Bản tin về sự tăng vọt của đồng Đài tệ vượt mốc 30! Xu hướng của USD ảnh hưởng như thế nào đến tỷ giá hối đoái trong tương lai? Đầu tư năm 2025 cần đọc những điều này

Tỷ giá Đài tệ biến động mạnh: Từ cảnh báo mất giá đến phản ứng phục hồi đáng kinh ngạc

Bạn còn nhớ cách đây một tháng không? Toàn thị trường đều lo lắng đồng Đài tệ sẽ phá vỡ ngưỡng 34 hoặc thậm chí 35元, chứng khoán Đài Loan cũng rơi vào tình trạng hoảng loạn. Không ngờ chỉ trong vòng 30 ngày, thị trường tài chính Đài Loan đã có một cú chuyển đổi 180 độ.

Đầu tháng 5, đợt đảo chiều này dữ dội ra sao? Đồng Đài tệ so với đô la Mỹ ngày 2 tháng 5 đã tăng vọt 5% trong một ngày, phá kỷ lục tăng lớn nhất trong 40 năm, đóng cửa ở mức 31.064元. Chỉ chưa đầy một tuần sau, ngày 5 tháng 5 lại tăng thêm 4.92%, vượt qua ngưỡng 30元 tâm lý, cao nhất trong phiên đạt 29.59元.

Chỉ trong hai ngày giao dịch, đồng Đài tệ đã tăng gần 10%—tốc độ này kỳ lạ đến mức nào? Thị trường ngoại hối ngày hôm đó ghi nhận khối lượng giao dịch lớn thứ ba trong lịch sử, đủ để chứng minh mức độ chấn động của thị trường. Cần biết rằng từ đầu năm đến đầu tháng 4, đồng Đài tệ vẫn trong trạng thái từ từ mất giá 1%, đợt đảo chiều này dữ dội đến mức hiếm thấy trong những năm gần đây.

Xu hướng USD chuyển hướng thúc đẩy các đồng tiền châu Á cùng tăng

Đợt tăng đột biến của đồng Đài tệ không phải là trường hợp cá biệt. Sau khi Tổng thống Trump tuyên bố áp dụng chính sách thuế đối xứng, toàn bộ các đồng tiền châu Á đều tăng giá—như Nhân dân tệ, Hồng Kông dollar, Yên Nhật, Đô Singapore—đồng loạt tăng giá. Trong đó, Đô Singapore tăng 1.41%, Yên Nhật tăng 1.5%, đồng Won Hàn Quốc còn tăng mạnh 3.8%.

Nhưng tại sao đợt tăng của đồng Đài tệ lại đặc biệt đáng chú ý? Điều này liên quan mật thiết đến cấu trúc kinh tế của Đài Loan. Là một nền kinh tế hướng xuất khẩu điển hình, quy mô đầu tư ròng ra nước ngoài của Đài Loan lên tới 165% GDP, khiến toàn bộ nền kinh tế rất nhạy cảm với biến động tỷ giá. Sự nhạy cảm này vừa là lợi thế, vừa là rủi ro—mỗi biến động nhỏ của tỷ giá đều có thể làm tăng ảnh hưởng đến nền kinh tế.

Ba động lực thúc đẩy đồng Đài tệ tăng đột biến

Thứ nhất: Chính sách thuế của Mỹ thổi bùng ngòi nổ

Chính phủ Trump tuyên bố hoãn thực thi thuế đối xứng 90 ngày, tin này đã gây ra hai phản ứng dây chuyền lớn trên thị trường:

Một là, kỳ vọng toàn cầu sẽ xuất hiện làn sóng mua sắm tập trung, Đài Loan với vai trò là nhà cung cấp điện tử và bán dẫn quan trọng sẽ được hưởng lợi đầu tiên, khiến dòng vốn ngoại đổ vào Đài Loan điên cuồng, trở thành động lực mạnh mẽ thúc đẩy đồng Đài tệ tăng vọt.

Hai là, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) ngay lập tức nâng dự báo tăng trưởng kinh tế của Đài Loan trong năm, cộng thêm chứng khoán Đài Loan thể hiện ấn tượng, càng củng cố niềm tin của thị trường vào triển vọng kinh tế Đài Loan.

Thứ hai: Tình thế tiến thoái lưỡng nan của Ngân hàng Trung ương

Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Yang Jinlong trong tuyên bố khẩn cấp ngày 2 tháng 5 đã quy đồng đợt tăng giá mạnh của đồng Đài tệ với “kỳ vọng của thị trường về khả năng Mỹ yêu cầu các đối tác thương mại nâng giá tiền tệ”. Nhưng giải thích này bỏ qua vấn đề then chốt: liệu trong đàm phán Mỹ-Đài có liên quan đến điều khoản về tỷ giá hay không?

Thực tế, chính sách “công bằng và có đi có lại” của Trump rõ ràng đã đưa “can thiệp tỷ giá” vào trọng tâm xem xét. Điều này đặt ra thử thách chưa từng có cho Ngân hàng Trung ương—trước đây, họ có thể kiểm soát hiệu quả việc đồng Đài tệ tăng giá đột biến, nhưng giờ đây lại đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan: can thiệp vào thị trường ngoại hối có thể bị Bộ Tài chính Mỹ liệt vào danh sách thao túng tiền tệ.

Số liệu nói lên tất cả. Trong quý 1, thặng dư thương mại của Đài Loan đạt 23.57 tỷ USD, tăng 23% so với cùng kỳ; thặng dư thương mại với Mỹ còn tăng vọt 134% lên 22.09 tỷ USD. Khi không còn bị hạn chế bởi can thiệp của Ngân hàng Trung ương, đồng Đài tệ thực sự đối mặt với áp lực tăng giá lớn.

Thứ ba: Phản ứng dây chuyền của các tổ chức tài chính

Báo cáo mới nhất của UBS ( UBS) chỉ ra rằng mức tăng 5% trong một ngày đã vượt xa phạm vi có thể giải thích bằng các chỉ số kinh tế truyền thống. Vậy động lực thực sự là gì? Các công ty bảo hiểm và nhà xuất khẩu Đài Loan để đối phó với kỳ vọng tăng giá đã thực hiện các hoạt động phòng ngừa rủi ro tỷ giá quy mô lớn, cùng với các giao dịch chênh lệch lãi suất và tập trung đóng vị thế.

Có một rủi ro tiềm ẩn ở đây: ngành bảo hiểm nhân thọ Đài Loan nắm giữ tới 1.7 nghìn tỷ USD tài sản nước ngoài (chủ yếu là trái phiếu Mỹ), nhưng lâu nay thiếu các biện pháp phòng ngừa rủi ro đầy đủ. Nguyên nhân đơn giản—trước đây, Ngân hàng Trung ương luôn kiểm soát tốt việc đồng Đài tệ tăng giá, giúp các tổ chức này yên tâm. Nhưng giờ tình hình đã khác.

UBS cảnh báo rằng, khi đồng Đài tệ có dấu hiệu điều chỉnh giảm, các công ty bảo hiểm và nhà xuất khẩu có thể sẽ tăng cường tỷ lệ phòng ngừa rủi ro hơn nữa. Chỉ cần đưa các khoản phòng ngừa rủi ro ngoại hối hoặc tiền gửi trở lại mức trung bình dài hạn, có thể gây ra áp lực bán ra USD khoảng 1000 tỷ USD, tương đương 14% GDP Đài Loan—một rủi ro tiềm tàng cần được theo dõi chặt chẽ.

Tương lai của xu hướng USD sẽ diễn biến thế nào?

Đồng Đài tệ còn tiếp tục tăng không?

Phần lớn các chuyên gia trong ngành dự đoán khả năng đồng Đài tệ tiến tới 28元/USD là rất thấp. Thị trường hiện tại đều kỳ vọng chính phủ Trump sẽ gây sức ép để đồng Đài tệ tiếp tục tăng giá, nhưng mức độ tăng cụ thể vẫn còn khó đoán.

Báo cáo mới nhất của UBS đưa ra kết luận thú vị: mặc dù đồng Đài tệ gần đây tăng mạnh, nhưng theo nhiều chỉ số, xu hướng tăng giá này sẽ còn tiếp tục. Mô hình định giá cho thấy đồng Đài tệ đã chuyển từ mức thấp hợp lý sang mức hợp lý cao hơn 2.7 độ lệch chuẩn; thị trường phái sinh ngoại hối thể hiện “kỳ vọng tăng giá mạnh nhất trong 5 năm”; kinh nghiệm lịch sử cho thấy sau các đợt tăng đột biến lớn trong ngày thường không xảy ra điều chỉnh ngay lập tức.

UBS khuyên nhà đầu tư không nên phản ứng quá sớm theo chiều ngược lại, nhưng dự đoán khi chỉ số trọng số thương mại của đồng Đài tệ tăng thêm 3% (gần mức giới hạn chấp nhận của Ngân hàng Trung ương), chính phủ có thể sẽ can thiệp mạnh hơn để làm dịu biến động.

Kiểm tra tính hợp lý của việc tăng giá bằng chỉ số REER

Chỉ số quan trọng để đánh giá xem tỷ giá có hợp lý hay không chính là Chỉ số tỷ giá thực hiệu quả (REER) do Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) xây dựng. Chỉ số này lấy 100 làm mức cân bằng; cao hơn 100 cho thấy đồng tiền bị định giá quá cao, thấp hơn 100 thể hiện có nguy cơ bị định giá thấp.

Tính đến cuối tháng 3, dữ liệu cho thấy, chỉ số USD index khoảng 113, rõ ràng đang trong trạng thái “định giá quá cao”; trong khi đó, chỉ số Đài tệ duy trì quanh mức 96, ở trạng thái “hợp lý nhưng hơi thấp”. So sánh với các đồng tiền của các nước xuất khẩu chính trong khu vực, hiện tượng định giá thấp còn rõ rệt hơn—như Yên Nhật chỉ có chỉ số 73, Won Hàn là 89.

So sánh theo chiều ngang với các đồng tiền khu vực

Nếu kéo dài phạm vi quan sát từ đợt biến động bất thường gần đây đến đầu năm nay, có thể thấy mức tăng giá tích lũy của đồng Đài tệ cùng với Yên Nhật, Won Hàn đều nằm trong cùng một khoảng:

• Tăng giá Đài tệ: 8.74%
• Tăng giá Yên Nhật: 8.47%
• Tăng giá Won Hàn: 7.17%

Có vẻ như các đồng tiền của các nền kinh tế xuất khẩu lớn trong khu vực đều cùng tăng giá, dù đồng Đài tệ tăng nhanh trong ngắn hạn, nhưng xét theo góc nhìn dài hạn, xu hướng của nó vẫn đồng bộ với các đồng tiền châu Á, không có điểm nổi bật đặc biệt.

Nhìn lại 10 năm: quy luật dài hạn của xu hướng USD

Trong 10 năm qua (từ tháng 10 năm 2014 đến tháng 10 năm 2024), tỷ giá Đài tệ/USD dao động trong khoảng 27~34, biên độ dao động 23%, ít biến động hơn nhiều so với các đồng tiền chính toàn cầu. Ngược lại, Yên Nhật, vốn là đồng tiền trú ẩn truyền thống, có biên độ dao động tới 50% (từ 99~161), gấp đôi so với Đài tệ.

Tốc độ tăng giảm của Đài tệ rất nhỏ, chủ yếu phụ thuộc vào chính sách của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED). Dưới đây là bối cảnh lịch sử:

Từ 2015 đến 2018, khủng hoảng chứng khoán Trung Quốc và khủng hoảng trái phiếu châu Âu bùng phát, Mỹ chậm lại trong việc thu hẹp bảng cân đối, chuyển sang duy trì chính sách nới lỏng, khiến Đài tệ bắt đầu mạnh lên.

Sau 2018, Mỹ cho rằng kinh tế đã hồi phục, bắt đầu tăng lãi suất và dự định thu hẹp bảng cân đối, nhưng đại dịch 2020 đã phá vỡ kế hoạch này. FED đã mở rộng bảng cân đối trong ngắn hạn gấp đôi, từ 4.5 nghìn tỷ USD lên 9 nghìn tỷ USD, lãi suất về 0. Khi đó, USD mất giá rõ rệt, Đài tệ liên tục tăng giá đến mức cao 27元/USD.

Sau 2022, lạm phát Mỹ vượt kiểm soát buộc FED tăng lãi suất mạnh, USD bắt đầu tăng giá vọt, tỷ giá Đài tệ cũng điều chỉnh theo, duy trì trong phạm vi hẹp.

Cho đến tháng 9 năm 2024, FED kết thúc chu kỳ lãi suất cao, bắt đầu hạ lãi suất, xu hướng USD đảo chiều, tỷ giá Đài tệ mới trở lại khoảng 32.

Lịch sử cho thấy: biến động tỷ giá USD/Đài tệ chủ yếu do chính sách của FED quyết định, không phải do Ngân hàng Trung ương Đài Loan. Tuy nhiên, trong thị trường vẫn truyền tai nhau “cái thước trong lòng mọi người”—đó chính là ngưỡng 30元. Người ta thường cho rằng, USD dưới 30元 là thời điểm mua vào tốt, trên 32元 thì nên bán ra. Nếu muốn đầu tư dài hạn vào ngoại hối, các mốc này đáng để ghi nhớ.

Làm thế nào để nắm bắt cơ hội trong làn sóng tăng giá của Đài tệ?

Dành cho nhà giao dịch có kinh nghiệm

Nếu bạn đã là dân chơi ngoại hối lâu năm, đợt biến động này mang đến hai hướng thao tác trực tiếp:

Giao dịch ngắn hạn: Có thể trực tiếp giao dịch USD/TWD hoặc các cặp tiền liên quan trên nền tảng ngoại hối, bắt lấy các cơ hội biến động trong vài ngày hoặc trong ngày.

Công cụ phòng ngừa rủi ro: Nếu đang nắm giữ tài sản bằng USD, có thể dùng hợp đồng kỳ hạn hoặc các sản phẩm phái sinh khác để khóa lợi nhuận từ việc đồng Đài tệ tăng giá, bảo vệ tài sản.

Dành cho nhà đầu tư mới bắt đầu

Muốn bắt theo xu hướng trong đợt biến động này để chơi ngắn hạn? Nhớ kỹ những nguyên tắc sau:

Bắt đầu bằng vốn nhỏ để thử cảm giác thị trường. Tuyệt đối không đổ nhiều tiền liên tục, một lần mất bình tĩnh có thể chấm dứt toàn bộ quá trình giao dịch. Các nền tảng ngoại hối đều có chức năng mô phỏng, nên mở tài khoản ảo để luyện tập, thử nghiệm chiến lược.

Phải luôn theo dõi sát sao các động thái mới nhất của Ngân hàng Trung ương Đài Loan và tiến trình thương mại Mỹ-Đài, vì những yếu tố này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến xu hướng tỷ giá trong tương lai. Khi giao dịch, nên đặt mức cắt lỗ rõ ràng để bảo vệ bản thân, đừng kỳ vọng làm giàu nhanh từ một lần giao dịch.

Dành cho nhà đầu tư dài hạn

Kinh tế Đài Loan ổn định, xuất khẩu bán dẫn liên tục mạnh, trong trung hạn đồng Đài tệ có thể dao động trong khoảng 30~30.5元, duy trì trạng thái tương đối mạnh. Nhưng nguyên tắc then chốt là: kiểm soát tỷ trọng ngoại hối trong tổng tài sản ở mức 5%-10%, phần còn lại phân bổ sang các loại tài sản toàn cầu khác để giảm thiểu rủi ro.

Muốn kiếm lời ổn định từ chênh lệch tỷ giá, nên dùng đòn bẩy thấp khi giao dịch USD/TWD, kết hợp xây dựng danh mục đa dạng gồm cổ phiếu Đài Loan hoặc trái phiếu, để dù tỷ giá có biến động lớn cũng không làm tổn thương quá nhiều đến tổng thể danh mục đầu tư.