Hiểu Rõ Về Chênh Lệch Giá (Spread): Định Nghĩa, Cách Tính và Chiến Lược Kiểm Soát

Trong thế giới giao dịch tài chính, spread là một trong những khái niệm cơ bản mà mọi nhà đầu tư cần nắm vững. Tuy đơn giản nhưng nó có tác động trực tiếp đến lợi nhuận của bạn. Bài viết này sẽ giải thích chi tiết về spread, cách hoạt động và những cách tối ưu hóa chi phí này.

Spread Là Gì? Khái Niệm Cơ Bản Bạn Cần Biết

Spread là chênh lệch giữa giá mua (bid) và giá bán (ask) của một tài sản trong giao dịch.

Cụ thể hơn:

• Bid (Giá Mua): Là mức giá mà bạn có thể bán tài sản cho sàn giao dịch
• Ask (Giá Bán): Là mức giá mà bạn phải trả để mua tài sản từ sàn giao dịch

Công thức tính toán rất đơn giản: SPREAD = GIÁ BÁN (ASK) - GIÁ MUA (BID)

Ví dụ: Cặp ngoại tệ EUR/USD có giá mua là 1,1021 và giá bán là 1,1023. Khi đó, spread = 1,1023 - 1,1021 = 0,0002 (tương đương 2 pips).

Tại Sao Spread Tồn Tại?

Spread là cơ chế sinh lợi của các sàn giao dịch và nhà cung cấp dịch vụ. Thay vì thu phí giao dịch trực tiếp, họ kiếm tiền thông qua chênh lệch giữa hai mức giá này.

Từ góc độ của sàn, spread bù đắp cho:

• Rủi ro thị trường: Khi họ chấp nhận lệnh bán từ bạn, họ phải tìm người mua, trong khoảng thời gian đó giá có thể biến động
• Chi phí vận hành: Bao gồm hệ thống, nhân sự và thanh khoản thị trường
• Bảo vệ bản thân: Trong thị trường biến động mạnh, spread tăng để bảo vệ tài chính của sàn

Đơn Vị Đo Lường: Pip là Gì?

1 pip = 0,0001 - đây là đơn vị chuyển động giá nhỏ nhất của một cặp ngoại tệ.

Khi nói spread là 2 pips, tức là chênh lệch là 0,0002. Với 1 hợp đồng tiêu chuẩn, mỗi pip tương đương một khoản tiền nhất định mà bạn cần biết khi tính chi phí giao dịch.

Hai Loại Spread Chính: Cố Định vs Thả Nổi

Spread Cố Định: Ưu và Nhược Điểm

Định Nghĩa: Sàn giao dịch giữ nguyên mức chênh lệch bất kể tình hình thị trường.

Ưu Điểm:

• Dễ dự đoán chi phí: Bạn luôn biết trước cần trả bao nhiêu phí
• Yêu cầu vốn thấp: Phù hợp với trader mới bắt đầu
• Không bị sốc giá: Không lo giá sẽ bị mở rộng đột ngột

Nhược Điểm:

• Hiện tượng Requote: Khi thị trường biến động nhanh, sàn sẽ từ chối giá bạn yêu cầu và đưa ra giá mới
• Trượt giá (Slippage): Giá thực tế khi giao dịch khác với giá bạn kỳ vọng
• Không linh hoạt: Spread cố định có thể cao hơn mức cạnh tranh thực tế

Spread Thả Nổi: Linh Hoạt Nhưng Rủi Ro

Định Nghĩa: Spread thay đổi liên tục theo điều kiện thị trường.

Ưu Điểm:

• Loại bỏ Requote: Giao dịch được thực hiện ngay tức thì
• Giá minh bạch: Phản ánh giá thực từ nhiều nhà cung cấp thanh khoản
• Spread hẹp: Thường thấp hơn spread cố định trong giờ cao điểm

Nhược Điểm:

• Không dự đoán được: Chi phí có thể thay đổi bất ngờ
• Hiệu quả giảm khi biến động mạnh: Scalper sẽ gặp khó khăn
• Rủi ro tin tức: Khi tin tức quan trọng công bố, spread có thể giãn rộng đột ngột

Cách Tính Spread Trong Thực Tế

Giả sử bạn giao dịch cặp EUR/USD:

• Giá bán (Ask): 1,14509
• Giá mua (Bid): 1,14500

Spread = 1,14509 - 1,14500 = 0,00009 = 0,9 pips

Nếu giao dịch 1 hợp đồng, chi phí spread là 9 USD. Nếu giao dịch 10 hợp đồng, chi phí là 90 USD.

Lưu ý: Giá trị của mỗi pip và quy mô hợp đồng khác nhau tùy theo sàn giao dịch.

Hiện Tượng Giãn Spread: Khi Chênh Lệch Tăng Đột Ngột

Giãn spread là khi chênh lệch giữa bid và ask tăng cao hơn bình thường, từ 1-2 pips lên 5-10 pips hoặc hơn.

Khi Nào Xảy Ra Giãn Spread?

1. Thời Điểm Giao Phiên Giữa Các Ngày

• Thanh khoản mỏng manh, ít trader hoạt động
• Số người mua/bán ít → chênh lệch tăng
• Chi phí giao dịch sẽ cao hơn nhiều

2. Công Bố Tin Tức Quan Trọng

• Trước khi tin tức công bố, sàn thường giãn spread để bảo vệ
• Sau khi tin tức công bố, biến động giá có thể đặc biệt lớn
• Những gì trông có lãi có thể biến mất trong nháy mắt

3. Biến Động Thị Trường Cao

• Thị trường chao đảo, giá nhảy múa
• Sàn không thể duy trì spread hẹp
• Rủi ro slippage tăng cao

Cách Tránh Giãn Spread

• Tránh giao dịch vào các khung giờ ít thanh khoản
• Theo dõi lịch kinh tế để biết khi nào công bố tin tức quan trọng
• Chọn các cặp tiền chủ lực như EUR/USD, GBP/USD với tính thanh khoản cao hơn

Những Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Spread

1. Thanh Khoản

Càng nhiều người giao dịch một tài sản, spread càng hẹp. Cặp EUR/USD có thanh khoản cao nhất nên spread tương đối nhỏ.

2. Khối Lượng Giao Dịch

Tài sản có khối lượng giao dịch cao thường có spread chặt hơn do có nhiều nhà tạo lập thị trường cạnh tranh.

3. Biến Động Giá

Thời kỳ biến động cao, khi giá thay đổi nhanh chóng, spread tự động mở rộng vì rủi ro tăng.

4. Thời Gian Giao Dịch

Giờ cao điểm (overlap của các phiên châu Âu-Mỹ) có spread hẹp nhất.

Chiến Lược Giảm Thiểu Chi Phí Spread

Chiến Lược 1: Chọn Thời Gian Giao Dịch Tối Ưu

Giao dịch trong những giờ khi thị trường sôi động nhất:

• Overlap giữa phiên London và New York
• Lúc này, thanh khoản cao và sự cạnh tranh giữa các nhà tạo lập thị trường mạnh
• Spread sẽ hẹp nhất

Chiến Lược 2: Tập Trung Vào Các Cặp Tiền Chủ Lực

Những cặp tiền có thanh khoản cao như EUR/USD, GBP/USD có spread ổn định và hẹp:

• Nhiều trader giao dịch → cạnh tranh cao
• Sàn có động lực để giữ spread hẹp để thu hút thêm khách hàng
• Tránh các cặp tiền ít được giao dịch

Chiến Lược 3: Lựa Chọn Sàn Giao Dịch Phù Hợp

Các sàn khác nhau có mô hình hoạt động và mức spread khác nhau:

• Sàn sử dụng mô hình “Bàn Không Giao Dịch” (No Dealing Desk) thường có spread nhỏ hơn
• So sánh spread giữa các sàn với cùng một quy mô hợp đồng

Chiến Lược 4: Quản Lý Vị Thế Thông Minh

• Không giao dịch quá liền tiếp lúc tin tức sắp công bố
• Sử dụng lệnh Stop-Loss hợp lý để tránh bị liquidate do slippage
• Với scalper, chỉ giao dịch những cặp tiền có spread cực hẹp

Spread Trong Các Thị Trường Khác Nhau

Thị Trường Chứng Khoán

Chênh lệch giữa giá bid (nhà đầu tư sẵn sàng mua) và giá ask (nhà đầu tư sẵn sàng bán) của cổ phiếu. Cổ phiếu lớn vốn có spread hẹp, cổ phiếu vốn nhỏ thường có spread rộng.

Thị Trường Trái Phiếu

Spread trong trái phiếu là chênh lệch lợi suất. Ví dụ: trái phiếu chính phủ Mỹ có lợi suất 5%, trái phiếu chính phủ Anh là 6%, thì spread là 1%.

Thị Trường Hàng Hóa Tương Lai

Spread ở đây là chênh lệch giá của cùng một hàng hóa nhưng tại các kỳ hạn khác nhau. Ví dụ: hợp đồng lúa mì tháng 1 và tháng 10.

Lời Kết: Quản Lý Spread Để Tối Ưu Lợi Nhuận

Spread là chi phí không thể tránh khỏi trong giao dịch, nhưng bạn hoàn toàn có thể kiểm soát nó.

Những điểm chính cần nhớ:

• Hiểu rõ sự khác biệt giữa spread cố định và thả nổi
• Chọn thời gian giao dịch khi thanh khoản cao
• Ưu tiên các cặp tiền chủ lực với spread hẹp
• Tránh giao dịch quanh thời điểm công bố tin tức
• So sánh điều kiện giao dịch giữa các sàn

Trước khi áp dụng bất kỳ chiến lược nào, hãy kiểm thử nó trong môi trường Demo để hiểu rõ spread ảnh hưởng đến lợi nhuận như thế nào. Trader càng nắm vững chi tiết, càng có cơ hội giảm chi phí và tối đa hóa lợi nhuận.