Thị Trường VN Index: Từ Khởi Đầu Đến Hiện Tại – Tất Cả Những Gì Bạn Cần Biết

Nếu bạn là một nhà đầu tư hay người theo dõi thị trường chứng khoán Việt Nam, chắc chắn bạn đã nghe đến VN Index. Nhưng thực sự, chỉ số này là gì? Nó hoạt động như thế nào? Và tại sao nó lại quan trọng đối với quyết định đầu tư của bạn? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp tất cả những câu hỏi đó.

Hành Trình Phát Triển Của VN Index Qua Các Giai Đoạn

Để hiểu rõ hơn về VN Index, chúng ta cần nhìn lại lịch sử của nó. Sàn giao dịch chứng khoán TP. Hồ Chí Minh chính thức khai trương vào 28/07/2000, đánh dấu sự khởi đầu của thị trường chứng khoán Việt Nam hiện đại. Kể từ đó, VN Index đã trải qua nhiều chu kỳ biến động, phản ánh các sự kiện kinh tế lớn.

Giai đoạn 2006-2007 là thời kỳ “vàng” của thị trường. Sau khi Việt Nam gia nhập WTO năm 2006, TTCK Việt Nam chứng kiến một làn sóng tăng trưởng mạnh mẽ. Năm 2007 đặc biệt nổi bật khi chính sách cắt giảm ưu đãi thuế và hàng loạt IPO của các doanh nghiệp nhà nước khiến VN Index tăng gần 4 lần so với năm trước.

Tuy nhiên, năm 2008 mang lại những thách thức. Cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu ảnh hưởng nặng nề đến thị trường địa phương. Nhưng nhanh chóng, từ đầu năm 2009, chỉ số này bắt đầu tăng tốc nhờ các biện pháp kích cầu của Chính phủ.

VN Index Là Gì? Định Nghĩa Cơ Bản

VN Index (còn gọi là VNindex) là chỉ số chứng khoán chính của Việt Nam, đại diện cho hiệu suất chung của thị trường chứng khoán Việt Nam. Nó được tính toán dựa trên giá trị vốn hóa của tất cả các công ty được niêm yết trên sàn chứng khoán HOSE (Ho Chi Minh Stock Exchange) – sàn giao dịch lớn nhất tại Việt Nam.

Ngoài VN Index, thị trường chứng khoán Việt Nam còn có các chỉ số khác như HNX Index (sàn Hà Nội) hay Upcom Index. Tuy nhiên, VN Index được coi là chỉ số quan trọng nhất và có ảnh hưởng nhất, tương tự như vai trò của Dow Jones đối với thị trường Mỹ.

Để hiểu rõ hơn, hãy lấy một ví dụ cụ thể: ngày 26/4/2024, VN Index ở mức 1203,03 điểm. Điều này có nghĩa là giá trị vốn hóa thị trường của tất cả các cổ phiếu trên HOSE đã tăng gấp 12.0303 lần so với giá trị cơ sở vào 28/7/2000.

Cơ Chế Tính Toán VN Index

VN Index được tính toán bằng phương pháp chỉ số giá bình quân Paasche, do Ủy ban chứng khoán nhà nước quản lý. Công thức cơ bản bao gồm:

• Khối lượng cổ phiếu đang lưu hành tại thời điểm hiện tại
• Giá cổ phiếu hiện hành
• Khối lượng cổ phiếu tại giai đoạn gốc (28/7/2000)
• Giá cổ phiếu tại giai đoạn gốc

Phương pháp này cho phép so sánh trực tiếp sự biến động của thị trường qua các năm với điểm cơ sở cố định.

VN Index Cho Chúng Ta Biết Điều Gì?

Khi quan sát biến động của VN Index, các nhà đầu tư có thể rút ra ba thông tin quan trọng:

Tâm lý thị trường: Sự tăng giảm của VN Index phản ánh mức độ lạc quan hoặc bi quan của nhà đầu tư. Khi chỉ số tăng, nó báo hiệu dòng tiền đang được cải thiện và nhà đầu tư có cảm giác tích cực về triển vọng thị trường. Ngược lại, sự sụt giảm cho thấy sự e dè và rút lui của vốn.

Sức khỏe kinh tế: VN Index hoạt động như một “kính hiển vi” để quan sát tình hình kinh tế. Nó phản ánh kỳ vọng của nhà đầu tư về các yếu tố vĩ mô như chính sách chính phủ, phát triển doanh nghiệp, và áp lực lạm phát.

Hiệu suất thị trường: Thông qua VN Index, chúng ta có thể đánh giá khả năng sinh lời của thị trường chứng khoán Việt Nam so với các giai đoạn khác nhau.

Những Biến Động Lớn Của VN Index

Năm 2019 gặp phải áp lực từ chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, nhưng TTCK Việt Nam đã khôn ngoan “né” những rủi ro tệ nhất và kết thúc năm với tăng trưởng khá. Sự phục hồi này được hỗ trợ bởi việc Việt Nam được xếp vào top 20 nền kinh tế có mức tăng trưởng GDP cao nhất thế giới.

Nhưng năm 2020 đem lại cú sốc mạnh. Dịch Covid-19 khiến VN Index lao dốc 31% vào những tháng đầu năm, với các nhà đầu tư nước ngoài rút vốn liên tục. Tuy nhiên, nhờ vào việc Chính phủ cắt giảm lãi suất và kiểm soát dịch bệnh tốt hơn so với các nước khác, từ quý 2/2020 trở đi, sắc xanh đã quay trở lại.

Giai đoạn 2020-2021 là “kỷ nguyên vàng” của thị trường. Khối lượng giao dịch vượt 40.000 tỷ đồng, VN Index phá vỡ mốc cũ 1.211 điểm và đạt đỉnh cao mới ở 1.536 điểm. Tuy nhiên, bắt đầu từ cuối 2021, Fed bắt đầu chu kỳ tăng lãi suất, khiến VN Index sụt giảm liên tục trong 9 tháng và rơi vào khoảng 960-980 điểm năm 2022.

Tuy nhiên, người có cái nhìn xa thường xem những lúc thị trường giảm như cơ hội mua vào các cổ phiếu chất lượng với giá hợp lý hơn là kỳ vọng lợi nhuận từ giai đoạn tăng nóng.

So Sánh VN Index Với Các Chỉ Số Quốc Tế

Khi đặt VN Index cạnh các chỉ số lớn như S&P 500, Dow Jones hay Nasdaq 100, sự khác biệt khá rõ rệt. VN Index vẫn nhỏ hơn về giá trị tuyệt đối, nhưng điều này hoàn toàn dễ hiểu vì thị trường chứng khoán Việt Nam mới chỉ là một “thị trường trẻ” với thời gian hoạt động gần 25 năm.

Thị trường chứng khoán Việt Nam còn gặp những hạn chế như:

• Cơ chế T+2 hạn chế tính linh hoạt và khối lượng giao dịch vốn ngoài
• Lượng dòng tiền nước ngoài vào còn khiêm tốn do lo ngại rủi ro
• Mức độ tập trung cao (top công ty chiếm tỷ trọng lớn)

Nhưng nếu xét về tốc độ tăng trưởng, VN Index lại là một trong những chỉ số “sao” nhất. Từ đáy khủng hoảng 2009 đến nay, VN Index tăng hơn 550% với mức tăng trung bình ~45% mỗi năm – con số đáng nể so với các thị trường phát triển. Năm 2023, VN Index tăng 15,78% trong khi Dow Jones chỉ tăng 13,36%.

VN Index Và VN30: Sự Khác Biệt Quan Trọng

Nhiều người nhầm lẫn giữa VN Index và VN30. Cả hai đều ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư, nhưng chúng hoàn toàn khác biệt.

Về phạm vi: VN Index bao gồm tất cả các cổ phiếu niêm yết trên HOSE, trong khi VN30 chỉ theo dõi 30 công ty có giá trị vốn hóa lớn nhất.

Về phương pháp tính: VN Index dựa hoàn toàn trên vốn hóa thị trường mà chưa xem xét “free float” (khối lượng cổ phiếu tự do lưu hành), dẫn đến có thể bị “chi phối” bởi những cổ phiếu có tỷ trọng cao. VN30 giải quyết vấn đề này tốt hơn bằng cách chỉ tập trung vào nhóm cổ phiếu hàng đầu, chiếm hơn 80% tổng vốn hóa thị trường. Do vậy, VN30 thường phản ánh chính xác hơn biến động chung của thị trường và được sử dụng làm cơ sở để xây dựng các sản phẩm đầu tư mới.

Top 10 Công Ty Dẫn Đầu Thị Trường

Hiện nay, nhóm công ty hàng đầu trên thị trường chứng khoán Việt Nam được dẫn dắt bởi các tập đoàn tài chính và bất động sản:

Vietcombank (VCB) với vốn hóa 500,22 tỷ đồng và giá cổ phiếu 92,4 nghìn đồng đứng vị trí số 1. Theo sau là BIDV (BID), Vietinbank (CTG), Vinhomes (VHM) và PV Gas (GAS). Nhóm công ty khác nằm trong top 10 gồm Tập đoàn Hòa Phát (HPG), Techcombank (TCB), Vingroup (VIC), FPT (FPT) và VPBank (VPB).

Hiện Tại Và Tương Lai Của VN Index

Trong hơn 25 năm hoạt động, TTCK Việt Nam đã chứng tỏ được sự nội lực và khả năng phục hồi. Từ con số 100 điểm vào ngày khởi đầu, VN Index đã phát triển thành một chỉ số đáng được quan tâm trong khu vực Châu Á.

Mặc dù vẫn còn những hạn chế nhất định về độ chín muối của thị trường và cơ chế giao dịch, nhưng với tốc độ tăng trưởng ấn tượng, TTCK Việt Nam đã trở thành một điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong nước lẫn quốc tế.

VN Index không chỉ là một chỉ số thống kê, mà là một công cụ quan trọng để hiểu rõ sự phát triển kinh tế của Việt Nam và để đưa ra những quyết định đầu tư thông minh. Dù bạn là nhà đầu tư kỳ cựu hay mới bắt đầu, việc theo dõi VN Index sẽ giúp bạn nắm bắt tốc độ nhịp của thị trường chứng khoán.