Ethereum nâng cấp mainnet! Dung lượng xử lý dữ liệu Fusaka tăng vọt gấp 8 lần, chi phí người dùng thấp hơn

Ethereum đã khởi động thành công nâng cấp Fusaka tại epoch thứ 411392. Nâng cấp lần này của Ethereum giới thiệu cơ chế PeerDAS, giúp tăng thông lượng dữ liệu Rollup lên gấp 8 lần so với trước đây, mang lại chi phí thấp hơn cho người dùng. Đồng thời, nâng cấp này tối ưu hóa trải nghiệm người dùng thông qua đường cong R1 và cơ chế xác nhận trước, cũng như chuẩn bị cho các đợt mở rộng trong tương lai như tăng giới hạn gas L1.

Cơ chế PeerDAS: Cuộc cách mạng kỹ thuật giúp thông lượng cao gấp 8 lần

(Nguồn: James, trưởng bộ phận hệ sinh thái của Ethereum Foundation)

Chức năng cốt lõi của nâng cấp Ethereum lần này là lấy mẫu khả dụng dữ liệu ngang hàng (PeerDAS), cung cấp khả năng mở rộng đáng kể cho Ethereum và Layer-2. Theo Ethereum Foundation, đối với L2 và Rollup, PeerDAS sẽ “mở khóa thông lượng dữ liệu cao gấp 8 lần”, bởi nó tạo ra một phương thức xử lý thông tin hiệu quả hơn rất nhiều trên mạng lưới.

Nói một cách dễ hiểu, PeerDAS chia nhỏ toàn bộ khối dữ liệu Rollup thành các ô lưu trữ nhỏ hơn. Điều này giúp lượng dữ liệu mà nút cần tải xuống và tải lên giảm đi đáng kể, từ đó xử lý thông tin nhanh hơn và giúp tầng L2 tương tác với mạng chính Ethereum hiệu quả hơn. Điểm sáng tạo của thiết kế này là không yêu cầu mỗi nút phải lưu trữ toàn bộ khối dữ liệu, chỉ cần lưu một phần nhỏ, với tính toàn vẹn và khả dụng của dữ liệu được đảm bảo bằng chứng toán học.

Ethereum Foundation cho biết: “Đối với Rollup, điều này có nghĩa là chi phí Blob thấp hơn và tiềm năng tăng trưởng lớn hơn (cũng như chi phí của người dùng thấp hơn). Tất cả những điều này đều đạt được mà vẫn duy trì sự phi tập trung của mạng lưới.” Điều này đặc biệt quan trọng, bởi nhiều blockchain khác đã đánh đổi sự phi tập trung để lấy hiệu năng, nhưng nâng cấp Ethereum với PeerDAS đã đạt được cả hiệu năng lẫn phi tập trung.

Những cải tiến cốt lõi mà PeerDAS mang lại

Thông lượng tăng gấp 8 lần: Lượng dữ liệu xử lý mỗi giây tăng mạnh về mặt lý thuyết

Giảm gánh nặng cho node: Mỗi node chỉ cần xử lý một phần dữ liệu, giảm yêu cầu phần cứng

Chi phí Blob giảm: Chi phí gửi dữ liệu lên mạng chính của L2 giảm đáng kể

Duy trì phi tập trung: Mở rộng mà không phải hy sinh tính phân tán của mạng lưới

Về mặt kiến trúc kỹ thuật, PeerDAS sử dụng công nghệ mã hóa xóa (Erasure Coding). Công nghệ này ban đầu được sử dụng trong truyền thông vệ tinh và hệ thống lưu trữ dữ liệu, cho phép khôi phục thông tin đầy đủ ngay cả khi một phần dữ liệu bị mất. Khi áp dụng vào mạng Ethereum, ngay cả khi chỉ một số node lưu trữ các mảnh dữ liệu, toàn bộ mạng lưới vẫn có thể đảm bảo tính toàn vẹn và khả dụng của dữ liệu.

Cơ chế xác nhận trước: Nâng cấp trải nghiệm từ cấp độ phút xuống cấp độ mili giây

Ethereum Foundation cho biết, sự xuất hiện của Fusaka giúp Ethereum tiến gần hơn tới mục tiêu “giao dịch gần như tức thì”, với tốc độ nhanh hơn mang lại trải nghiệm người dùng mượt mà hơn. “Fusaka đặt nền tảng cho ‘trải nghiệm tức thời’. Cơ chế xác nhận trước có thể giảm đáng kể độ trễ giao dịch – từ vài phút xuống chỉ còn vài mili giây. Kết hợp với chi phí giao dịch thấp hơn, điều này mở ra một chân trời mới cho trải nghiệm người dùng.”

Cơ chế xác nhận trước (Preconfirmation) là một tính năng quan trọng nhưng bị đánh giá thấp trong nâng cấp lần này của Ethereum. Trong quy trình sản xuất khối truyền thống của Ethereum, người dùng phải chờ đến khối tiếp theo (khoảng 12 giây) để được xác nhận sơ bộ, và thường phải đợi 2 đến 3 phút để xác nhận cuối cùng. Độ trễ này gây trải nghiệm tồi tệ cho các tình huống yêu cầu thời gian thực như giao dịch DeFi hay mint NFT.

Cơ chế xác nhận trước cho phép validator cam kết với người dùng rằng giao dịch của họ sẽ được đưa vào khối, ngay cả trước khi khối đó được tạo ra. Mặc dù cam kết này không hoàn toàn tương đương xác nhận cuối cùng, nhưng trong hầu hết các trường hợp là rất đáng tin cậy vì uy tín và tài sản staking của validator được dùng làm đảm bảo. Với người dùng, điều này đồng nghĩa họ có thể nhận phản hồi giao dịch chỉ trong mili giây, cải thiện trải nghiệm đáng kể.

Cải tiến trải nghiệm này cực kỳ quan trọng với cuộc cạnh tranh giữa Ethereum và các blockchain hiệu năng cao. Các đối thủ như Solana, BSC luôn quảng bá về xác nhận giao dịch nhanh, nhưng sau nâng cấp, cơ chế xác nhận trước của Ethereum sẽ thu hẹp khoảng cách này, đồng thời giữ vững lợi thế về bảo mật và phi tập trung.

Việc đưa vào đường cong R1 cũng là một điểm sáng công nghệ khác. Đây là một đường cong elliptic mới, tối ưu hóa hiệu suất tạo và xác minh bằng chứng không kiến thức (zero-knowledge proof). Khi zkRollup trở thành giải pháp mở rộng chủ đạo L2, hệ thống bằng chứng hiệu quả hơn sẽ giảm chi phí tính toán và độ trễ xác minh cho L2, nâng cao hiệu suất toàn hệ thống.

Tầm nhìn dài hạn: Chuẩn bị cho việc tăng giới hạn Gas

Nâng cấp Ethereum lần này cũng chuẩn bị cho các bước mở rộng trong tương lai như tăng giới hạn gas L1. Đồng sáng lập Ethereum Vitalik Buterin từng nói, việc tăng giới hạn gas lên gấp ba chỉ là “mức tối thiểu, chúng ta còn có thể cao hơn nữa”. Nhiều cải tiến kỹ thuật trong nâng cấp Fusaka chính là nền tảng cho những chiến lược mở rộng mạnh mẽ hơn nữa.

Giới hạn Gas quyết định số lượng giao dịch mỗi khối có thể chứa. Tăng giới hạn gas có thể giúp tăng thông lượng mạng Ethereum, nhưng sẽ làm tăng gánh nặng tính toán và lưu trữ cho các node. Cơ chế PeerDAS giúp giảm áp lực xử lý dữ liệu cho node, tạo điều kiện kỹ thuật để nâng giới hạn gas trong tương lai. Khi node không còn cần xử lý toàn bộ khối dữ liệu, chúng sẽ có nhiều tài nguyên tính toán hơn để thực hiện nhiều giao dịch hơn.

Cộng đồng sẽ tiếp tục giám sát hệ thống trong 24 giờ tới. Đây là quy trình tiêu chuẩn cho nâng cấp Ethereum, vì bất kỳ thay đổi lớn nào cũng có thể bộc lộ các trường hợp biên hoặc hành vi bất ngờ. Hiện tại, quá trình nâng cấp diễn ra suôn sẻ, không có vấn đề kỹ thuật lớn hay phân tách mạng lưới.

Về chiến lược dài hạn, Fusaka là cột mốc quan trọng trong lộ trình “The Surge” của Ethereum. Mục tiêu của giai đoạn này là nâng tổng thông lượng Ethereum (bao gồm L1 và tất cả L2) lên trên 100,000 giao dịch mỗi giây. PeerDAS giải quyết nút thắt về khả dụng dữ liệu, xác nhận trước cải thiện trải nghiệm người dùng, đường cong R1 tối ưu hệ thống bằng chứng – sự kết hợp của các công nghệ này đang từng bước biến tầm nhìn này thành hiện thực.

Phản ứng thị trường: Phân tích dự báo một đợt tăng giá mới

Nhờ hàng loạt cải tiến nền tảng mà Fusaka mang lại, thị trường đang theo dõi sát sao diễn biến giá Ethereum. Chủ nhật, MerlijnTrader đã đăng một bài trên X, nhấn mạnh tác động của nâng cấp Pectra trước đây đối với ETH tới 404,700 người theo dõi, và dự báo lần này giá sẽ tăng mạnh hơn nữa. “Pectra đã tạo ra mức tăng 58%. Chiến lược của Faka là phục hồi mạnh mẽ. Giá hiện đang chậm hơn so với nền tảng, nhưng điều này sẽ không kéo dài lâu.”

Ngày 29/11, “lão làng Bitcoin” @LLuciano_BTC chia sẻ quan điểm tương tự với 2 triệu người theo dõi trên X. “Fusaka có cảm giác quy mô lớn hơn, là chất xúc tác thực sự cho một đợt tăng mạnh,” ông nói, đồng thời bổ sung, “Ethereum cuối cùng đã cho thấy khả năng mở rộng tới mức nào mà vẫn giữ vững tôn chỉ thiết kế ban đầu.”

Các dự báo lạc quan này đều có cơ sở. Lịch sử cho thấy các đợt nâng cấp lớn của Ethereum thường thu hút sự chú ý và dòng tiền thị trường. Nâng cấp The Merge giúp Ethereum chuyển từ Proof-of-Work sang Proof-of-Stake, dù giá biến động ngắn hạn nhưng về lâu dài đã tạo ra cơ chế giảm phát cho ETH. Nâng cấp Shanghai mở khóa staking, xóa bỏ rào cản cuối cùng cho nhà đầu tư. Mỗi bước tiến công nghệ lớn đều củng cố vị thế dẫn đầu nền tảng hợp đồng thông minh của Ethereum.

Điểm đặc biệt của Fusaka là nó trực tiếp cải thiện trải nghiệm người dùng và hiệu quả kinh tế. Phí rẻ hơn, giao dịch nhanh hơn, thông lượng cao hơn – đây đều là những nâng cấp thực chất có thể thu hút người dùng và dòng tiền mới vào hệ sinh thái. Khi phí Blob của L2 giảm, chi phí sử dụng các mạng L2 như Arbitrum, Optimism, Base… cũng sẽ giảm, giúp hệ sinh thái Ethereum hấp dẫn hơn trong cuộc cạnh tranh với các blockchain khác.