Dưới bóng tối của việc tăng lãi suất tại Mỹ năm 2023, nhà đầu tư Đài Loan nên tự cứu mình như thế nào?

Khó khăn của Đài Loan trong chu kỳ tăng lãi suất

Kể từ tháng 3 năm 2022, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã bắt đầu chu kỳ tăng lãi suất mạnh nhất trong gần một thập kỷ. Tính đến cuối năm 2023, lãi suất đã tăng tổng cộng 20 điểm cơ bản, từ mức gần 0 lên khoảng 5.00%～5.25%. Nhịp độ tăng lãi suất lần này được xem là chưa từng có tiền lệ — từ tháng 6 đến tháng 11 năm 2022, Fed liên tiếp tăng 75 điểm cơ bản trong bốn tháng liên tiếp, tạo ra kỷ lục trong hơn 40 năm.

Nguồn gốc của tất cả những điều này là gì? Tháng 6 năm 2022, chỉ số lạm phát của Mỹ đạt mức cao nhất trong 40 năm, buộc Fed phải thực hiện các biện pháp quyết liệt. Mặc dù lạm phát đã bắt đầu giảm, nhưng vẫn còn khoảng cách lớn so với mục tiêu 2%. Phức tạp hơn nữa, khủng hoảng ngân hàng bùng nổ năm 2023 đã phủ bóng đen lên chính sách lãi suất trong tương lai.

Dựa trên dự đoán của thị trường, năm 2024, Fed vẫn có khả năng tiếp tục điều chỉnh lãi suất. Mặc dù xác suất tăng lãi suất mới có vẻ đang giảm xuống, nhưng lịch trình giảm lãi suất cũng đầy bất định. Điều này gây ra những mối đe dọa nào đối với nền kinh tế Đài Loan?

Chuỗi truyền dẫn tăng lãi suất: Từ đồng USD tăng giá đến đồng Tệ mất giá

Hậu quả đầu tiên của việc đồng USD tăng giá là gì? Việc tăng lãi suất khiến lợi nhuận từ gửi tiền tại các ngân hàng Mỹ tăng lên, thu hút vốn toàn cầu mua vào USD. Năm 2022, chỉ số USD tăng 8.5%, đạt mức cao mới trong nhiều năm. Điều này có ý nghĩa gì đối với Đài Loan?

Tỷ giá Tệ Đài Loan (NTD) so với USD đang đối mặt với áp lực giảm liên tục. Ngân hàng Trung ương Đài Loan dù đã tăng lãi suất 5 lần, tổng cộng 75 điểm cơ bản, nhưng vẫn chưa đủ để chống lại bước tiến quyết liệt của Fed. Kết quả là, đồng Tệ liên tục yếu đi — theo dữ liệu, năm 2022, đồng Tệ đã mất giá hơn 11% so với USD.

Con số này nghe có vẻ không lớn, nhưng tác động của nó rất sâu xa: Một nhà đầu tư nước ngoài đổi 10.000 USD lấy 270.000 Tệ để mua cổ phiếu Đài Loan, sau khi lãi 30.000 Tệ, thì nhận ra đồng Tệ mất giá mạnh so với USD, 300.000 Tệ chỉ đổi được 9.7 nghìn USD, dẫn đến thiệt hại. Những câu chuyện như vậy xảy ra hàng loạt, trực tiếp gây ra dòng chảy vốn ra ngoài.

Tăng giá hàng nhập khẩu: Lạm phát từ bên ngoài truyền vào

Thứ hai, tác động thứ hai của đồng Tệ mất giá là áp lực lạm phát. Mỹ là nhà cung cấp nông sản quan trọng nhất của Đài Loan, năm 2022, hơn 22% hàng nhập khẩu nông sản của Đài Loan đến từ Mỹ. Do hàng hóa quốc tế tính theo USD, USD tăng giá trực tiếp đẩy chi phí nhập khẩu lên cao.

Năm 2022, CPI thực phẩm của Đài Loan tăng 6%, trong đó trứng tăng tới 26%. Đây không phải do cung cầu thị trường mất cân đối, mà do chi phí thức ăn chăn nuôi tăng — do giá ngô, lúa mạch nhập khẩu tăng cao. Người dân thường cảm nhận rõ ràng nhất là giỏ rau củ trở nên nặng hơn.

Chạy trốn khỏi thị trường chứng khoán và vốn đầu tư

Việc tăng lãi suất tại Mỹ gây ra hai tác động tiêu cực đối với thị trường chứng khoán: thứ nhất, tăng chi phí vay vốn cho doanh nghiệp; thứ hai, trong môi trường lãi suất cao, định giá các công ty giảm xuống. Điều này đặc biệt ảnh hưởng đến các công ty tăng trưởng và cổ phiếu công nghệ.

Năm 2022, thị trường chứng khoán Đài Loan trở thành một trong những thị trường tệ nhất toàn cầu. Chỉ số tổng hợp giảm 21%, dòng vốn chảy ra đạt 41.6 tỷ USD, xếp hạng nghiêm trọng nhất ở châu Á. Đằng sau con số này là sự tuyệt vọng của nhà đầu tư về triển vọng đồng Tệ tăng giá: thay vì giữ đồng tiền mất giá, họ chọn đổi lấy USD để tránh rủi ro.

Đến năm 2023, tình hình có phần dịu đi. Thị trường bắt đầu phục hồi, nguyên nhân là do dự đoán chu kỳ tăng lãi suất sắp kết thúc. Điều này nhắc nhở nhà đầu tư một thực tế quan trọng: giai đoạn cuối của chu kỳ tăng lãi suất thường báo hiệu sự đảo chiều của thị trường.

Ai có thể hưởng lợi từ việc tăng lãi suất?

Không phải tất cả các tài sản đều giảm giá trong chu kỳ tăng lãi suất. Các cổ phiếu tài chính, đặc biệt là cổ phiếu ngân hàng, lại được hưởng lợi từ việc lãi suất tăng. Chênh lệch lãi suất cho vay và gửi tiền mở rộng, làm tăng lợi nhuận ròng của ngân hàng. Ví dụ, Ngân hàng Đài Loan (Bank of Taiwan), năm 2022, lợi nhuận từ lãi đạt 33.3 tỷ Tệ, tăng 38% so với cùng kỳ, cổ phiếu cũng tăng 20%.

Vàng cũng là một đối tượng đáng chú ý. Trái với quan niệm thông thường, giá vàng không liên quan nhiều đến chính sách tăng lãi suất, mà thực tế, ảnh hưởng lớn nhất đến giá vàng là dự đoán của thị trường về hướng tăng lãi suất trong tương lai. Trước tháng 11 năm 2022, vàng liên tục giảm giá, nhưng sau đó đã bật tăng trở lại — vì thị trường bắt đầu dự đoán chu kỳ tăng lãi suất đang đi đến hồi kết.

Thị trường trái phiếu thì rõ ràng bị ảnh hưởng tiêu cực. Lãi suất tăng làm giá trái phiếu giảm, và khủng hoảng ngân hàng năm 2023 phần lớn bắt nguồn từ điều này: ngân hàng nắm giữ lượng lớn trái phiếu, lãi suất tăng gây lỗ trên sổ sách, trong áp lực rút tiền của khách hàng, buộc phải bán tháo với lỗ.

Chiến lược đầu tư trong chu kỳ tăng lãi suất

Đối mặt với tác động của tăng lãi suất, các chiến lược đầu tư phù hợp gồm:

Chiến lược 1: Phân bổ tài sản USD

Việc USD tăng giá dài hạn rõ ràng, đầu tư trực tiếp vào USD là cách đơn giản nhất để chống lại rủi ro mất giá của Tệ Đài Loan. Giao dịch ngoại hối truyền thống có thể thực hiện, nhưng đối với nhà đầu tư muốn linh hoạt, các công cụ phái sinh như hợp đồng chênh lệch (CFD) cung cấp nhiều khả năng hơn. Các công cụ này cho phép tham gia vào đà tăng của USD với số vốn nhỏ, nhưng cần cẩn trọng trong quản lý rủi ro.

Chiến lược 2: Chọn lọc cổ phiếu tài chính

Thay vì thụ động chịu đựng giảm giá của thị trường, nhà đầu tư có thể chủ động phân bổ vào các ngành hưởng lợi từ tăng lãi suất. Cổ phiếu tài chính có lợi suất cao cộng với tăng trưởng lợi nhuận do lãi suất tăng khiến chúng trở thành lựa chọn phòng thủ trước khi giảm lãi suất. Nhiều ngân hàng và công ty bảo hiểm của Đài Loan cung cấp lợi nhuận tiền mặt ổn định.

Chiến lược 3: Đối trọng chỉ số

Thị trường chứng khoán Đài Loan có mối liên hệ chặt chẽ với các cổ phiếu công nghệ Mỹ. Thực hiện các vị thế bán khống phù hợp trên các chỉ số như Nasdaq có thể giúp giảm thiểu rủi ro trong trường hợp thị trường Đài Loan giảm, giảm biến động tổng thể của danh mục đầu tư.

Chiến lược 4: Tái cân đối danh mục

Điều quan trọng là giảm tỷ trọng các cổ phiếu có định giá cao, tăng tỷ trọng các loại cổ phiếu có độ biến động thấp, trả cổ tức cao. Không phải là bán hết tất cả, mà là điều chỉnh linh hoạt để kiểm soát rủi ro.

Các biến số và cơ hội năm 2024

Dự đoán thị trường cuối năm 2023 cho thấy, Fed đang tiến gần hơn đến việc hạ lãi suất. Khi chu kỳ tăng lãi suất đảo chiều, các tài sản trước đó bị đè nén — đặc biệt là cổ phiếu công nghệ và cổ phiếu tăng trưởng — có thể phục hồi mạnh mẽ. Đồng Tệ cũng có khả năng bật lại.

Tuy nhiên, rủi ro cũng không nhỏ. Các sự kiện đột biến như căng thẳng địa chính trị, nguy cơ suy thoái kinh tế có thể thay đổi chính sách bất cứ lúc nào. Nhà đầu tư cần nhận thức rằng, chu kỳ tăng lãi suất là một cuộc chạy marathon, việc vào cuộc sớm và quản lý vị thế cũng rất quan trọng.

Lời khuyên cuối cùng: Giai đoạn cuối của chu kỳ tăng lãi suất thường báo hiệu sự đảo chiều của xu hướng. Khi cảm xúc tuyệt vọng đạt đỉnh, chính là thời điểm cơ hội bắt đầu nảy nở. Nắm bắt đúng nhịp điệu, bạn có thể tìm thấy ánh sáng trong bóng tối của năm 2023 khi Mỹ tăng lãi suất.