Thị Trường OTC Là Gì - Hướng Dẫn Chi Tiết Cho Nhà Đầu Tư Muốn Giao Dịch OTC

Ngoài các sàn giao dịch chính thức như HOSE, HNX hay Upcom, thế giới tài chính còn tồn tại một thị trường song song mạnh mẽ gọi là thị trường OTC. Đây là một lĩnh vực vốn ít được chú ý nhưng lại chứa đựng nhiều cơ hội tiềm năng cho các nhà đầu tư có đầu óc kinh doanh.

OTC Là Gì? Khái Niệm Cơ Bản Về Thị Trường Giao Dịch OTC

OTC là viết tắt của cụm từ “Over-the-counter” có nghĩa là “Giao dịch tại quầy”. Bản chất của thị trường OTC chính là một thị trường phi tập trung, nơi các giao dịch không diễn ra tại một địa điểm cố định mà thông qua các kênh khác nhau như quầy giao dịch ngân hàng, công ty chứng khoán, điện thoại, email hay online.

Cơ chế xác lập giá trên thị trường OTC hoàn toàn khác với sàn giao dịch truyền thống. Thay vì có một mức giá thống nhất được công bố bởi sàn, các giao dịch trên OTC được định giá thông qua thương lượng trực tiếp giữa người mua và người bán. Điều này tạo ra một môi trường giao dịch linh hoạt và độc lập.

Ở Việt Nam, thị trường OTC còn được gọi bằng những tên khác nhau như: thị trường mạng, thị trường chứng khoán tự do, hay thị trường báo giá điện tử. Các hoạt động giao dịch OTC vận hành thông qua một mạng lưới phức tạp gồm nhà môi giới, nhà đầu tư, các hệ thống thông tin, cộng đồng online và các diễn đàn chuyên ngành.

Không giống như sàn giao dịch tập trung có một hệ thống quản lý chặt chẽ từ một tổ chức chính, thị trường OTC hoạt động dựa trên sự tự thỏa thuận giữa các bên tham gia. Tuy nhiên, những năm gần đây, thị trường này đã phát triển và được tổ chức khá chuyên nghiệp, thậm chí một số nền tảng OTC đã được các tổ chức quản lý tài chính uy tín cấp phép và giám sát.

So Sánh Chi Tiết: Thị Trường OTC Và Sàn Chứng Khoán Tập Trung

Để hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa giao dịch OTC và giao dịch trên sàn truyền thống, dưới đây là bảng so sánh chi tiết:

Những Lợi Thế Chính Của Giao Dịch OTC

✔️ Mở Ra Nhiều Cơ Hội Đầu Tư Đa Dạng

So với các sàn giao dịch truyền thống, thị trường OTC cung cấp cho nhà đầu tư một phạm vi chọn lựa rộng lớn hơn nhiều. Ngoài cổ phiếu, nhà đầu tư còn có thể tiếp cận các sản phẩm như hợp đồng phái sinh, CFD, quyền chọn… điều mà sàn tập trung tại Việt Nam hiện chưa cung cấp đầy đủ.

Ở thị trường truyền thống, nhà đầu tư chỉ được phép giao dịch cổ phiếu niêm yết hoặc hợp đồng tương lai chỉ số VN30. Ngược lại, trên thị trường OTC, bạn có thể đa dạng hóa danh mục với nhiều loại tài sản khác nhau, từ đó giảm thiểu rủi ro tập trung.

✔️ Sản Phẩm Phái Sinh Bổ Trợ Mạnh Mẽ Cho Thị Trường Hiện Hữu

Sự phát triển của các sản phẩm phái sinh trên OTC đã chứng tỏ tính cần thiết và hiệu quả của nó. Lấy Bitcoin làm ví dụ, kể từ năm 2017 khi các hợp đồng phái sinh Bitcoin ra đời, giá trị của chúng đã tăng lên đáng kể, chiếm hơn 30% tổng vốn hóa thị trường Bitcoin.

Dữ liệu từ Crypto Compare cho thấy, vào tháng 6/2021, khối lượng giao dịch hợp đồng phái sinh Bitcoin thậm chí còn vượt qua khối lượng giao dịch Bitcoin trên thị trường giao ngay. Xu hướng này phản ánh sức hút ngày càng tăng của các công cụ phái sinh trên thị trường OTC.

✔️ An Toàn Và Bảo Mật Liên Tục Được Cải Thiện

Thị trường OTC hiện đại đã được tối ưu hóa cao, tự động hóa hoàn toàn, và áp dụng nhiều lớp bảo mật tương tự như thị trường tập trung. Một số nền tảng OTC được cấp phép bởi các cơ quan quản lý tài chính uy tín, giúp đảm bảo tính an toàn cho các nhà đầu tư.

✔️ Sử Dụng Đòn Bẩy Để Khuếch Đại Lợi Nhuận

Trên sàn giao dịch truyền thống như HOSE hay HNX, nhà đầu tư chỉ có thể được cấp đòn bẩy tối đa 2 lần, thậm chí nhiều công ty chứng khoán còn không cung cấp đòn bẩy cho các cổ phiếu chưa niêm yết.

Ngược lại, trên thị trường OTC, nhà đầu tư có thể sử dụng mức đòn bẩy rất cao (từ 10 lần đến hàng trăm lần tùy theo sản phẩm), cho phép khuếch đại lợi nhuận. Tuy nhiên, đòn bẩy cao cũng mang theo rủi ro cao, vì vậy cần sử dụng một cách cẩn trọng.

Tình Hình Thị Trường OTC Tại Việt Nam

Theo dữ liệu của Tổng cục Thống kê Việt Nam, đến cuối năm 2020, nước ta có khoảng 683,6 nghìn doanh nghiệp đang hoạt động. Tuy nhiên, chỉ có 1.575 doanh nghiệp có cổ phiếu giao dịch trên 3 sàn chính (HOSE, HNX, Upcom), tương đương chỉ 0,2%.

Con số thấp này cho thấy tầm quan trọng của thị trường OTC. Đây là cánh cửa tài chính cho hàng ngàn doanh nghiệp khác có thể huy động vốn mà không cần phải đáp ứng các yêu cầu khắt khe của sàn giao dịch tập trung. Một số doanh nghiệp lớn tại Việt Nam vẫn chọn giao dịch trên thị trường OTC.

Mặc dù thị trường OTC trong nước đã trải qua những giai đoạn biến động, nhưng cổ phiếu OTC vẫn là một kênh đầu tư hấp dẫn với tỷ suất lợi nhuận cao. Hiện nay, thị trường này ngày càng trở nên chuyên nghiệp khi hoạt động trên cả nền tảng website và ứng dụng di động, được quản lý không kém gì các sàn tập trung.

Một số nền tảng OTC quy mô lớn tại Việt Nam như SanOTC, VN-Direct, Vietstock đã cung cấp thông tin cổ phiếu OTC đa dạng với hoạt động ổn định. Tuy nhiên, những nền tảng này chủ yếu tập trung vào cổ phiếu OTC trong nước mà chưa cung cấp các sản phẩm quốc tế khác.

Những Rủi Ro Khi Giao Dịch OTC Và Cách Phòng Tránh

☀️ Tránh Giao Dịch Các Tài Sản Có Thanh Khoản Thấp

Một cổ phiếu hoặc tài sản có khối lượng giao dịch thấp tiềm ẩn rủi ro thanh khoản. Khi không tìm được bên đối ứng, bạn sẽ khó bán được hoặc mua được tài sản đó. Điều này có thể dẫn đến việc bị kẹt vốn hoặc không thể thu hồi vốn kịp thời.

☀️ Phân Tán Danh Mục Đầu Tư - Không Bỏ Trứng Vào Một Giỏ

Nguyên tắc vàng của đầu tư là đa dạng hóa rủi ro. Thay vì đưa toàn bộ vốn vào một sản phẩm duy nhất, hãy phân bổ vốn vào nhiều loại tài sản khác nhau. Chiến lược này giúp giảm thiểu rủi ro hệ thống và bảo vệ tài sản của bạn.

☀️ Sử Dụng Đòn Bẩy Một Cách Hợp Lý

Đòn bẩy là con dao hai lưỡi. Nó có thể giúp bạn kiếm tiền nhanh chóng, nhưng cũng có thể khiến bạn mất tiền rất nhanh nếu thị trường đi ngược chiều dự đoán của bạn. Chỉ sử dụng đòn bẩy khi bạn hiểu rõ sản phẩm giao dịch, có kế hoạch quản lý rủi ro chắc chắn, và không lạm dụng vượt quá khả năng chịu đựng.

Thị trường OTC là một lĩnh vực tài chính quan trọng, mang lại nhiều cơ hội cũng như rủi ro. Việc hiểu rõ cơ chế hoạt động của giao dịch OTC, nắm vững kiến thức và áp dụng các chiến lược quản lý rủi ro sẽ giúp bạn tận dụng tối đa những lợi ích mà thị trường này mang lại.