“Sa hoàng” AI và tiền mã hóa của Nhà Trắng bị chỉ trích! Gây tranh cãi vì không thoái vốn 708 khoản đầu tư để trục lợi

Gần đây, The New York Times đã đăng tải một cuộc điều tra cáo buộc “Sa hoàng AI và tiền mã hóa” của Nhà Trắng, David Sacks, trong thời gian làm nhân viên chính phủ đặc biệt, đã thúc đẩy các chính sách có thể mang lại lợi ích cho các khoản đầu tư công nghệ và tiền mã hóa của mình. Mặc dù ông từng tuyên bố đã bán hơn 200 triệu USD danh mục đầu tư, trong đó khoảng 85 triệu USD là tài sản cá nhân, nhưng NYT vẫn chỉ ra rằng trong báo cáo tài chính của ông vẫn giữ 708 khoản đầu tư công nghệ, trong đó 449 khoản liên quan đến AI.

NYT cáo buộc 708 khoản đầu tư chưa được loại bỏ hoàn toàn

(Nguồn: The New York Times)

Theo bài báo của NYT, với tư cách là đồng sáng lập Craft Ventures, Sacks từng nắm giữ lượng lớn tài sản AI và tiền mã hóa, bao gồm ít nhất 20 khoản đầu tư liên quan đến tài sản số. Quy mô đầu tư này không hiếm trong giới đầu tư mạo hiểm Thung lũng Silicon, nhưng khi nhà đầu tư đồng thời giữ vai trò trọng yếu trong chính phủ thì dễ dấy lên nghi vấn xung đột lợi ích. Luận điểm cốt lõi của NYT là: khi thúc đẩy các chính sách AI và tiền mã hóa, Sacks có thể đã làm lợi cho chính danh mục đầu tư của mình.

Dù ông từng tuyên bố đã bán hơn 200 triệu USD danh mục đầu tư, trong đó khoảng 85 triệu USD là tài sản cá nhân, NYT vẫn chỉ ra rằng báo cáo tài chính của ông còn giữ 708 khoản đầu tư công nghệ, trong đó 449 khoản liên quan đến AI. Con số này cực kỳ đáng chú ý, cho thấy danh mục đầu tư của Sacks tập trung cao độ vào các lĩnh vực mà ông trực tiếp xây dựng chính sách. Dư luận vì thế đặt câu hỏi liệu ông có còn duy trì lợi ích tài chính chưa được loại bỏ hoàn toàn trong quá trình tham gia hoạch định chính sách hay không.

Cuộc điều tra của NYT cũng đặt nghi vấn về mức độ minh bạch trong việc Sacks thực sự làm việc, có thể đang “lách luật” ở ranh giới quy định. Là nhân viên chính phủ đặc biệt ngắn hạn, Sacks mỗi năm không được làm việc quá 130 ngày, nhưng bài báo nghi ngờ rằng thực tế số ngày làm việc và mức độ tham gia chính sách của ông có thể vượt quá giới hạn này. Nghi vấn này phản ánh vấn đề sâu xa hơn: liệu thân phận nhân viên đặc biệt có bị lợi dụng để né tránh các quy định xung đột lợi ích nghiêm ngặt hơn hay không.

Các điểm chính trong cáo buộc của NYT

Quy mô đầu tư: Giữ lại 708 khoản đầu tư công nghệ, trong đó 449 khoản liên quan đến AI

Chưa loại bỏ hoàn toàn: Dù đã bán 200 triệu USD danh mục, nhưng vẫn giữ lượng lớn tài sản liên quan

Chính sách thiên vị: Các chính sách AI và tiền mã hóa thúc đẩy có thể mang lại lợi ích cho khoản đầu tư của ông

Thiếu minh bạch: Số ngày làm việc thực tế và mức độ tham gia hoạch định chính sách chưa được công bố đầy đủ

Bài báo còn chỉ ra Sacks có mối quan hệ mật thiết với nhiều công ty AI, đồng thời kêu gọi ông cần minh bạch hơn nữa, nhất là khi đảm nhận vai trò quan trọng liên quan đến chính sách xuất khẩu chip, giao dịch chip AI xuyên quốc gia và chiến lược công nghệ Silicon Valley. Việc kiêm nhiệm nhiều vai trò khiến nguy cơ xung đột lợi ích tăng cao, bởi bất kỳ quyết định chính sách nào cũng có thể cùng lúc ảnh hưởng đến nhiều ngành liên quan.

Từ góc độ đạo đức báo chí, bài báo NYT dựa trên báo cáo tài chính công khai và phỏng vấn, không sử dụng nguồn tin nặc danh hay thông tin chưa kiểm chứng. Tuy nhiên, việc suy luận từ dữ liệu đến kết luận có chặt chẽ hay không lại trở thành tâm điểm tranh cãi. NYT cho rằng chỉ riêng việc tồn tại 708 khoản đầu tư đã là xung đột lợi ích tiềm tàng, trong khi Sacks cho rằng miễn là tuân thủ quy trình xét duyệt đạo đức và đã bán các tài sản được yêu cầu, thì không có vi phạm thực tế.

Sacks phản bác mạnh mẽ, thuê luật sư tố truyền thông bịa đặt

Sacks lập tức đáp trả trên X, chỉ trích NYT “ghép nối những câu chuyện không đủ bằng chứng”, coi bài báo là “sự thổi phồng vô căn cứ”. Ông phản pháo rằng NYT trong 5 tháng qua liên tục đưa ra các cáo buộc khác nhau, mỗi khi bị bác bỏ lại đổi sang luận điểm mới. Ông nhấn mạnh bài báo dùng “các ví dụ rời rạc” để suy diễn thành trao đổi lợi ích, hoàn toàn không hỗ trợ nổi kết luận từ tiêu đề.

Chiến lược phản bác này cho thấy Sacks rất bất bình với điều tra truyền thông, cho rằng NYT dùng chiến thuật “đánh rồi rút”, khi một cáo buộc bị bác bỏ thì chuyển sang hướng khác. Ông coi loạt bài điều tra này là có thành kiến, không phải báo chí khách quan.

Người phát ngôn của Sacks cho biết ông đã tuân thủ quy định đạo đức chính phủ, bán các tài sản được yêu cầu và trước khi vào Nhà Trắng đã nhận hai thư xét duyệt đạo đức, liên quan AI và tiền mã hóa. Người này nhấn mạnh NYT dẫn nhiều thông tin không đầy đủ, thậm chí gây hiểu lầm khi đánh đồng các khoản đầu tư đã loại bỏ với trách nhiệm đương nhiệm. Luận điểm chính của phản hồi là tính hợp lệ của quy trình — chỉ cần tuân thủ quy trình xét duyệt đạo đức thì không nên bị cáo buộc xung đột lợi ích.

Sacks đã thuê hãng luật phỉ báng nổi tiếng của Mỹ, Clare Locke, gửi thư chính thức tố NYT “định sẵn kết luận” khi viết bài và “cố tình bỏ qua” tài liệu xét duyệt đạo đức cùng phản hồi chính thức của ông. Thư nhấn mạnh NYT sai khi ám chỉ Sacks thiếu giấy phép xét duyệt đạo đức liên quan AI, và cáo buộc ông dùng chức vụ ảnh hưởng chính sách để thu lợi cho đầu tư, trong khi các khoản đầu tư liên quan đã được bán trong thời hạn quy định.

Nhóm luật sư còn chỉ trích các sự kiện được dẫn trong bài báo là “không tồn tại”, và yêu cầu truyền thông “xem xét lại nội dung bài viết”. Đáng chú ý, thư không yêu cầu rút bài mà dùng cụm từ hiếm gặp “bỏ bài viết” (Abandon), gây chú ý dư luận. Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý cho rằng yêu cầu này không có nhiều ý nghĩa thực tiễn trong ngành báo chí, cũng không liên quan đến các tiêu chuẩn phỉ báng chính thức. Clare Locke là một trong những hãng luật phỉ báng nổi tiếng nhất nước Mỹ, chuyên xử lý tranh chấp truyền thông cho khách hàng nổi tiếng, cho thấy Sacks rất coi trọng vụ việc này.

Dự luật GENIUS và đầu tư BitGo thành tâm điểm tranh cãi

Trong các trường hợp xung đột được NYT chỉ đích danh, khung pháp lý quản lý stablecoin – Dự luật GENIUS – là điểm gây tranh cãi nhất. Craft Ventures nắm 7,8% cổ phần BitGo, công ty này đang chuẩn bị IPO và cung cấp dịch vụ “stablecoin-as-a-service”. Bài báo đặt nghi vấn, khi vị “sa hoàng AI và tiền mã hóa” này nhiệt tình ủng hộ Dự luật GENIUS, thúc đẩy quản lý stablecoin tại Mỹ, BitGo có thể được hưởng lợi.

Chuỗi logic của cáo buộc là: Sacks nắm cổ phần BitGo → Thúc đẩy Dự luật GENIUS xây dựng khung pháp lý stablecoin → BitGo là nhà cung cấp dịch vụ stablecoin sẽ hưởng lợi từ môi trường pháp lý rõ ràng → Đầu tư của Sacks có giá trị hơn. Về mặt lý thuyết, chuỗi logic này có vẻ hợp lý. Tuy nhiên, lập luận của Sacks chỉ ra rằng GENIUS là dự luật lưỡng đảng, không phải mình ông quyết định, và luật này xây dựng khung cho toàn ngành stablecoin, mọi đơn vị phát hành tuân thủ đều được hưởng lợi, chứ không phải thiết kế riêng cho BitGo.

Vấn đề phức tạp hơn là liệu Sacks đã bán cổ phần BitGo hay chưa. Theo người phát ngôn của ông, các tài sản bị yêu cầu xử lý đã được bán, còn NYT thì nghi ngờ về thời điểm và tính toàn diện của việc bán này. Nếu Sacks vẫn giữ cổ phần BitGo sau khi vào Nhà Trắng, cáo buộc xung đột lợi ích càng có sức nặng; nếu ông đã bán trong thời hạn đạo đức quy định, cơ sở cáo buộc bị suy yếu.

Ngoài ra, bài báo còn chỉ ra Sacks có mối quan hệ mật thiết với nhiều công ty AI, nhấn mạnh ông cần minh bạch hơn, nhất là khi cùng lúc tham gia hoạch định chính sách xuất khẩu chip, giao dịch chip AI xuyên quốc gia và chiến lược công nghệ Silicon Valley. Chính sách xuất khẩu chip có ảnh hưởng lớn tới ngành AI, nếu Sacks còn giữ cổ phần công ty AI khi xây dựng chính sách này, đó sẽ là xung đột lợi ích rõ rệt.

Phản ứng chia rẽ trong ngành & cuộc đấu quyền lực thời tái định hình chính sách

Sau khi sự việc nổ ra, cộng đồng công nghệ và tiền mã hóa phản ứng trái chiều. CEO Tether Paolo Ardoino cùng nhiều người trong ngành công khai ủng hộ Sacks, cho rằng bài báo “không đáng tin cậy” và bỏ qua những đóng góp chính sách gần đây của ông. Ardoino là một trong những nhân vật có ảnh hưởng nhất ngành tiền mã hóa, nên lập trường của ông đại diện cho sự ủng hộ của nội bộ ngành với Sacks. Họ cho rằng Sacks đã góp phần quan trọng biến Mỹ thành “quốc gia thân thiện với tiền mã hóa”, không nên bị cáo buộc trục lợi chỉ vì nắm giữ cổ phần liên quan.

Một số quan sát viên cho rằng Sacks đứng về phía “thúc đẩy đổi mới” trong quá trình thúc đẩy luật stablecoin, nới lỏng hạn chế ngân hàng với tiền mã hóa, và xây dựng chiến lược cạnh tranh AI của Mỹ, khiến ông trở thành mục tiêu công kích của một số thế lực chính trị. Cách nhìn này cho rằng tranh cãi đã bị chính trị hóa, coi bài báo của NYT là phản ứng của phe Dân chủ với chính sách công nghệ dưới thời Trump.

Tuy nhiên, các nhà phê bình lại tập trung vào điểm khác: Sacks vừa là nhà đầu tư Silicon Valley, vừa là cố vấn chính phủ, cấu trúc rủi ro cao hiếm thấy gần đây. Mặc dù chỉ là nhân viên đặc biệt ngắn hạn, mỗi năm không được làm việc quá 130 ngày, nhưng số ngày làm việc thực tế chưa hoàn toàn minh bạch. Yêu cầu minh bạch và công khai mối liên hệ lợi ích ngày càng tăng, trong khi Sacks nhấn mạnh mọi quyết định đều có quy trình đạo đức bảo chứng và tố NYT đặt câu chuyện lên trên sự thật.

Tranh cãi này diễn ra đúng lúc Mỹ đang trong giai đoạn tái định hình quản lý AI và chuyển hướng chính sách tiền mã hóa. Là “sa hoàng” AI và tiền mã hóa Nhà Trắng, vai trò của Sacks rất nhạy cảm, đầy quyền lực, mọi chính sách ông tham gia đều có thể tác động đến ngành và thị trường. Cuộc đối đầu công khai giữa NYT và Sacks vì thế được xem là cuộc giằng co cấu trúc giữa “minh bạch và hiệu quả”, “giám sát và đổi mới” trong chính sách công nghệ mới của Mỹ. Diễn biến cuối cùng vẫn chưa ngã ngũ, nhưng chắc chắn tranh luận sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến niềm tin của công chúng vào quá trình hoạch định chính sách công nghệ tại Mỹ, đồng thời trở thành trận chiến then chốt trong cục diện quyền lực công nghệ tại Washington.