Hồng Kông đang xây dựng chế độ cấp phép tiền điện tử mới

Trong bối cảnh làn sóng quản lý tài sản kỹ thuật số toàn cầu đang dâng trào, Hong Kong đang tiến bước vững chắc và rõ ràng để tăng cường vị thế của mình như một trung tâm tài sản ảo hàng đầu thế giới. Gần đây, Bộ Tài chính và Kho bạc Hong Kong (FSTB) cùng Ủy ban Chứng khoán và Hàng hóa (SFC) đã công bố rằng, sau khi hoàn thành tham vấn công khai, họ sẽ chính thức thúc đẩy việc lập pháp về hệ thống cấp phép đối với các nhà giao dịch OTC (ngoại hối) và các tổ chức lưu ký cho tài sản ảo (VA). Động thái này không chỉ là một phần quan trọng khác trong khung quản lý của Hong Kong, mà còn được xem như một bước then chốt để mở ra dòng chảy vốn tổ chức vào thị trường tiền mã hóa “đúng hướng, đúng mạch”.

Câu đố về quản lý

Từ năm 2020, việc quản lý tiền mã hóa tại Hong Kong chủ yếu tập trung vào các nền tảng giao dịch tài sản ảo (VATP), yêu cầu tất cả các sàn giao dịch tập trung hướng đến nhà đầu tư Hong Kong phải có giấy phép của SFC. Tuy nhiên, một hệ sinh thái tài chính trưởng thành không chỉ dừng lại ở các nền tảng giao dịch công khai. Trong thế giới tài chính truyền thống, các nhà môi giới, nhà giao dịch và các tổ chức lưu ký là “hạ tầng vô hình” hỗ trợ hoạt động thị trường, xử lý các giao dịch khối lượng lớn và đảm bảo an toàn tài sản. Trong thế giới tiền mã hóa, các nhà giao dịch OTC và tổ chức lưu ký đóng vai trò quan trọng không kém.

Trước đây, các trung gian này vẫn nằm trong vùng xám của quy định. Các nhà đầu tư tổ chức dù có quan tâm sâu sắc đến tài sản mã hóa, cũng thường do lo ngại về rủi ro đối tác và an toàn lưu trữ tài sản mà còn do dự. Việc ban hành quy định mới này chính là để lấp đầy khoảng trống đó. FSTB và SFC đã rõ ràng khẳng định rằng, hệ thống cấp phép mới sẽ tuân theo nguyên tắc cốt lõi “cùng hoạt động, cùng rủi ro, cùng quy tắc”, đưa các nhà giao dịch OTC và tổ chức lưu ký vào khung quản lý tương tự như các nhà giao dịch chứng khoán và tổ chức tài chính hiện có.

Theo các quy định dự thảo, các tổ chức cung cấp dịch vụ giao dịch tài sản ảo, đặc biệt là các nền tảng OTC thực hiện các giao dịch lớn, sẽ cần xin giấy phép loại 1 tương tự như các giấy phép chứng khoán truyền thống. Các công ty cung cấp dịch vụ lưu ký tài sản ảo phải đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt về quản lý khóa riêng, cách ly tài sản và bảo vệ tài sản khách hàng. Điều này có nghĩa là, từ lưu trữ tài sản đến thực hiện giao dịch, mọi khâu đều sẽ nằm dưới sự giám sát chặt chẽ của SFC, tạo ra một môi trường cực kỳ đáng tin cậy cho dòng vốn tổ chức.

Cảnh báo thực tế

Trong khi các cơ quan quản lý đang thúc đẩy lập pháp, một vụ cướp xảy ra trên đường phố Hong Kong đã làm nổi bật tính cấp thiết trong việc quy chuẩn các giao dịch OTC theo cách cực đoan và tàn bạo. Vào ngày 18/12/2025, hai nhân viên mang theo bốn vali chứa tổng cộng 1 tỷ yên Nhật (khoảng 50 triệu HKD) tiền mặt, chuẩn bị giao dịch tại một cửa hàng OTC tiền mã hóa, thì bị nhóm cướp mặt nạ đeo khẩu trang dùng dao tấn công, toàn bộ số tiền bị cướp trong vòng chưa đầy 30 giây.

Vụ việc này đã gây chấn động cộng đồng Web3 và khơi mào các cuộc thảo luận rộng rãi về rủi ro cấu trúc của mô hình giao dịch OTC offline. Do các quy định chống rửa tiền (AML) ngày càng nghiêm ngặt của các quốc gia, cùng với thái độ thận trọng của các ngân hàng hợp tác trong việc mở tài khoản cho ngành công nghiệp tiền mã hóa, các giao dịch đổi tiền pháp định - tiền mã hóa quy mô lớn thường phải dựa vào các phương thức giao dịch bằng tiền mặt offline. Mô hình này, dựa vào “người vận chuyển tiền”, khiến an toàn vật lý trong quá trình giao dịch trở thành điểm yếu nhất, dễ bị các nhóm tội phạm nhắm tới.

Vụ cướp này rõ ràng đã cảnh tỉnh các cơ quan quản lý. Một thị trường OTC thiếu minh bạch và giám sát không chỉ sinh ra tội phạm mà còn đe dọa nghiêm trọng đến an toàn tài sản của nhà đầu tư. Hệ thống cấp phép OTC sắp tới nhằm đưa các giao dịch này ra khỏi bóng tối, minh bạch hơn. Các nền tảng OTC có giấy phép sẽ phải thực hiện các biện pháp khách hàng biết rõ (KYC) và chống rửa tiền (AML) nghiêm ngặt, có thể cần áp dụng các phương thức giao nhận an toàn hơn, chẳng hạn như hoàn tất giao dịch trong ngân hàng hoặc ngân hàng bảo hiểm, hoặc giới thiệu cơ chế thế chấp dựa trên blockchain, để hoàn toàn thay đổi mô hình giao dịch tiền mặt rủi ro cao hiện nay.

Tầm nhìn lớn

Việc lập pháp đối với các nhà giao dịch và tổ chức lưu ký không phải là một hành động đơn lẻ, mà là phần quan trọng trong chiến lược “ASPIRe” gồm năm trụ cột lớn hơn của Ủy ban Chứng khoán Hong Kong. Chiến lược này nhằm xây dựng một hệ sinh thái quản lý tài sản ảo toàn diện và có hệ thống, nhằm thu hút các doanh nghiệp tài sản kỹ thuật số hàng đầu thế giới đến định cư tại Hong Kong.

Trong năm qua, tiến trình quản lý của Hong Kong rõ ràng: Hệ thống cấp phép stablecoin: Vào đầu năm 2025, “Luật cấp phép nhà phát hành stablecoin” có hiệu lực, thiết lập hệ thống giấy phép riêng cho các nhà phát hành stablecoin. Phê duyệt ETF giao ngay: Từ năm 2024, Hong Kong đã phê duyệt nhiều quỹ ETF Bitcoin và Ethereum giao ngay để niêm yết, cung cấp kênh đầu tư hợp pháp cho nhà đầu tư bán lẻ và tổ chức. Sáng kiến token hóa: Ngân hàng trung ương Hong Kong phối hợp với ngành công nghiệp, tích cực thử nghiệm công nghệ token hóa tài sản, khám phá khả năng đưa các tài sản truyền thống (như trái phiếu) lên blockchain. Mở rộng phạm vi quản lý: Song song với việc thúc đẩy giấy phép cho nhà giao dịch và tổ chức lưu ký, SFC đã công bố một tài liệu tham vấn mới cùng ngày, lấy ý kiến cộng đồng về hệ thống cấp phép cho các dịch vụ tư vấn và quản lý tài sản ảo, dự kiến mở rộng mạng lưới quản lý đến lĩnh vực tư vấn đầu tư và quản lý quỹ.

Như bà Liang Fong-yee, Giám đốc điều hành SFC, đã nói, tiến bộ rõ rệt trong khung quản lý tài sản ảo của Hong Kong sẽ “tạo dựng một hệ sinh thái đáng tin cậy, cạnh tranh và bền vững”, đảm bảo Hong Kong giữ vững vị trí dẫn đầu trong thị trường tài sản kỹ thuật số toàn cầu. Bộ Tài chính cũng bổ sung rằng, hệ thống cấp phép dự kiến sẽ “thúc đẩy phát triển thị trường, quản lý rủi ro và bảo vệ nhà đầu tư một cách thận trọng”.

Triển vọng tương lai

Tổng thể, Hong Kong đang chuyển từ việc chỉ quản lý các nền tảng giao dịch dành cho bán lẻ sang xây dựng một hệ thống toàn diện, cấp phép cho lưu ký, giao dịch, tư vấn và quản lý tài sản ở cấp độ tổ chức. Mục tiêu cốt lõi của sự chuyển đổi này là thu hút các dòng vốn tổ chức toàn cầu có yêu cầu cao về an toàn và tuân thủ. Bằng cách thiết lập các quy tắc rõ ràng cho “hạ tầng vô hình” của thế giới tiền mã hóa, Hong Kong không chỉ đáp ứng nhu cầu cấp thiết của thị trường mà còn chuẩn bị cho mình một con đường cuối cùng để trở thành trung tâm tài sản kỹ thuật số toàn cầu không thể tranh cãi.

Theo lịch trình chính thức, dự thảo luật liên quan dự kiến sẽ được trình lên Hội đồng Lập pháp Hong Kong để xem xét vào năm 2026. Trước đó, các cơ quan quản lý khuyến khích các doanh nghiệp có ý định xin giấy phép nên tiến hành “thảo luận tiền xin phép” để hiểu rõ hơn về kỳ vọng của quy định, từ đó chuẩn bị tốt cho việc nộp hồ sơ chính thức. Thái độ cởi mở và thực dụng này khác biệt rõ rệt so với xu hướng quản lý của các khu vực khác trên thế giới.

Về mặt cạnh tranh khu vực, hành động của Hong Kong rõ ràng nhằm chiếm lợi thế trong cuộc đua với các trung tâm tài chính châu Á như Singapore. Đồng thời, điều này cũng đối lập rõ ràng với chính sách hạn chế nghiêm ngặt đối với tiền mã hóa của Trung Quốc đại lục, làm nổi bật vai trò đặc biệt của Hong Kong như một “siêu liên lạc” và “tường lửa” kết nối Trung Quốc với thị trường vốn toàn cầu.

Nhìn toàn cầu, từ việc thực thi toàn diện khung pháp lý MiCA của Liên minh châu Âu đến việc Nga đặt giới hạn đầu tư cho nhà đầu tư phổ thông, năm 2026 chắc chắn sẽ trở thành “năm của quy định hợp pháp” trong ngành công nghiệp tiền mã hóa. Thời kỳ phát triển manh mún đang khép lại, một kỷ nguyên hoạt động có giấy phép và giám sát chặt chẽ đang đến gần.