Các quỹ DAT huy động hơn 20 tỷ USD, bước ngoặt mới cho thị trường

Các công ty Digital Asset Treasury (DAT) đã huy động hơn 20 tỷ USD vốn đầu tư mạo hiểm chỉ trong năm 2025, định hình lại cục diện khởi nghiệp trong lĩnh vực crypto. Trong khi huy động vốn chung cho crypto vẫn khá trầm lắng, DAT lại trở thành tâm điểm của thị trường. Câu hỏi đặt ra là: liệu làn sóng này có tiếp tục dẫn dắt đến cuối năm 2025 và đầu 2026 hay không, và điều gì sẽ đến tiếp theo cho lĩnh vực DAT?

Làn sóng DAT đã đạt đỉnh?

Theo nhiều nhà đầu tư, đỉnh cao của các vòng gọi vốn DAT đã qua, khi mức định giá dần thu hẹp và những token hàng đầu đều đã được bao phủ. Các đợt huy động mới vẫn được kỳ vọng đến đầu năm 2026, song quy mô nhỏ hơn và chỉ một số dự án có thể bứt phá.

Cosmo Jiang, đối tác tại Pantera Capital – quỹ đã lập hai quỹ DAT chuyên biệt và rót hơn 300 triệu USD vào các công ty DAT – nhận định:

“Thị trường sắp rời khỏi giai đoạn hình thành ban đầu của DAT để bước vào giai đoạn mới, tập trung vào thực thi, mở rộng và khả năng cao là hợp nhất.”

Đối với những vòng mega-round 500 triệu – 1 tỷ USD trở lên, chỉ một vài doanh nghiệp có vốn hóa lớn và biến động đủ cao để phát hành chứng khoán chuyển đổi mới có thể thực hiện. Michael Anderson, đồng sáng lập Framework Ventures, cho rằng ngoại trừ một số tên tuổi như Bitmine – công ty DAT tập trung vào Ethereum, phần lớn dự án khó duy trì tốc độ này. Thay vào đó, ông kỳ vọng sự xuất hiện của nhiều DAT quy mô nhỏ, gắn liền với từng hệ sinh thái, trong khi các công ty lớn dựa vào nợ và cấu trúc vốn để giữ hệ số mNAV trên 1,0.

Các DAT đã huy động được hơn 20 tỷ đô la trong năm nay | Nguồn: The Block## Áp lực định giá và rủi ro hợp nhất

Một thách thức lớn là sự co hẹp NAV. Dữ liệu từ The Block cho thấy nhiều DAT hiện giao dịch ngang bằng hoặc dưới giá trị tài sản ròng. Ray Hindi, đồng sáng lập L1D AG, cho rằng các mức chiết khấu này là “không thể tránh khỏi” và dự báo xu hướng hợp nhất trước năm 2026. Richard Galvin, Chủ tịch Digital Asset Capital Management, đồng tình rằng những DAT vận hành hiệu quả nhưng bị định giá thấp có thể trở thành mục tiêu M&A.

Michael Bucella, đồng sáng lập Neoclassic Capital, nhấn mạnh: “Nếu phát hành được ở mức 1,25x mNAV và mua lại ở 0,7x mNAV, thương vụ sẽ ngay lập tức tạo giá trị.” Tuy nhiên, điều này chỉ khả thi khi token cơ sở có thanh khoản tốt. Nếu không, nỗ lực thu hẹp chiết khấu có thể dẫn đến “vòng xoáy tử thần”.

Brian Rudick, CSO của Solana DAT Upexi, bổ sung rằng sự dư thừa dự án đã kéo mNAV đi xuống. Song một thị trường bull mạnh mẽ hoặc luật pháp Mỹ rõ ràng hơn có thể giúp các DAT hàng đầu lấy lại mức premium.

Thanh khoản – điểm nghẽn then chốt

Thanh khoản thấp cũng là áp lực lớn. Với khối lượng giao dịch hạn chế, DAT khó phát hành cổ phiếu theo hình thức ATM (at-the-market) hoặc đường tín dụng cổ phần, kéo dài tình trạng chiết khấu và khiến các công ty yếu dễ bị thâu tóm.

Rudick cho biết một DAT chỉ có thể “bơm” tối đa 1–3% khối lượng giao dịch/ngày ra thị trường mà không làm sụt giá cổ phiếu. Để bù đắp, nhiều DAT tận dụng staking hoặc mua token khóa ở mức chiết khấu. Upexi, chẳng hạn, đã mua phần lớn Solana bị khóa với chiết khấu khoảng 15%, vừa hưởng lợi từ staking ~8%/năm, vừa được mở khóa dần đến năm 2028.

Theo Samantha Bohbot của RockawayX, việc phát triển thị trường quyền chọn cho các tài sản cơ sở sẽ là chìa khóa để cải thiện thanh khoản DAT, tạo “vòng tuần hoàn tích cực” giữa quyền chọn và giao ngay. Tuy nhiên, Galvin (DACM) lưu ý rằng thành công dài hạn của DAT vẫn phụ thuộc nhiều hơn vào xu hướng giá token nền tảng hơn là thanh khoản thứ cấp.

Bức tranh sau DAT: DeFi, stablecoin và RWA

Trong khi DAT đang chững lại, giới đầu tư mạo hiểm bắt đầu tìm kiếm cơ hội mới. Nhiều ý kiến cho rằng DeFi sẽ lấy lại động lực, đặc biệt khi lãi suất dự kiến giảm khiến lợi suất DeFi trở nên hấp dẫn hơn. Các sản phẩm RWA (Real World Asset) cũng được kỳ vọng phát triển mạnh mẽ.

Stablecoin là một chủ đề nổi bật khác. Ngoài ra, nhà đầu tư còn quan tâm đến ứng dụng tiêu dùng trên các hệ sinh thái, vòng gọi vốn cuối cho doanh nghiệp crypto trưởng thành, và các token có nền tảng cơ bản vững chắc.

Tổng thể, thị trường VC đang bước vào giai đoạn kỷ luật hơn, tập trung vào những dự án có sản phẩm phù hợp thị trường rõ ràng và tiềm năng thị trường lớn.

Vương Tiễn