Hướng dẫn Chi tiết Về Cách Tính EPS Và 5 Tiêu Chí Lựa Chọn Cổ Phiếu Có Tiềm Năng

Khởi Đầu Với Ví Dụ Thực Tế Về Chỉ Số EPS

Để hiểu rõ cách tính eps và tầm quan trọng của nó, chúng ta hãy xem xét một trường hợp cụ thể:

Năm 2020, công ty A có lợi nhuận ròng là $1.000 với 1.000 cổ phiếu lưu hành. Khi áp dụng công thức EPS = Lợi nhuận ròng ÷ Số cổ phiếu lưu hành, ta được EPS = $1 cho mỗi cổ phiếu.

Sang năm 2021, lợi nhuận ròng tăng lên $1.500 nhưng số lượng cổ phiếu không thay đổi. Lúc này EPS = $1.5, tức là tăng 50% so với năm trước. Con số này cho thấy doanh nghiệp đang hoạt động tốt hơn, thu lợi nhuận dồi dào. Tuy nhiên, giá cổ phiếu trên thị trường không phải lúc nào cũng phản ánh ngay sự gia tăng này, đặc biệt là trong ngắn hạn khi tâm lý thị trường thay đổi.

EPS Là Gì Và Công Thức Tính Toán

Chỉ số EPS (Earnings Per Share) là một công cụ đánh giá khả năng sinh lợi nhuận của từng cổ phiếu, giúp nhà đầu tư hiểu rõ hiệu quả hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp.

Công thức cơ bản:

EPS = (Thu nhập ròng - Cổ tức ưu đãi) ÷ Số cổ phiếu đang lưu hành

Hoặc cách tiếp cận đơn giản hơn:

Lợi nhuận sau thuế = Tổng doanh thu - Tổng chi phí - Thuế TNDN

Khi doanh thu tăng, chi phí kiểm soát tốt, thì lợi nhuận sau thuế sẽ cao hơn, dẫn đến EPS tăng và giá cổ phiếu thường có xu hướng tăng theo trong dài hạn.

Mối Liên Hệ Giữa EPS, Doanh Thu Và Giá Cổ Phiếu

Doanh thu (Revenue) là chỉ số quan trọng giúp xác định năng lực kinh doanh thực sự của công ty. Một doanh nghiệp có thể sở hữu nhiều tài sản (đất, nhà xưởng, bất động sản) nhưng nếu doanh thu từ hoạt động kinh doanh chính không tăng, thì EPS có thể sẽ thất vọng.

Mối liên hệ trực tiếp:

• Tổng doanh thu tăng → Lợi nhuận sau thuế gia tăng → EPS tăng → Giá cổ phiếu có chiều hướng tăng

Đối với nhà đầu tư muốn đầu tư dài hạn, việc theo dõi xu hướng doanh thu hàng quý/hàng năm của công ty là bước đầu tiên và quan trọng nhất.

Cổ Tức (Dividend) Phản Ánh Điều Gì Về EPS?

Cổ tức là phần lợi nhuận được công ty chia cho cổ đông. Thị trường thường xem việc phát hành cổ tức như dấu hiệu cho thấy công ty đang vận hành tốt và có lãi. Một doanh nghiệp phát triển bền vững thường chia cổ tức ổn định và có xu hướng tăng theo các năm.

Điển hình như McDonald, công ty này đã duy trì tăng trưởng doanh thu và cổ tức ổn định trong 43 năm, với lượng cổ đông mới tăng liên tục. Đây là minh chứng cho thấy kết hợp giữa EPS tăng và chính sách cổ tức ổn định sẽ tạo ra sức hút lâu dài đối với nhà đầu tư.

Chỉ Số P/E Và Cách Đánh Giá Định Giá Cổ Phiếu

Chỉ số P/E (Price-to-Earnings Ratio) được tính bằng công thức:

P/E = Giá cổ phiếu hiện tại ÷ EPS (Thu nhập trên mỗi cổ phiếu)

Chỉ số này cho biết nhà đầu tư cần bỏ ra bao nhiêu tiền để “mua” một đơn vị lợi nhuận của công ty. Nói cách khác, P/E là thước đo thời gian hoàn vốn:

• P/E > 25: Giá cổ phiếu được định giá cao, cần cân nhắc kỹ trước khi mua
• P/E < 12: Giá cổ phiếu đang bị định giá thấp, có thể là cơ hội mua vào

Tuy nhiên, mức P/E “cao” hay “thấp” cần được xem xét trong bối cảnh của từng lĩnh vực và thị trường, vì các ngành khác nhau có đặc tính rủi ro và tăng trưởng khác nhau.

Chiến Lược Mua Lại Cổ Phiếu (Share Repurchase) Ảnh Hưởng Đến EPS

Khi doanh nghiệp mua lại cổ phiếu đang phát hành trên thị trường, số lượng cổ phiếu lưu hành sẽ giảm. Điều này có tác dụng tăng EPS mà không cần tăng lợi nhuận tuyệt đối.

Ví dụ minh họa:

Năm 2018, công ty AAA có lợi nhuận sau thuế $40 triệu và 40 triệu cổ phiếu lưu hành → EPS = $1, giá cổ phiếu khoảng $40.

Năm 2019-2020, lợi nhuận vẫn ở mức $40 triệu nhưng công ty quyết định mua lại 20 triệu cổ phiếu. Khi đó:

• EPS mới = $40 triệu ÷ 20 triệu cổ phiếu = $2 cho mỗi cổ phiếu
• Giá cổ phiếu có khả năng tăng lên $80, tức gấp đôi

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng mua lại cổ phiếu là tín hiệu tích cực chỉ khi công ty thực sự có tiền thặng dư và xem rằng cổ phiếu của mình bị định giá thấp. Nếu công ty vay tiền để mua lại, đó có thể là tín hiệu cảnh báo.

5 Tiêu Chí Lựa Chọn Cổ Phiếu Có Triển Vọng Dựa Trên EPS

Để tăng xác suất đạt lợi nhuận cao khi đầu tư, nhà đầu tư nên kết hợp nhiều chỉ số khác nhau để phân tích thay vì chỉ dựa vào EPS:

Càng kết hợp nhiều tiêu chí, khả năng chọn được cổ phiếu tốt sẽ càng cao.

Những Lưu Ý Quan Trọng Khi Sử Dụng Chỉ Số EPS

Không Đánh Giá EPS Chỉ Trong 1-2 Năm

EPS tăng không phải lúc nào cũng là tín hiệu tích cực nếu xét trong thời kỳ ngắn. Một doanh nghiệp có thể bán các tài sản như đất, nhà xưởng để tạo ra lợi nhuận một lần, khiến EPS tăng trên giấy nhưng hoạt động kinh doanh chính lại suy giảm. Do đó, nhà đầu tư cần xem xét EPS trong khung thời gian dài hạn (3-5 năm trở lên) để đánh giá chính xác xu hướng thực sự.

EPS Tăng Không Đồng Nghĩa Với Dòng Tiền Mạnh

Netflix (NFLX) là một ví dụ điển hình. Chỉ số EPS của công ty này tăng liên tục trong nhiều năm, nhưng dòng tiền (cash flow) lại không theo kịp, nợ ngày càng gia tăng. Điều này có nghĩa là lợi nhuận trên giấy cao nhưng dòng tiền thực tế còn hạn chế.

Dòng tiền là chỉ số “sống” nhất - nó cho thấy công ty có bao nhiêu tiền thật sự trong tay. Nếu EPS tăng nhưng dòng tiền âm, đó là cảnh báo đỏ rằng công ty có thể gặp khó khăn trong tương lai.

Cân Bằng Giữa Các Chỉ Số Khác Nhau

Không có chỉ số nào là hoàn hảo. Để đầu tư an toàn, hãy kết hợp phân tích EPS với doanh thu, margin lợi nhuận, dòng tiền, mức nợ, và các yếu tố ngành nganh khác. Chỉ khi tất cả các chỉ số đều cho tín hiệu tích cực thì cổ phiếu đó mới thực sự đáng để đầu tư trong dài hạn.