Chỉ số EPS bao nhiêu là tốt? 5 nguyên tắc chọn cổ phiếu tiềm năng cho nhà đầu tư

Hiểu đúng về chỉ số EPS - Nền tảng của quyết định đầu tư

Earnings Per Share (EPS) là công cụ đánh giá lợi nhuận mà mỗi cổ phiếu có khả năng tạo ra. Bản chất của chỉ số này phản ánh hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Công thức tính toán:

EPS = (Thu nhập ròng - Cổ tức ưu đãi) / Cổ phiếu đang lưu động

Trong đó, lợi nhuận sau thuế = Tổng doanh thu - Tổng chi phí - Thuế TNDN

Để minh họa, năm 2020 công ty A có lợi nhuận thuần $1000 với 1000 cổ phiếu phát hành, EPS = $1. Sang năm 2021, doanh thu tăng lên $1500 nhưng số cổ phiếu giữ nguyên, EPS tăng lên $1.5 (tăng 50%). Điều này cho thấy khả năng sinh lợi của từng cổ phiếu đã cải thiện đáng kể.

Tương quan giữa EPS tăng và giá cổ phiếu trong ngắn hạn và dài hạn

Nhân tố thị trường đóng vai trò then chốt trong việc quyết định giá cổ phiếu ngắn hạn. Khi thị trường lạc quan, dòng tiền sẽ tuôn vào các kênh đầu tư như chứng khoán, bất động sản, và giá cổ phiếu tăng theo. Ngược lại, tâm lý bi quan khiến nhà đầu tư tránh xa những khoản đầu tư rủi ro, làm giá sụt giảm trong vòng 6 tháng đến 1 năm.

Tuy nhiên, trong dài hạn (trên 5 năm), EPS tăng là động lực chính đẩy giá cổ phiếu lên. Vì vậy, chỉ số EPS bao nhiêu là tốt không phải xét riêng lẻ, mà cần theo dõi xu hướng tăng trưởng kéo dài.

Kết hợp EPS với các chỉ báo kinh doanh khác

Để tăng xác suất lợi nhuận, nhà đầu tư cần phân tích cả bộ chỉ tiêu:

• Hoạt động kinh doanh ổn định: Doanh thu tăng đều đặn, không biến động quá lớn
• Cổ tức ổn định và có xu hướng tăng: Doanh nghiệp chia cổ tức là dấu hiệu sức khỏe tài chính tốt. McDonald là minh chứng điển hình - doanh thu và cổ tức tăng liên tục trong 43 năm
• Chỉ số P/E hợp lý: P/E = Giá cổ phiếu ÷ EPS. P/E > 25 coi là cao, P/E < 12 coi là thấp. Chỉ số này giúp xác định cổ phiếu đang được định giá quá cao hay quá thấp
• Chính sách mua lại cổ phần: Khi công ty mua lại cổ phiếu đang phát hành, số lượng cổ phiếu giảm, làm tăng EPS một cách tự nhiên

Mối liên hệ giữa doanh thu và EPS

Doanh thu (Revenue) là chỉ báo độc lập giúp phân biệt lợi nhuận thực từ hoạt động kinh doanh hay từ bán tài sản. Một doanh nghiệp bán lại nhà xưởng do thua lỗ vẫn có thể hiển thị EPS tăng trên giấy tờ, nhưng không đáng để đầu tư.

Quy luật chung là: Tổng doanh thu tăng → Lợi nhuận sau thuế tăng → EPS tăng → Giá cổ phiếu tăng

Cảnh báo: Chỉ số EPS tăng không phải lúc nào cũng tốt

Một sai lầm phổ biến là đánh giá EPS chỉ trong 1-2 năm. Netflix (NFLX) là ví dụ tiêu biểu - EPS tăng liên tục nhiều năm nhưng dòng tiền (cash flow) lại suy giảm, nợ tăng vọt. Nói cách khác, lợi nhuận trên giấy không tương xứng với tiền mặt thực tế.

Vì thế, cần xem xét dòng tiền kỹ lưỡng trước khi quyết định. Chỉ số EPS bao nhiêu là tốt phụ thuộc vào ngành và xu hướng tăng trưởng bền vững, chứ không phải con số tuyệt đối.

Tóm tắt: Quy trình chọn cổ phiếu tiềm năng dựa trên EPS

Khi muốn tham gia thị trường chứng khoán với mục tiêu lợi nhuận dài hạn, hãy:

1. Kiểm tra EPS có xu hướng tăng trong 5+ năm
2. Đảm bảo doanh thu tăng đồng hành với EPS
3. Xác nhận doanh nghiệp chi trả cổ tức ổn định
4. So sánh P/E với mức trung bình ngành
5. Đánh giá dòng tiền thực tế để tránh “lợi nhuận giả”

Hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư thông minh hơn.