Thị Trường OTC Là Gì? Tất Tần Tật Những Điều Nhà Đầu Tư Cần Hiểu

Nhiều nhà đầu tư mới bắt đầu tiếp xúc với thế giới tài chính thường chỉ biết đến các sàn giao dịch truyền thống như HOSE, HNX hay Upcom. Tuy nhiên, bên ngoài những sàn giao dịch này còn tồn tại một thị trường khác có tiềm năng cực lớn nhưng ít được công chúng chú ý - đó chính là thị trường OTC.

OTC Là Gì? Khái Niệm Cơ Bản Bạn Cần Nắm

OTC là gì? OTC là viết tắt của “Over-the-counter” (giao dịch tại quầy), một hình thức giao dịch phi tập trung với cơ chế định giá chủ yếu thông qua đàm phán và thỏa thuận hai bên giữa nhà môi giới và nhà đầu tư.

Khác với các sàn giao dịch tập trung, thị trường OTC không hoạt động tại một địa điểm cố định. Thay vào đó, các giao dịch diễn ra thông qua các quầy giao dịch tại ngân hàng, công ty chứng khoán, hay tiến hành trực tuyến qua điện thoại, email và các nền tảng số hóa. Những nhà môi giới trên thị trường OTC sẽ tự thương lượng giá tài sản với nhau rồi tiến hành giao dịch, tạo thành một mạng lưới giao dịch linh hoạt.

Ban đầu, OTC chỉ được xem là một thị trường cấp hai phục vụ các giao dịch bổ trợ. Ngày nay, nó đã trở thành một thị trường cao cấp, được điều phối bởi các nhà môi giới chuyên nghiệp và vận hành trên các sàn giao dịch riêng biệt.

Phân Biệt Rõ Ràng: OTC So Với Sàn Giao Dịch Truyền Thống

Để hiểu sâu hơn về thị trường OTC, hãy cùng so sánh các đặc điểm khác nhau giữa OTC và các sàn giao dịch tập trung (HOSE, HNX):

Tại Sao Thị Trường OTC Ngày Càng Hấp Dẫn Nhà Đầu Tư?

Cơ Hội Lựa Chọn Vô Tận

Thị trường OTC mở ra những khả năng đầu tư đa dạng mà các sàn tập trung không cung cấp. Trong khi nhà đầu tư Việt Nam trên sàn truyền thống chỉ giới hạn ở cổ phiếu hoặc hợp đồng tương lai VN30, thì trên OTC bạn có thể tiếp cận phái sinh, CFD, quyền chọn và nhiều công cụ khác, giúp đa dạng hóa danh mục.

Sản Phẩm Phái Sinh Đang Bùng Nổ

Các sản phẩm phái sinh trên OTC không chỉ bổ trợ mà còn vượt qua thị trường giao ngay (spot). Lấy Bitcoin làm ví dụ, kể từ năm 2017, các hợp đồng phái sinh của Bitcoin đã chiếm hơn 30% giá trị thị trường. Thậm chí vào tháng 6/2021, khối lượng giao dịch phái sinh vượt xa khối lượng giao dịch spot, chứng tỏ sức hút ngày càng mạnh mẽ của các sản phẩm này.

Bảo Mật Được Nâng Cấp Liên Tục

Thị trường OTC hiện nay đã được tối ưu hóa và tự động hóa với nhiều lớp bảo mật tương đương với thị trường tập trung. Hơn nữa, các nhà môi giới OTC chuyên nghiệp được ủy quyền từ các tổ chức tài chính uy tín, giúp nhà đầu tư yên tâm hơn.

Đòn Bẩy Tăng Sức Mạnh Vốn

Trên sàn HOSE hay HNX, nhà đầu tư chỉ được cấp đòn bẩy tối đa 2 lần. Thậm chí các cổ phiếu Upcom hay chưa niêm yết hoàn toàn không có đòn bẩy. Ngược lại, OTC cho phép sử dụng đòn bẩy lên đến hàng trăm lần, giúp khuếch đại lợi nhuận đáng kể.

Thị Trường OTC Tại Việt Nam - Bức Tranh Hiện Tại

Theo Tổng cục Thống kê Việt Nam, tính đến cuối năm 2020, có khoảng 683.600 doanh nghiệp hoạt động. Tuy nhiên chỉ 1.575 doanh nghiệp (0,2%) đưa cổ phiếu giao dịch trên ba sàn lớn HOSE, HNX và Upcom.

Con số này cho thấy sao OTC trở thành cánh cửa then chốt giúp doanh nghiệp huy động vốn mà không phải đáp ứng những yêu cầu khắt khe của sàn tập trung. Mặc dù không còn sôi động như trước, cổ phiếu OTC vẫn là kênh đầu tư hấp dẫn với tỷ suất lợi nhuận cao.

Các sàn OTC và nhà môi giới uy tín trong nước bao gồm SanOTC, VN-Direct, Vietstock. Những nền tảng này cung cấp thông tin OTC đa dạng với hoạt động ổn định, tập trung vào các cổ phiếu trong nước. Tuy vậy, để tiếp cận các sản phẩm quốc tế hoặc giao dịch Bitcoin với đòn bẩy, nhà đầu tư cần tìm đến các nhà môi giới được cấp phép khác.

Những Rủi Ro Cần Lưu Ý Khi Đầu Tư OTC

Mặc dù OTC mang lại cơ hội lớn, nhưng nhà đầu tư cần cảnh báo trước những rủi ro tiềm ẩn:

Rủi Ro Thanh Khoản: Cổ phiếu có khối lượng giao dịch quá thấp dễ gây ra tình trạng “kẹt vốn”. Nhà đầu tư khó mua/bán khi không tìm được bên đối ứng, dẫn đến không thể thu hồi vốn kịp thời.

Lạm Dụng Đòn Bẩy: Dù đòn bẩy cao là ưu điểm, nhưng nó là con dao hai lưỡi. Nếu thị trường chuyển hướng, tài khoản có thể bị “cháy” ngay lập tức. Việc sử dụng đòn bẩy phải tùy vào khả năng phân tích và hiểu biết sâu về sản phẩm.

Tập Trung Rủi Ro: Đặt hết tài sản vào một loại tài sản duy nhất là sai lầm lớn. Nhà đầu tư nên phân bổ vốn vào nhiều loại tài sản khác nhau để phân tán rủi ro.

Lời Khuyên Cho Nhà Đầu Tư OTC

Để giao dịch thành công trên thị trường OTC, cần ghi nhớ ba nguyên tắc vàng:

Thứ nhất, tránh những cổ phiếu với khối lượng giao dịch tối thiểu vì dễ xảy ra vấn đề thanh khoản.

Thứ hai, luôn đa dạng hóa danh mục đầu tư. Không bỏ hết trứng vào một giỏ là quy tắc vàng trong đầu tư.

Thứ ba, sử dụng đòn bẩy một cách khôn ngoan. Biến động giá trên OTC có thể rất lớn, vì vậy cần phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi sử dụng đòn bẩy cao.

Thị trường OTC là gì? Nó chính là thị trường cơ hội cho những nhà đầu tư sẵn sàng học hỏi và quản lý rủi ro một cách khoa học.