Chuyện đào Bitcoin càng nhìn càng thấy kỳ ảo—cuộc cách mạng phi tập trung từng được hô hào năm nào, giờ sống động biến thành một công cuộc in tiền đầy tập trung hóa.

Nói trắng ra thì câu chuyện là thế này: Một nhóm những người theo chủ nghĩa lý tưởng ban đầu kêu gọi phá vỡ độc quyền, mọi người đều bình đẳng, kết quả chơi một hồi chính họ lại thành độc quyền mới, còn lấy “tiến bộ công nghệ” làm tấm vải che đậy.

**Thời đại CPU: Những năm tháng theo đuổi lý tưởng**

Thời gian đầu dùng máy tính cá nhân cũng có thể đào coin, đó mới thực sự là “ai cũng có thể tham gia”. Khi đó ai cũng có thể đóng góp sức mạnh tính toán, ai cũng có cơ hội đào được coin. Nhưng bức tranh đẹp này duy trì được bao lâu? Lứa máy đào chuyên dụng đầu tiên xuất hiện, sức mạnh máy tính của người thường bị nghiền nát trong chớp mắt. Quyền tham gia bình đẳng vốn có, trước cuộc đua vũ trang phần cứng trở nên mong manh như tờ giấy.

**Máy đào ASIC: Gia tốc cho sự tập trung hóa sức mạnh tính toán**

Từ Butterfly Labs đến Whatsminer, mỗi lần nâng cấp phần cứng đều củng cố một sự thật—đào coin đang dần trở thành ngành công nghiệp đòi hỏi vốn lớn. Giờ đây vài pool đào lớn kiểm soát phần lớn sức mạnh tính toán của toàn mạng, các ông lớn này hắt hơi một cái, cả mạng lưới phải rung ba lần. Công cụ từng dùng để “chống lại tập trung hóa”, giờ đây lại chính là thứ tập trung nhất. Người thường? Đã sớm bị hạ cấp từ người tham gia thành kẻ đứng ngoài quan sát.

**Công ty đào coin niêm yết: Kịch bản kỳ ảo nhất**

Trớ trêu hơn là các công ty đào coin như Marathon, Riot còn lên sàn chứng khoán Mỹ, lấy tiền Phố Wall mua máy đào hàng loạt, coin đào được lại bán cho nhà đầu tư nhỏ lẻ. Bitcoin từng muốn lật đổ hệ thống tài chính truyền thống, cuối cùng lại trở thành công cụ dòng tiền được giới tài chính truyền thống yêu thích nhất. Diễn biến này, biên kịch phim cũng chẳng dám viết.

**Bản chất chính là như vậy:**
Đào coin ban đầu giống như một căn bếp mở, ai cũng có thể góp nguyên liệu cùng nấu ăn. Giờ thì sao? Bếp đã bị vài đầu bếp lớn thầu trọn, họ dùng thiết bị công nghiệp thâu tóm toàn bộ quy trình, bạn chỉ còn cách bỏ tiền mua thành phẩm, lại còn phải cảm ơn họ “giúp công nghệ tiến bộ”. Bạn chẳng còn là người cùng xây dựng, chỉ là khách hàng trả tiền mà thôi.

Đừng tự cảm động nữa. Việc duy trì an ninh mạng lưới Bitcoin đã chẳng liên quan gì đến người thường từ lâu—đó là sân chơi của tư bản và các ông lớn ngành đào coin. Những ai còn nghiên cứu hiệu năng máy đào mới nhất, chúc bạn sớm hồi vốn—nếu tiền điện cho phép.

(Bài viết chỉ là chia sẻ quan điểm cá nhân, không cấu thành bất kỳ khuyến nghị đầu tư nào. Thị trường tiền mã hóa cực kỳ rủi ro, tham gia cần cân nhắc kỹ.)