Thợ đào Bitcoin ở Malaysia trộm điện hơn 1 tỷ USD, một trò "mèo vờn chuột" trong cuộc truy quét khai thác trái phép

Tác giả: Ryan Weeks, Kok Leong Chan, Netty Idayu Ismail, Bloomberg

Biên dịch: White55, Mars Finance

Tại các khu vực khai thác tiền mã hóa bất hợp pháp phổ biến ở Malaysia, các chiến dịch truy quét được triển khai từ trên không. Máy bay không người lái bay lượn trên các dãy cửa hàng và nhà bỏ hoang, tìm kiếm nguồn nhiệt bất thường - dấu hiệu đặc trưng của máy đào hoạt động phi pháp. Dưới mặt đất, cảnh sát cầm cảm biến kiểm tra các bất thường về tiêu thụ điện. Đôi khi, phương pháp điều tra còn đơn giản hơn: người dân báo cảnh sát khi nghe tiếng chim lạ, để rồi khi cảnh sát đến mới phát hiện đó là âm thanh tự nhiên được cố ý phát ra nhằm che giấu tiếng ồn của dàn máy phía sau cửa đóng kín.

Những công cụ này kết hợp tạo thành một mạng lưới giám sát di động, dốc toàn lực truy quét các hoạt động đào Bitcoin bất hợp pháp.

Tháng 7 năm 2024, một quan chức kiểm tra máy đào sau một cuộc đột kích vào mỏ Bitcoin.

Các doanh nghiệp khai thác bị truy quét hoạt động cực kỳ thận trọng: họ thường xuyên chuyển địa điểm giữa các cửa hàng bỏ trống và nhà hoang, lắp đặt lớp cách nhiệt để che giấu bức xạ nhiệt từ máy đào; trang bị camera an ninh, hệ thống bảo vệ nặng đô và rào chắn kính vỡ tại lối vào, phòng ngừa người lạ xâm nhập.

Đây là trò mèo vờn chuột giữa chính quyền Malaysia và các thợ đào Bitcoin. Trong năm năm qua, Malaysia đã triệt phá khoảng 14,000 ổ nhóm đào mỏ bất hợp pháp. Theo số liệu từ Bộ Năng lượng, cùng kỳ, công ty năng lượng quốc doanh Tenaga Nasional (TNB) đã thiệt hại tới 1.1 tỷ USD do nạn trộm điện, và tình hình này vẫn đang gia tăng. Đầu tháng 10 năm nay, giá Bitcoin đạt mức cao kỷ lục, đến thời điểm đó, nhà chức trách đã ghi nhận khoảng 3,000 vụ trộm điện liên quan đến khai thác mỏ.

Bitcoin đạt kỷ lục 126,251 USD vào tháng 10 năm 2025, sau đó giá tiền mã hóa giảm mạnh.

Hiện nay, Malaysia đang tăng cường các biện pháp xử lý. Ngày 19 tháng 11, chính phủ thành lập ủy ban đặc biệt liên ngành, gồm Bộ Tài chính, Ngân hàng Quốc gia Malaysia và Tập đoàn Năng lượng Quốc gia, nhằm phối hợp truy quét các nhà khai thác mỏ phi pháp.

“Rủi ro từ việc bỏ mặc các hành vi này giờ không chỉ dừng lại ở việc trộm điện,” ông Akmal Nasrullah Mohd Nasir, Thứ trưởng Bộ Chuyển đổi Năng lượng và Tài nguyên nước kiêm Chủ tịch ủy ban, cho biết. “Những hoạt động này thậm chí có thể làm hỏng cơ sở hạ tầng điện, gây ra thách thức nghiêm trọng cho hệ thống lưới điện của chúng ta.”

Bản chất của đào Bitcoin là một cuộc đua về sức mạnh tính toán: hàng dãy thiết bị chuyên dụng thực hiện hàng nghìn tỷ phép toán mỗi giây nhằm xác thực giao dịch và nhận thưởng là Bitcoin.

Đào Bitcoin là một ngành kinh doanh lớn. Tổng lượng điện tiêu thụ cho đào Bitcoin toàn cầu đã vượt mức tiêu thụ điện của cả Nam Phi hoặc Thái Lan. Theo báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Tài chính Thay thế Đại học Cambridge, hiện hơn 75% hoạt động đào Bitcoin tập trung tại Mỹ. Tỷ trọng của Malaysia trong ngành này khá mơ hồ: tháng 1 năm 2022, quốc gia này chiếm 2.5% tổng sức mạnh tính toán toàn cầu, nhưng các khảo sát mới nhất của Cambridge chưa cập nhật số liệu mới.

Điều chắc chắn là, các thợ đào ở Malaysia rất giỏi biến tấu những địa điểm đặc biệt thành nơi đào mỏ.

Trung tâm thương mại ElementX nhìn ra eo biển Malacca - một tổ hợp khổng lồ từng vắng vẻ suốt đại dịch COVID-19 và chưa bao giờ hồi phục. Hiện tại, phần lớn khu trung tâm vẫn như một công trường xây dựng, sàn là bê tông trần và dây điện không được che chắn. Đầu năm 2022, nơi đây chào đón một nhóm khách thuê đặc biệt: thợ đào Bitcoin. Đến đầu năm 2025, sau khi một video TikTok vạch trần hoạt động đào mỏ này lan truyền, các máy đào mới bị dọn dẹp khỏi trung tâm.

Tại bang Sarawak, Đông Malaysia, cách đó hàng trăm dặm, cũng có các điểm đào mỏ ẩn náu tương tự. Theo Bloomberg, một công ty tên Bityou đã dựng mỏ đào tại một khu khai thác gỗ cũ. Công ty này không phản hồi các câu hỏi liên quan trong bài viết.

Tại Malaysia, miễn là nhà vận hành mua điện hợp pháp và nộp thuế đúng quy định, hoạt động đào Bitcoin là hợp pháp.

Nhưng ông Akmal không đồng tình với quan điểm này. Tại phiên họp đầu tiên của ủy ban đặc biệt ngày 25 tháng 11, các thành viên đã tranh luận về việc “có nên đề xuất cấm hoàn toàn hoạt động đào Bitcoin hay không”.

“Ngay cả khi vận hành hợp pháp, sự biến động cực lớn của thị trường vẫn là vấn đề lớn,” ông nhấn mạnh. “Theo tôi, hiện chưa có công ty đào mỏ nào thực sự ‘thành công đúng nghĩa hợp pháp’.”

Ông nói thêm, số lượng lớn các điểm đào Bitcoin phi pháp cùng với mô hình hoạt động của những kẻ đứng sau cho thấy có sự tham gia của các tổ chức tội phạm.

“Những hoạt động này rõ ràng do các băng nhóm tội phạm điều hành,” ông Akmal nói. “Việc liên tục di chuyển máy đào qua nhiều địa điểm cho thấy thủ đoạn của họ đã thành khuôn mẫu.”