Lợi nhuận thực so với Coupon: Tại sao Tỷ lệ IRR định hình chiến lược của bạn trong Thu nhập cố định

Khi một nhà đầu tư đối mặt với việc lựa chọn giữa hai trái phiếu, phần lớn đều mắc cùng một sai lầm: chỉ so sánh lãi suất coupon. Một trái phiếu trả 8% hàng năm có vẻ tốt hơn trái phiếu 5%, đúng không? Không nhất thiết. Đây là nơi mà Tỷ suất lợi nhuận nội bộ (TIR) trong trái phiếu cố định trở thành thước đo cho thấy lợi nhuận thực sự bạn sẽ nhận được nếu giữ đến ngày đáo hạn.

TIR: Con đường thực sự dẫn đường đầu tư của bạn

Tỷ lệ lợi nhuận nội bộ, hay TIR, là một tỷ lệ phần trăm phản ánh toàn bộ thực tế của khoản đầu tư vào trái phiếu. Nó không chỉ đo lường lợi nhuận từ các coupon định kỳ, mà còn tính đến lợi nhuận hoặc lỗ từ chênh lệch giữa giá mua và giá trị danh nghĩa mà bạn sẽ thu hồi khi đáo hạn.

Hãy tưởng tượng hai kịch bản với cùng một trái phiếu có mệnh giá 1.000 €:

• Mua ở mức 950 € (dưới mệnh giá): Bạn sẽ thu hồi 1.000 € khi đáo hạn. Phần chênh lệch 50 € này cộng vào tổng lợi nhuận của bạn.
• Mua ở mức 1.050 € (sau mệnh giá): Bạn chỉ thu hồi 1.000 € khi đáo hạn. Phần chênh lệch 50 € này sẽ trừ đi lợi nhuận cuối cùng của bạn.

TIR tổng hợp cả hai tình huống trong một con số duy nhất, cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện.

Tại sao TIR khác biệt so với Coupon?

Sự khác biệt giữa coupon và TIR là rất quan trọng. Coupon là lãi suất danh nghĩa mà trái phiếu trả, cố định từ khi phát hành. Trong khi đó, TIR lại linh hoạt: phụ thuộc vào giá hiện tại của trái phiếu trên thị trường thứ cấp.

Hãy xem một ví dụ thực tế:

Trái phiếu A: Coupon 8%, giá thị trường 105 €
Trái phiếu B: Coupon 5%, giá thị trường 95 €

Nếu chỉ nhìn vào coupon, bạn sẽ chọn A. Nhưng TIR trong trái phiếu cố định sẽ cho thấy rằng B mang lại lợi nhuận cao hơn vì bạn mua rẻ hơn.

So sánh TIR với các lãi suất khác

Để tránh nhầm lẫn các khái niệm:

• TIR (Tỷ suất lợi nhuận nội bộ): Lợi nhuận thực của trái phiếu dựa trên giá hiện tại và các dòng tiền trong tương lai.
• TIN (Lãi suất danh nghĩa): Lãi suất cố định đã thỏa thuận, không tính phí phát sinh.
• TAE (Tỷ lệ phần trăm hàng năm tương đương): Bao gồm phí, hoa hồng và bảo hiểm. Đây là thước đo so sánh các đề nghị tài chính thực tế.
• Lãi suất kỹ thuật: Dùng trong bảo hiểm, bao gồm chi phí của sản phẩm bảo hiểm.

Trong trái phiếu cố định, TIR là công cụ chính xác nhất vì phản ánh đúng lợi nhuận ròng của bạn.

Cách tính TIR: Công thức

Công thức TIR yêu cầu giải một phương trình trong đó giá trị hiện tại của tất cả các dòng tiền trong tương lai bằng giá mua hiện tại:

P = C/(1+TIR) + C/(1+TIR)² + … + (C+N)/(1+TIR)ⁿ

Trong đó:

• P = Giá hiện tại của trái phiếu
• C = Coupon định kỳ
• N = Giá trị danh nghĩa
• n = Số năm đến ngày đáo hạn

Không dễ để giải phương trình này bằng tay. May mắn thay, có các máy tính trực tuyến giúp thực hiện trong vài giây.

Ví dụ Thực tế 1: Mua trái phiếu dưới mệnh giá

Trái phiếu giao dịch ở mức 94,5 €, coupon 6% hàng năm, đáo hạn sau 4 năm.

Áp dụng công thức: TIR = 7,62%

Tại sao TIR vượt coupon? Bởi vì khoản chiết khấu ban đầu 5,5 € này tạo ra lợi nhuận bổ sung cho bạn.

Ví dụ Thực tế 2: Mua trái phiếu trên mệnh giá

Cùng trái phiếu, nhưng giá mua là 107,5 €.

Áp dụng công thức: TIR = 3,93%

Ở đây, coupon 6% bị giảm đi bởi khoản chênh lệch 7,5 €, làm giảm lợi nhuận thực của bạn xuống còn chưa đến một nửa.

Các yếu tố ảnh hưởng đến TIR trong trái phiếu cố định

Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến TIR giúp bạn dự đoán các biến động mà không cần tính toán phức tạp:

Coupon: Coupon cao hơn, TIR cao hơn. Coupon thấp hơn, TIR thấp hơn.

Giá mua: Mua dưới mệnh giá, TIR tăng. Mua trên mệnh giá, TIR giảm.

Đặc điểm đặc biệt: Trái phiếu chuyển đổi, trái phiếu liên kết lạm phát (FRN) hoặc trái phiếu cấp cao có độ nhạy cảm cao hơn. Ví dụ, trái phiếu chuyển đổi sẽ bị ảnh hưởng bởi hiệu suất của cổ phiếu cơ sở.

Trái phiếu cố định: TIR so với rủi ro tín dụng

Đây là cảnh báo quan trọng nhất. TIR cho thấy lợi nhuận, nhưng không loại bỏ rủi ro. Trong khủng hoảng Hy Lạp 2015, trái phiếu Hy Lạp 10 năm có TIR vượt 19%. Trông có vẻ hấp dẫn. Nhưng thực tế, đó là một cái bẫy: phản ánh rủi ro thực sự là Hy Lạp vỡ nợ.

Chỉ có khoản cứu trợ của Khu vực Euro mới giúp các trái phiếu đó không trở thành vô nghĩa. Vì vậy, khi đánh giá bất kỳ khoản đầu tư nào vào trái phiếu cố định, TIR luôn cần đi kèm với phân tích kỹ lưỡng về chất lượng tín dụng của nhà phát hành.

Kết luận: TIR là người đồng hành đáng tin cậy trong trái phiếu cố định

TIR là chỉ số bạn cần làm chủ để đưa ra quyết định đầu tư thông minh trong trái phiếu cố định. Nó giúp bạn so sánh các trái phiếu một cách khách quan hơn so với chỉ dựa vào coupon danh nghĩa. Nhưng hãy nhớ: TIR hấp dẫn mà không có độ tin cậy tín dụng của nhà phát hành chỉ là ảo tưởng nguy hiểm. Hãy dùng TIR như một chiếc la bàn, nhưng đừng quên kiểm tra kỹ địa hình bạn đang đi qua.