Khi "ý định" trở thành tiêu chuẩn: OIF sẽ chấm dứt tình trạng phân mảnh chuỗi chéo như thế nào và đưa Web3 trở về với trực giác người dùng?

Tác giả: imToken

Trong bài viết trước “Lộ trình Interop của Ethereum”, chúng tôi đã đề cập rằng Ethereum Foundation (EF) nhằm cải thiện trải nghiệm người dùng (Improve UX), đã xây dựng chiến lược hợp tác ba bước: Khởi tạo, Tăng tốc và Xác nhận cuối cùng (xem thêm bài “Lộ trình Interop của Ethereum: Làm thế nào để mở khóa ‘kilômét cuối cùng’ cho việc áp dụng hàng loạt”).

Nếu ví Ethereum tương lai như một mạng lưới đường cao tốc khổng lồ, thì “Tăng tốc” và “Xác nhận cuối cùng” giải quyết vấn đề mặt đường bằng phẳng và giới hạn tốc độ, nhưng trước đó, chúng ta phải đối mặt với một điểm đau cơ bản hơn: các phương tiện khác nhau (DApp/ Ví), các trạm thu phí khác nhau (L2/ cầu nối chuỗi) đều nói những ngôn ngữ hoàn toàn khác nhau.

Đây chính là vấn đề cốt lõi mà giai đoạn “Khởi tạo” cần giải quyết, và “Open Intents Framework (OIF)” chính là “ngôn ngữ chung” quan trọng nhất ở giai đoạn này.

Tại Devconnect ở Argentina, mặc dù EIL (Ethereum Interoperability Layer) chiếm rất nhiều thảo luận, nhưng OIF với vai trò là chất keo gắn kết giữa lớp ứng dụng và lớp giao thức, tầm quan trọng của nó không hề thua kém, thậm chí là điều kiện tiên quyết để hiện thực hóa tầm nhìn của EIL. Hôm nay, chúng ta hãy cùng phân tích OIF – một khái niệm nghe có vẻ khó hiểu nhưng lại cực kỳ quan trọng với trải nghiệm người dùng.

I. OIF là gì? Chuyển đổi mô hình từ “Chỉ thị” sang “Ý định”

Để hiểu OIF, trước tiên cần hiểu logic tương tác của Web3 đang có một cuộc cách mạng cơ bản: từ “Chỉ thị” (Transaction) sang “Ý định” (Intent).

Hãy bắt đầu từ điểm đau thực tế của người dùng bình thường, giả sử bạn muốn đổi USDC trên Arbitrum sang ETH trên Base, thì trong hệ sinh thái Ethereum hiện nay, điều này thường là một “cuộc marathon thao tác”:

Bạn cần chuyển ví sang Arbitrum, cấp quyền cho hợp đồng của một cầu nối, ký một giao dịch cross-chain, sau đó mở một aggregator khác, cuối cùng đổi USDC đã chuyển sang Base thành ETH. Toàn bộ quá trình không chỉ phải tự tính toán Gas, trượt giá mà còn luôn cảnh giác rủi ro trễ khi cross-chain và rủi ro hợp đồng – một chuỗi các bước phức tạp “dựa trên chi tiết kỹ thuật”, chứ không phải một lộ trình nhu cầu đơn giản, rõ ràng.

Đây chính là mô hình “Chỉ thị” truyền thống trong Web3. Giống như khi bạn đi taxi ra sân bay, cần tự vạch lộ trình – “Rẽ trái, đi thẳng 500m, lên cầu vượt…”; trên chuỗi, người dùng phải thao tác từng bước, ví dụ cross-chain trước, rồi cấp quyền (Approve), sau đó mới giao dịch (Swap). Nếu sai ở bước nào, không chỉ mất Gas mà còn có thể mất tiền.

Mô hình “Ý định” mới nổi thì loại bỏ hoàn toàn sự phức tạp này, bạn chỉ cần nói với tài xế “Tôi muốn đến sân bay, sẵn sàng trả 50 đồng”, còn tài xế đi đường nào, dùng bản đồ gì, bạn không cần quan tâm, chỉ cần kết quả đạt được. Trên chuỗi, người dùng chỉ cần ký một ý định “Tôi muốn dùng USDC trên chain A đổi lấy ETH trên chain B”, phần còn lại giao cho solver chuyên nghiệp thực thi.

Nếu Ý định tốt như vậy, tại sao cần Open Intents Framework (OIF)?

Đơn giản là, thị trường ý định hiện nay là “miền Tây hoang dã” phân mảnh: UniswapX có chuẩn ý định riêng, CowSwap có chuẩn riêng, Across cũng vậy. Solver phải thích ứng với hàng chục giao thức, ví phải tích hợp hàng chục SDK, rất kém hiệu quả.

OIF ra đời để chấm dứt tình trạng hỗn loạn này, xây dựng một khung chuẩn “ý định” cho toàn bộ hệ sinh thái Ethereum, cung cấp stack giao thức chung cho ví, cầu nối, Rollup và market maker/solver – là một stack ý định mô-đun do Ethereum Foundation phối hợp với Across, Arbitrum, Hyperlane cùng thúc đẩy. Nó không phải là một giao thức đơn lẻ, mà là một bộ chuẩn giao diện chung.

OIF quy định “ý định” trông như thế nào, xác thực và thanh toán ra sao, để bất cứ ví, DApp, solver nào cũng có thể giao tiếp trên cùng một kênh, hỗ trợ nhiều kiểu giao dịch ý định, và giúp dev mở rộng các mode giao dịch mới như đấu giá Hà Lan cross-chain, matching sổ lệnh, tự động arbitrage…

II. Giá trị cốt lõi của OIF: Không chỉ là một aggregator cross-chain khác

Bạn có thể hỏi, OIF khác gì với aggregator cross-chain hiện nay?

Khác biệt bản chất là chuẩn hóa. Đa số aggregator cross-chain hiện nay tự xây dựng hệ thống khép kín – tự định nghĩa format Intent, tự chọn cầu, routing, tự kiểm soát rủi ro và giám sát. Bất kỳ ví, DApp nào muốn tích hợp đều phải tích hợp riêng từng aggregator, API và giả định an toàn.

OIF giống như một thư viện chuẩn mã nguồn mở trung lập, được thiết kế từ đầu để “nhiều bên cùng xây dựng” chứ không phải chuẩn riêng của một dự án: format dữ liệu Intent, cách ký, logic đấu giá đều dùng module chung về xác thực và thanh toán. Ví hoặc DApp chỉ cần tích hợp OIF một lần là có thể kết nối với nhiều backend, nhiều cầu, nhiều solver.

Hiện tại, đã có Arbitrum, Optimism, Polygon, ZKsync, Across… – những cái tên lớn của L2, cầu nối, aggregator – tham gia.

Hệ sinh thái Ethereum hiện nay đối mặt với bài toán thanh khoản phân mảnh phức tạp hơn bao giờ hết – L2 nở rộ, thanh khoản chia nhỏ, người dùng phải thường xuyên chuyển đổi mạng, cross-chain, cấp quyền. Từ góc nhìn này, OIF không chỉ làm code đẹp hơn, mà còn có giá trị thương mại và trải nghiệm rất lớn cho việc áp dụng Web3 đại trà.

Trước hết với người dùng, nhờ OIF, họ không còn cần quan tâm mình ở chain nào. Bạn có thể giao dịch trên Optimism, ý định mua một NFT trên Arbitrum. Trước đây phải cross-chain tài sản, chờ nhận, chuyển mạng, rồi mới mua NFT.

Khi tích hợp OIF, ví như imToken có thể nhận diện ý định của bạn, tạo order chuẩn, solver tự động ứng tiền và hoàn tất giao dịch trên chain đích, người dùng chỉ cần ký một lần – đó chính là trải nghiệm “abstract chain”, OIF là ngữ pháp nền tảng cho trải nghiệm này.

Đồng thời, về mặt thanh khoản toàn mạng, OIF phá vỡ các đảo biệt lập, cho phép chia sẻ toàn cầu. Hiện nay thanh khoản L2 của Ethereum bị chia cắt, Uniswap trên Base không phục vụ được người dùng Arbitrum. Qua chuẩn OIF (đặc biệt là ERC-7683), mọi order ý định có thể tập trung về một sổ lệnh toàn cầu chia sẻ.

Các market maker (Solver) chuyên nghiệp có thể nghe tất cả nhu cầu trên mọi chain, ở đâu có nhu cầu thì cung cấp thanh khoản ở đó. Nhờ vậy, hiệu suất dùng vốn tăng cao, người dùng có giá tốt hơn.

Cuối cùng, với lập trình viên và ví, chỉ cần tích hợp một lần là dùng chung mọi nơi. Đối với imToken hay nhà phát triển DApp, OIF giảm tải công việc rất lớn, không cần viết adapter riêng cho từng cầu hay giao thức ý định.

Chỉ cần tích hợp OIF, bạn có thể kết nối ngay mạng lưới ý định của toàn Ethereum, hỗ trợ mọi solver theo chuẩn này.

III. OIF hiện đã phát triển đến đâu?

Như trên đã nói, theo thông báo của Ethereum Foundation, OIF do đội EF Protocol đứng đầu, kết hợp Across, Arbitrum, Hyperlane, LI.FI, OpenZeppelin, Taiko… nhiều đội nhóm cùng thúc đẩy, và trong năm 2025 sẽ có thêm nhiều hạ tầng và ví tham gia thảo luận, thử nghiệm.

Tại Devconnect gần đây, nhiều spotlight đổ dồn vào các khái niệm mới, nhưng OIF cũng đang thực sự đi vào thực tế, thể hiện ở việc xây chuẩn và xây dựng liên minh hệ sinh thái. Trên sân khấu chính Interop của Devconnect năm nay, gần như cả ngày đều xoay quanh “intent, interoperability, account abstraction”, OIF liên tục xuất hiện trong agenda và PPT, được xác định là một trong các thành phần UX đa chuỗi quan trọng tương lai.

Hiện chưa có ứng dụng quy mô lớn cho người dùng phổ thông, nhưng nhìn vào mật độ hội nghị và số lượng bên tham gia, cộng đồng gần như đồng thuận: “ví tốt + ứng dụng tốt” trong vài năm tới rất có khả năng sẽ xây dựng năng lực cross-chain dựa trên các framework công cộng như OIF.

Một ví dụ nổi bật là ERC-7683 – kết quả thực tế nhất của OIF tới giờ, được Uniswap Labs và Across Protocol đồng đề xuất, nhằm xây dựng một cấu trúc chuẩn cho intent cross-chain.

Trong Devconnect, các thảo luận về ERC-7683 tiếp tục sâu sắc hơn, ngày càng nhiều dev, solver, market maker hỗ trợ chuẩn này, báo hiệu giao dịch ý định cross-chain đang chuyển từ giao thức riêng sang tiện ích công cộng.

Tiếp theo là sự kết hợp với một mạch chính khác của Interop – Ethereum Interoperability Layer (EIL), OIF cung cấp “ý định và UX” ở tầng trên, EIL cung cấp “kênh nhắn tin tối thiểu hóa niềm tin cross-L2” ở tầng dưới, hai thành phần này hợp lại tạo thành nền tảng quan trọng cho tương lai stack hợp tác Ethereum.

Ethereum Foundation đóng vai trò điều phối chứ không kiểm soát. Thông qua các tài liệu như Protocol Update, EF xác định OIF là giai đoạn khởi tạo của lộ trình interoperability, điều này mang lại niềm tin lớn cho thị trường – “ý định” (Intent) không phải là một trào lưu nhất thời, mà là hướng phát triển lâu dài được Ethereum chính thức công nhận.

Đối với toàn bộ hệ sinh thái Ethereum, OIF đang biến “interoperability” từ khái niệm trong whitepaper thành hiện thực có thể copy, audit và tích hợp quy mô lớn. Có lẽ trong tương lai, khi bạn dùng ví, sẽ dần nhận ra một thay đổi: bạn chỉ cần nói “muốn làm gì”, không còn bận tâm “trên chain nào, dùng cầu nào” – đó là lúc hạ tầng như OIF phát huy tác dụng một cách âm thầm.

Đến đây, mảnh ghép “khởi tạo” của interoperability đã hình thành bước đầu.

Nhưng theo lộ trình của EF, chỉ hiểu được “ý định” thôi chưa đủ, còn cần chạy nhanh, chạy ổn. Trong bài tiếp theo của series Interop, chúng tôi sẽ đi sâu vào chủ đề cốt lõi của Devconnect – EIL (Ethereum Interoperability Layer), khám phá cách Ethereum thông qua giai đoạn “Tăng tốc (Acceleration)”, xây dựng kênh tin tưởng cross-L2 không cần cấp phép, chống kiểm duyệt, hiện thực hóa tầm nhìn cuối cùng: khiến mọi Rollup “nhìn như một chain” duy nhất.

Hãy cùng chờ đón.