2018年12月那几天，我记得特别 rõ ràng. Shenzhen thành phố trong làng, nhà cho thuê, điều hòa reo rắc, tôi không chớp mắt nhìn vào biểu đồ K-line — Bitcoin từ 18000 USD tăng vọt, 18500, 19000… Số tài khoản từ 30 vạn nhảy gần 300 vạn.

Cảm giác đó như thế nào? Giống như trúng xổ số rồi sợ xổ số bay mất, phấn khích run tay, nhưng lại không nỡ bán. Trong đầu toàn là "Chờ thêm chút nữa, biết đâu có thể lên tới 25000". Kết quả sau ba ngày, thị trường như bị cúp điện, sập luôn. Vốn bị cháy, lợi nhuận đều mất, đến Giáng sinh tài khoản chỉ còn chưa tới 60 vạn.

Lúc đó tôi nằm trên giường, nhìn vết nứt trên trần nhà, đột nhiên hiểu ra một chuyện: Không phải thị trường giết tôi, mà chính cái gọi là "Chờ thêm chút nữa rồi sẽ hòa vốn" trong đầu tôi mới là thủ phạm.

Trong tám năm đó, tôi đã mất tiền đủ mua ba căn nhà, nhưng cũng đổi lấy được vài kinh nghiệm thực sự hữu ích.

**Về đòn bẩy**

Năm 2020, tôi từng chơi Ethereum, dùng đòn bẩy 20 lần, trong một ngày kiếm được 40 vạn. Lúc đó cảm thấy mình như người được Chúa chọn, cả đêm không ngủ được, trong đầu toàn chữ "Tự do tài chính". Rồi ngày 19 tháng 5 năm 2021 đến — hai tiếng, 60 vạn bị mất sạch, tài khoản bị thanh lý hoàn toàn.

Sau đó tôi đặt ra quy tắc cho bản thân: Đòn bẩy tối đa 3 lần, vị thế hợp đồng riêng không quá 5% tổng vốn. Không phải sợ, mà muốn sống lâu hơn chút nữa. Đòn bẩy, nó không bao giờ phóng đại khả năng phán đoán của bạn, mà phóng đại lòng tham của bạn.

**Về những dự án "cách mạng"**

Tôi từng nắm giữ một đồng coin gọi là "Ethereum phiên bản Trung Quốc", bỏ 25 vạn vào, giá cao nhất lên tới 150 vạn. Nhà phát triển dự án ngày ngày vẽ bánh trên nhóm Telegram, nói muốn thay đổi thế giới, tái cấu trúc niềm tin, tôi tin thật, chưa bán lấy một đồng.

Hiện tại giá coin đó là 0.0008 USD, 150 vạn của tôi biến thành những con số không đáng kể.

Sau này tôi đổi chiến lược: 85% tiền an toàn để vào BTC và ETH, còn lại 15% chơi các altcoin như giải trí. Có thể mơ, nhưng đừng đặt hết tiền trong quan tài. Trong sòng bạc chẳng có bảo bối truyền đời.

**Về cắt lỗ**

Hiện tại tôi mỗi lệnh giao dịch đều đặt mức cắt lỗ cứng 8%, khi chạm là đi, không hỏi lý do, không tự bào chữa. Quy tắc này đã cứu tôi rất nhiều lần.

Trong giới coin, nhiều người gọi "đầu tư giá trị", thực chất là bị kẹt rồi không muốn cắt lỗ, tìm lý do nghe cho hay. Đầu tư giá trị thực sự dựa trên lý trí, không phải tự an ủi sau khi bị kẹt.

Thi thoảng tôi tự hỏi, nếu ngày mai tài khoản của tôi bị xóa sạch, tôi còn có thể bình tĩnh tiếp tục sống không? Nếu câu trả lời là "không", thì có nghĩa là tôi đã chơi quá lớn rồi, nên dừng lại.

Tám năm trôi qua, tôi vẫn còn trong thị trường này, không phải vì tôi thông minh hơn người khác, mà vì tôi đã học được cách chấp nhận. Sống sót quan trọng hơn mọi thứ.