## Ngoại hối là gì? Tại sao thị trường Forex lại thu hút nhà đầu tư Việt Nam?

Thị trường ngoại hối (Forex) đã tồn tại hàng thế kỷ, gắn liền với hoạt động thương mại quốc tế. Nhưng với nhiều nhà đầu tư Việt Nam, Forex vẫn còn là một lĩnh vực khá mới lạ. Câu hỏi đặt ra là: **Bản chất của thị trường này là gì?** và **Liệu có nên tham gia hay không?**

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về thị trường ngoại hối toàn cầu này cũng như những vấn đề pháp lý khi tham gia giao dịch Forex tại Việt Nam.

## Thị trường Forex hoạt động như thế nào?

Thị trường ngoại hối là một hệ thống giao dịch phi tập trung, không có sàn giao dịch tập trung ở một địa điểm cụ thể như thị trường chứng khoán. Thay vào đó, các nhà đầu tư thực hiện giao dịch thông qua các công ty môi giới quốc tế trên thị trường OTC (Over-The-Counter).

### Quy mô và tính thanh khoản của Forex

Forex là thị trường tài chính có thanh khoản cao nhất toàn cầu. Theo thống kê từ năm 2020, khối lượng giao dịch trung bình hàng ngày đạt 6,6 nghìn tỷ USD. Quy mô lớn này chính là lý do vì sao thị trường ngoại hối không thể bị thao túng và luôn hấp dẫn các nhà đầu tư.

### Ai là những người tham gia thị trường Forex?

Ban đầu, Forex là sân chơi của các tổ chức tài chính, ngân hàng trung ương và công ty nhập khẩu - xuất khẩu. Họ sử dụng giao dịch ngoại hối để phòng ngừa rủi ro biến động giá, dự phòng lạm phát hay bảo vệ giá trị tài sản trong các bất ổn chính trị.

Với sự phát triển của hoạt động thương mại quốc tế, Forex dần trở thành công cụ đầu tư của các nhà đầu tư cá nhân. Mặc dù khối lượng giao dịch của cá nhân vẫn nhỏ so với các tổ chức, nhưng sức hấp dẫn của thị trường - tính thanh khoản cao và biến động mạnh - đang thu hút ngày càng nhiều nhà đầu tư cá nhân.

## Những cặp tiền tệ được giao dịch phổ biến nhất

Theo khảo sát của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) năm 2019, cặp tiền EUR/USD dẫn đầu với 24% khối lượng giao dịch hàng ngày. Tiếp theo là USD/JPY (13,2%) và GBP/USD (9,6%).

### Top 10 cặp tiền tệ được giao dịch nhiều nhất

| Cặp tiền tệ | % Giao dịch | Yếu tố ảnh hưởng |
|---|---|---|
| EUR/USD | 24% | Quyết định lãi suất ECB và FED |
| USD/JPY | 13,2% | Chính sách lãi suất BoJ và FED |
| GBP/USD | 9,6% | Tăng trưởng kinh tế Anh - Mỹ, quyết định lãi suất BoE |
| AUD/USD | 5,4% | Xuất khẩu khoáng sản, lãi suất RBA |
| USD/CAD | 4,4% | Giá dầu và kinh tế Canada |
| USD/CNY | 4,1% | Tăng trưởng kinh tế Mỹ - Trung Quốc |
| USD/CHF | 3,5% | Điều kiện kinh tế toàn cầu |
| USD/HKD | 3,3% | Tỷ giá liên kết với USD |
| EUR/GBP | 2,0% | Quan hệ kinh tế Anh - Châu Âu |
| USD/KRW | 1,9% | Phát triển kinh tế Hàn Quốc |

## Giao dịch Forex tại Việt Nam: Vấn đề pháp lý

### Tình hình hiện tại

Tại Việt Nam, nhà nước quản lý chặt chẽ dự trữ ngoại hối, nên quyền giao dịch ngoại hối chỉ được cấp cho các ngân hàng. Giao dịch Forex qua các sàn giao dịch trực tuyến chưa được pháp luật cho phép. Vì lý do này, bạn sẽ không tìm thấy bất kỳ sàn giao dịch Forex nào được thành lập tại Việt Nam.

### Có phải là vi phạm pháp luật?

Đây là câu hỏi mà nhiều người quan tâm. Câu trả lời không đơn giản.

Nhà nước không cấp phép cho việc thành lập sàn giao dịch Forex **không đồng nghĩa** với việc giao dịch ngoại hối là phạm pháp. Các nhà đầu tư cá nhân hoàn toàn có thể thực hiện giao dịch Forex với mục đích đầu tư.

Tuy nhiên, nếu bạn giao dịch thông qua một công ty môi giới "được cấp phép bởi Việt Nam", điều đó chắc chắn là vi phạm pháp luật, vì nhà nước Việt Nam không cho phép thành lập công ty môi giới Forex.

**Kết luận:** Để tham gia Forex an toàn, hãy chọn các công ty môi giới quốc tế uy tín được cấp phép bởi các Ủy ban chứng khoán hoặc các tổ chức có thẩm quyền ở các quốc gia cho phép giao dịch ngoại hối.

### Vấn đề thuế

Hiện tại, Việt Nam chưa có chính sách rõ ràng cho phép giao dịch Forex, nên không có quy định về thuế thu nhập cá nhân từ hoạt động này. Tuy nhiên, đây cũng là một lĩnh vực chưa được phép thực hiện tại Việt Nam, kéo theo rủi ro cao.

## Những tin tức quan trọng tác động đến Forex

### Năm yếu tố chính ảnh hưởng thị trường

**1. Quyết định lãi suất của ngân hàng trung ương**

Lãi suất được coi là "giá của đồng tiền". Tăng lãi suất = tăng giá tiền tệ. Giảm lãi suất = giảm giá tiền tệ. Đây là thông tin quan trọng nhất, tác động ngay lập tức đến biến động giá cặp tiền.

**2. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP)**

Khi GDP giảm dưới kỳ vọng, giá trị tiền tệ có xu hướng giảm. Ngược lại, khi GDP vượt kỳ vọng, tiền tệ có xu hướng tăng giá.

**3. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và lạm phát**

CPI và lạm phát là thước đo gián tiếp giá trị đồng tiền. Ngân hàng trung ương sử dụng các chỉ số này để quyết định lãi suất. CPI hoặc lạm phát cao thường dẫn đến tăng lãi suất để chế tác lạm phát.

**4. Tỷ lệ thất nghiệp**

Đây là chỉ số gián tiếp nhưng ảnh hưởng đến quyết định lãi suất của ngân hàng trung ương. Việc làm tăng dẫn đến lãi suất tăng. Hai số liệu quan trọng từ Mỹ là ADP và NFP, được phát hành hàng tháng.

**5. Thông báo từ Ủy ban thị trường mở Mỹ (FOMC)**

FOMC họp mặt mỗi tháng để thiết lập lãi suất thị trường mở, sau đó đưa ra thông báo về điều kiện kinh tế. Các cuộc họp FOMC có thể gây biến động thị trường lớn. Ví dụ, vào ngày 18/3/2015, EUR/USD tăng vọt 400 pips trong vài phút sau nhận định tiêu cực về USD.

## Giờ giao dịch Forex

Thị trường Forex hoạt động 24 giờ, 5 ngày một tuần, nhờ sự kết nối của bốn sàn giao dịch chính:

| Sàn giao dịch | Giờ mở cửa (Mùa đông) | Giờ mở cửa (Mùa hè) |
|---|---|---|
| New York | 20:00 - 5:00 (+1) | 19:00 - 4:00 (+1) |
| London | 15:00 - 0:00 | 14:00 - 23:00 |
| Sydney | 4:00 - 13:00 | 5:00 - 14:00 |
| Tokyo | 6:00 - 15:00 | 6:00 - 15:00 |

Mỗi cặp tiền tệ có mức biến động khác nhau tùy theo sàn giao dịch mở cửa. Ví dụ, khi Sydney mở cửa, AUD sẽ biến động mạnh hơn. Khi London mở cửa, các cặp tiền Châu Âu sẽ có nhiều cơ hội giao dịch hơn.

## Có nên tham gia Forex hay không?

### Những điểm cần cân nhắc

**Ưu điểm:**
- Thanh khoản cao nhất trong các thị trường tài chính
- Hoạt động 24/5, thuận tiện cho các nhà đầu tư toàn cầu
- Tính biến động mạnh tạo nhiều cơ hội kiếm lợi nhuận
- Có thể giao dịch với đòn bẩy

**Rủi ro:**
- Vấn đề pháp lý tại Việt Nam chưa rõ ràng
- Rủi ro mất vốn cao, đặc biệt khi sử dụng đòn bẩy
- Cần kiến thức chuyên sâu về phân tích kỹ thuật và cơ bản
- Có thể gặp phải các sàn lừa đảo

### Cách chọn công ty môi giới uy tín

Nếu bạn quyết định tham gia Forex, hãy chọn công ty môi giới quốc tế uy tín dựa trên các tiêu chí:

- **Uy tín và bảo mật:** Được cấp phép bởi các tổ chức quản lý uy tín (ASIC, CMA, CIMA, v.v.)
- **Chi phí giao dịch:** So sánh spread, commission, phí rút tiền
- **Nền tảng giao dịch:** Giao diện dễ sử dụng, đầy đủ công cụ phân tích
- **Tốc độ vào lệnh:** Được thực hiện nhanh chóng, đặc biệt trong thời kỳ biến động
- **Dịch vụ khách hàng:** Hỗ trợ 24/7, có tiếng Việt là tốt nhất

### Các bước mở tài khoản giao dịch

1. Tạo tài khoản trực tuyến (chọn tài khoản demo hoặc tài khoản thực)
2. Tìm thị trường muốn giao dịch (ví dụ: EUR/USD, vàng, v.v.)
3. Mở vị thế mua hoặc bán dựa trên phân tích của bạn
4. Thiết lập kích thước vị thế, chốt lời, dừng lỗ
5. Xác nhận giao dịch

## Kết luận

Thị trường Forex là cơ hội đầu tư toàn cầu lớn nhất với tính thanh khoản cao nhất. Tuy nhiên, tại Việt Nam, bạn cần hiểu rõ vấn đề pháp lý và lựa chọn kỹ lưỡng công ty môi giới uy tín được cấp phép quốc tế. Forex không phải là cách nhanh chóng để làm giàu, mà là một kênh đầu tư đòi hỏi kiến thức, kỹ năng và quản lý rủi ro tốt.

Hãy bắt đầu với tài khoản demo để hiểu rõ cơ chế thị trường trước khi đầu tư tiền thực.