Trump thăm Trung Quốc vào tháng 11 để giải quyết chiến tranh thương mại? Đất hiếm và cuộc chơi ở Biển Đông trở thành biến số quan trọng.

Trong tuần này, cuộc gọi giữa các quan chức cấp cao Mỹ-Trung đã thu hút sự theo dõi từ công chúng - Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể đến thăm Trung Quốc vào đầu tháng 11 để tìm kiếm một bước đột phá trong cuộc chiến thương mại đang bế tắc. Chuyến đi này có thể được sắp xếp vào thời điểm trước và sau Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC) diễn ra tại Hàn Quốc, trùng với thời điểm thỏa thuận ngừng bắn tạm thời trong cuộc chiến thuế quan của đôi bên sẽ hết hạn vào ngày 10 tháng 11.

Bối cảnh chiến tranh thương mại và các hành động ngoại giao

Kể từ khi Trump tuyên bố áp đặt một vòng thuế quan mới đối với hàng hóa Trung Quốc vào tháng 4 năm nay, mối quan hệ giữa hai bên tiếp tục căng thẳng. Bên Mỹ đã áp thuế 30% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc và kêu gọi các đồng minh châu Âu áp thuế 100% đối với sản phẩm Trung Quốc, nhưng các quốc gia châu Âu có thái độ thận trọng.

Các nhà phân tích chỉ ra rằng cuộc gặp gỡ cấp cao trong tuần này nhằm truyền đạt thông điệp, quản lý kỳ vọng của công chúng về chuyến thăm Trung Quốc của Trump và tạo điều kiện cho cuộc gặp gỡ có thể xảy ra giữa các nhà lãnh đạo.

Chơi đất hiếm trở thành quân bài cốt lõi

Trong cuộc chiến thương mại này, việc hạn chế xuất khẩu đất hiếm được coi là một trong những biện pháp phản công mạnh mẽ nhất của Trung Quốc.

Giá trị chiến lược: Đất hiếm là vật liệu then chốt để sản xuất các thiết bị quân sự như máy bay chiến đấu F-35, hệ thống dẫn đường chính xác, radar và tàu ngầm.

Tình trạng: Mặc dù một số xuất khẩu đất hiếm dân dụng đã được nới lỏng, nhưng đất hiếm quân sự vẫn bị kiểm soát nghiêm ngặt để duy trì ưu thế chiến lược.

Tác động của thị trường: Vào tháng 6 năm nay, Trung Quốc đã nới lỏng một số hạn chế xuất khẩu như một phần của cuộc chiến thương mại, nhưng nếu phía Mỹ tăng cường thuế quan, xuất khẩu đất hiếm có thể lại bị thắt chặt.

Các chuyên gia về vấn đề quốc tế của Đại học Phúc Đán chỉ ra rằng, việc hạn chế đất hiếm là một trong những chiến lược hiệu quả nhất trong năm nay để chống lại Mỹ, trực tiếp chạm đến điểm yếu của ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ.

Cuộc đối đầu an ninh về vấn đề Biển Nam Trung Hoa

Ngoài vấn đề kinh tế thương mại, vấn đề Biển Đông cũng là trọng tâm của cuộc chơi giữa hai bên.

Nam Hải: Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc trong cuộc gặp với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã nhấn mạnh phản đối các "hành vi khiêu khích" của các quốc gia bên ngoài tại Nam Hải, đồng thời kêu gọi duy trì ổn định khu vực. Gần đây, Bắc Kinh đã công bố sẽ quy hoạch đảo Hoàng Nham thành khu bảo tồn thiên nhiên, được coi là biện pháp nhằm tăng cường tuyên bố chủ quyền.

Các chuyên gia cho rằng, an ninh trên biển tại Biển Đông sẽ trở thành một vấn đề quan trọng trong đối thoại giữa Trung Quốc và Mỹ, và hai bên cần tránh làm gia tăng căng thẳng ở cấp độ hành động.

Áp lực từ bên thứ ba và cục diện toàn cầu

Mỹ đang cố gắng thuyết phục các đồng minh châu Âu gây áp lực lên Trung Quốc bằng thuế quan, nhưng hiệu quả hạn chế. Ngược lại, hợp tác kinh tế của Trung Quốc với nhiều quốc gia bao gồm đầu tư, công nghệ và cơ sở hạ tầng, tạo ra lợi thế mà Mỹ khó có thể làm lung lay.

Cần lưu ý rằng Mexico đã công bố sẽ áp thuế 50% đối với ô tô nhập khẩu từ Trung Quốc và các quốc gia châu Á khác, cho thấy một số quốc gia đang hành động dưới áp lực từ phía Mỹ.

Kết luận

Chuyến thăm Trung Quốc có thể của Trump sẽ trở thành bước ngoặt quan trọng trong quan hệ Trung-Mỹ năm nay. Xuất khẩu đất hiếm và an ninh Biển Đông sẽ là những biến số then chốt trên bàn đàm phán. Nếu hai bên có thể đạt được sự đồng thuận trước và sau hội nghị APEC, nguy cơ leo thang thương chiến có thể giảm; ngược lại, chuỗi cung ứng toàn cầu và căng thẳng địa chính trị có thể sẽ gia tăng.