6 Cách Chơi Cổ Phiếu Online Hiệu Quả - Hướng Dẫn Chi Tiết Cho Nhà Đầu Tư

Mặc dù chứng khoán được xem là kênh đầu tư hàng đầu, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ chứng khoán là gì và cách chơi cổ phiếu online ở Việt Nam. Bài viết này sẽ giúp bạn nắm vững các khái niệm cơ bản, các loại chứng khoán có thể đầu tư tại thị trường Việt Nam cùng những ưu nhược điểm của từng loại.

Chứng Khoán Là Gì?

Chứng khoán (cổ phiếu) là sản phẩm tài chính có giá trị mà người sở hữu có thể mua bán trên thị trường. Chứng khoán tồn tại dưới nhiều hình thức: chứng chỉ giấy, dạng điện tử hoặc ghi sổ bút toán (book-entry), xác nhận quyền lợi hợp pháp của chủ sở hữu đối với nhà phát hành.

Chứng khoán được giao dịch trên các thị trường chứng khoán riêng biệt. Ngoài ra, chứng khoán còn là nền tảng cho các sản phẩm tài chính phái sinh khác như chỉ số, hợp đồng tương lai, quỹ hoán đổi danh mục (ETF)…

Do giá chứng khoán luôn biến động theo điều kiện thị trường, chứng khoán được coi là kênh đầu tư quan trọng có tiềm năng mang lại lợi nhuận cao hơn so với các hình thức đầu tư truyền thống.

6 Cách Chơi Cổ Phiếu Online Ở Việt Nam

Tương tự thị trường chứng khoán toàn cầu, thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay có hầu hết các loại chứng khoán và sản phẩm tài chính phái sinh như chỉ số, quyền chọn, ETFs. Tuy nhiên, mỗi loại có những đặc điểm riêng biệt. Dưới đây là các sản phẩm phổ biến mà bạn có thể đầu tư:

1. Cổ Phiếu Phát Hành Công Khai Lần Đầu (IPO)

Cổ phiếu IPO (Initial Public Offering) là cổ phiếu mà công ty/doanh nghiệp phát hành ra công chúng lần đầu tiên để huy động vốn. Đây là cổ phiếu phổ thông (Common Stock), thường ở dạng chứng chỉ. Chủ sở hữu IPO được hưởng các quyền lợi thông thường từ công ty. Khi công ty phát hành cổ phiếu lần tiếp theo để huy động thêm vốn, loại này gọi là Cổ phiếu tiếp nối (Stock SPO).

Ưu điểm:

• Có tiềm năng tăng trưởng lớn trong dài hạn
• Giá mua thấp, lợi nhuận tiềm năng lớn
• Giá cổ phiếu minh bạch trên sàn giao dịch

Nhược điểm:

• Rất khó mua được cổ phiếu tại thời điểm IPO
• Mức biến động lớn, rủi ro cao hơn cổ phiếu thông thường

2. Chứng Khoán Đơn Lẻ

Chứng khoán đơn lẻ là cổ phiếu cho phép cổ đông xác nhận quyền sở hữu một phần của công ty. Có hai loại chính: cổ phiếu phổ thông và cổ phiếu ưu đãi.

Người sở hữu cổ phiếu phổ thông được quyền tham gia đại hội cổ đông, biểu quyết, ứng cử vào hội đồng quản trị. Tuy nhiên không được phép rút vốn, chỉ có quyền chuyển nhượng cổ phần.

Cổ phiếu ưu đãi mang lại những quyền lợi bổ sung như mệnh giá mua rẻ hơn và được thanh toán ưu tiên. Tuy nhiên, chủ sở hữu không được tham gia biểu quyết hay ứng cử vào hội đồng quản trị.

Ưu điểm:

• Giảm chi phí: chỉ trả tiền khi mua hoặc bán, không phải trả phí quản lý tài sản
• Lợi nhuận cao khi đầu tư dài hạn so với các kênh khác (vàng, bạc)
• Toàn quyền lựa chọn loại cổ phiếu, thời điểm mua/bán, lợi nhuận hay cắt lỗ
• Tính thanh khoản cao, dễ giao dịch trên các sàn

Nhược điểm:

• Khó đa dạng hóa danh mục, rủi ro cao hơn nếu đầu tư từng cổ phiếu riêng lẻ
• Cần đủ vốn để đa dạng hóa, nếu vốn ít sẽ tăng rủi ro
• Tốn nhiều thời gian nghiên cứu, quản lý hồ sơ
• Dễ bị ảnh hưởng bởi cảm xúc cá nhân, dẫn đến quyết định sai lầm

3. Chỉ Số Chứng Khoán (Index)

Chỉ số chứng khoán là tập hợp một số cổ phiếu hoặc trái phiếu, đại diện cho một phân khúc cụ thể của thị trường.

Tại Việt Nam, VN30 bao gồm 30 cổ phiếu mạnh nhất, chiếm khoảng 80% vốn hóa thị trường, được niêm yết trên sàn HoSE. Ở thị trường quốc tế, chỉ số S&P 500 gồm 500 cổ phiếu hàng đầu của Hoa Kỳ (chiếm 75-80% vốn hóa), niêm yết trên NYSE và NASDAQ. Chỉ số DJIA tập hợp 30 cổ phiếu mạnh nhất, được tính theo bình quân gia quyền giá.

Ưu điểm:

• Đa dạng hóa đầu tư hiệu quả: mua một chỉ số tương đương mua nhiều cổ phiếu, giảm rủi ro do biến động thị trường trong dài hạn
• Tiết kiệm chi phí nhờ ít giao dịch mua bán
• Tiết kiệm thời gian công sức so với chọn lựa từng cổ phiếu riêng lẻ
• Giảm rủi ro của quyết định cảm tính, đạt lợi nhuận tốt hơn

Nhược điểm:

• Không thể kiếm lợi nhuận siêu khổng lồ vì rổ chỉ số có thể chứa công ty yếu kém, kéo theo cả chỉ số đi xuống

4. Quỹ Hoán Đổi Danh Mục (ETF)

Quỹ hoán đổi danh mục (Exchange-Traded Fund) là loại quỹ đầu tư vào nhiều tài sản cơ sở khác nhau. Bạn có thể mua bán cổ phần của các quỹ ETF tương tự như mua bán cổ phiếu công ty. Trên sàn giao dịch, ETF thường được kí hiệu bằng dấu tích xanh.

Một số chỉ số chứng khoán cũng là quỹ ETF, ví dụ như S&P 500 và DJIA. Tại Việt Nam, FTSE Vietnam ETF là quỹ đầu tiên thành lập từ 2008. Hiện nay có 7 ETF hoạt động tại thị trường trong nước, trong đó ba quỹ lớn nhất chiếm hơn 90% tổng quy mô.

Ưu điểm:

• Đa dạng hóa đầu tư: các quỹ thường đầu tư vào nhiều loại tài sản
• Dễ giao dịch, chi phí thấp, chi trả lợi tức
• Một số ETF có thể giao dịch theo Quyền Chọn (Options), lệnh Long/Short

Nhược điểm:

• Hoa hồng cao (tùy theo sàn giao dịch)
• Khối lượng giao dịch thường nhỏ, dẫn đến chênh lệch giá mua-bán cao
• Một số quỹ ETF bị đánh thuế cao

5. Hợp Đồng Tương Lai Chỉ Số (Stock Futures)

Hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu là hợp đồng xác định giá một chỉ số cổ phiếu vào thời điểm trong tương lai. Đây là công cụ tài chính phái sinh, bên mua và bên bán đồng ý giá trước. Khi đến hạn, bên bán phải bán với giá đã xác định, bất kể giá thị trường lúc đó như thế nào.

Tại Việt Nam hiện có Hợp đồng tương lai theo tài sản cơ sở là chỉ số VN30 với các kỳ hạn như 01 tháng (mã: VN30F1M), 02 tháng (VN30F2M) hay các tháng cụ thể.

Ưu điểm:

• Có thể bán khống mà không cần mua cổ phiếu
• Có thể dùng đòn bẩy để tăng lợi nhuận
• Giao dịch tương tự như Forex, áp dụng được nhiều chiến lược đầu tư

Nhược điểm:

• Lot size lớn, khó đầu tư nếu vốn ít
• Cần liên tục giám sát danh mục
• Cách giao dịch phức tạp đối với người mới bắt đầu

6. Chứng Khoán Hợp Đồng Chênh Lệch (Stock CFD)

Chứng khoán hợp đồng chênh lệch là kiểu giao dịch mà bên mua không mua tài sản cơ sở (cổ phiếu), mà thay vào đó mua một hợp đồng với nhà cung cấp. Khác với giao dịch cổ phiếu thực, Stock CFD cho phép dùng đòn bẩy lớn để mang lại lợi nhuận cao.

Với khoản ký quỹ nhất định, bạn có thể dùng đòn bẩy, lập lệnh Long-Short giống như giao dịch Forex. Nhờ vào tính linh động, Stock CFD là công cụ đầu tư tuyệt vời cho các nhà giao dịch chuyên nghiệp.

Ưu điểm:

• Đòn bẩy cao - tiếp cận lớn hơn với ít vốn hơn
• Giao dịch 24 giờ, công cụ toàn cầu
• Giao dịch tức thời, liên tục trong ngày
• Giao dịch dựa trên mức ký quỹ thấp

Nhược điểm:

• Có thể tổn thất nhiều hơn số tiền đầu tư ban đầu nếu dùng đòn bẩy không thành công
• Quyền hạn của chủ sở hữu CFD ít hơn cổ phiếu phổ thông (không có quyền biểu quyết, ứng cử)

Sàn Giao Dịch Chứng Khoán Tại Việt Nam

Theo công bố của HOSE, top 10 công ty môi giới chứng khoán lớn nhất trong nước năm 2020 bao gồm:

• Công ty CPCK Thành phố SSI (SSI)
• Công ty CPCK Thành phố Hồ Chí Minh (HSC)
• Công ty CPCK Bản Việt (VCSC)
• Công ty CPCK VNDirect (VNDS)
• Công ty CPCK Mirae Asset (MAS)
• Công ty CPCK VPS (VPS)
• Công ty CPCK MB (MBS)
• Công ty CPCK FPT (FPTS)
• Công ty TNHH MTV Chứng khoán Maybank KimEng (MBKE)
• Công ty CPCK Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BSC)

Các công ty môi giới chứng khoán Việt Nam chủ yếu cung cấp sản phẩm gồm cổ phiếu, chứng chỉ quỹ, chứng quyền, trái phiếu và chỉ số VN30, hoạt động trên cả 2 sàn HOSE và HNX.

Các Thuật Ngữ Quan Trọng Khi Đầu Tư Chứng Khoán

Cổ phiếu thưởng - hình thức tách cổ phiếu để huy động thêm vốn. Ví dụ, sở hữu 1 cổ phiếu mệnh giá 100.000 VND, sau khi tách sẽ được 2 cổ phiếu mệnh giá 50.000 VND, giúp công ty huy động vốn và tạo đà tăng điểm.

Cổ phiếu quỹ - công ty mua lại cổ phiếu từ thị trường để giảm số lượng lưu hành, từ đó giảm phần chia cổ tức và đảm bảo công ty không bị đối thủ thu mua.

Cổ phiếu ESOP - cổ phiếu ưu đãi phát hành bán cho nhân viên với giá rẻ hơn nhằm giữ chân nhân tài, đôi khi để tránh thuế thu nhập.

Cổ phiếu OTC - cổ phiếu chưa niêm yết trên sàn giao dịch. Do chưa được niêm yết, giá trị có thể bị đẩy cao so với giá thực tế.

Cổ phiếu Bluechip - cổ phiếu của các công ty hàng đầu, hoạt động ổn định, tài chính tăng trưởng, có thị phần lớn. Ví dụ, các cổ phiếu trong rổ VN30, HNX30 là Bluechip.

Cổ phiếu Penny - cổ phiếu giá rất thấp, mức biến động cao do công ty nhỏ phát hành. Có khả năng lợi nhuận cao nhưng cũng có thể lỗ lớn.

Cổ phiếu phòng thủ - nhóm cổ phiếu hoạt động ổn định, ít rủi ro. Các ngành như điện, nước, dược được xem là cổ phiếu phòng thủ.

Công cụ tài chính phái sinh - ngoài cổ phiếu, bạn có thể đầu tư vào các công cụ như CFD, hợp đồng tương lai, chỉ số. Đầu tư vào phái sinh thường linh động hơn, thị trường đa dạng lớn hơn, có thể dùng đòn bẩy, giao dịch 24/7 và áp dụng nhiều chiến lược hơn.

Cách Học Đầu Tư Chứng Khoán

Để kiếm tiền bằng đầu tư chứng khoán, bạn cần dành thời gian học kiến thức cơ bản, phân tích kỹ thuật, cập nhật xu hướng thị trường và tích lũy kinh nghiệm giao dịch thực tế. Bắt đầu bằng tài khoản demo để rèn luyện kỹ năng mà không rủi ro tài chính là lựa chọn tốt cho người mới.

Hành trình học tập và thực hành sẽ giúp bạn nâng cao kỹ năng giao dịch và phát triển chiến lược riêng. Kiên trì và kỷ luật là chìa khóa thành công trong chơi cổ phiếu online.