Trong thị trường giao dịch hợp đồng, luôn có người vội vã tìm vị trí để bán khống khi giá tăng lên? Khi giá giảm, họ lại gấp gáp vào lệnh long, đó là tâm lý gì, muốn đạt được kết quả như thế nào?

Đây là một hiện tượng rất cổ điển và phổ biến, gần như bất kỳ nhà giao dịch nào cũng trải qua trong giai đoạn đầu sự nghiệp của họ, thậm chí nhiều nhà giao dịch dày dạn kinh nghiệm cũng đôi khi mắc phải lỗi này. Tâm lý và động cơ đứng sau hành vi này rất đa dạng, chúng ta có thể phân tích sâu từ hai góc độ tâm lý học và chiến lược giao dịch.
Một, phân tích tâm lý cốt lõi
Hành vi này, về bản chất, là một hành vi "ngược dòng" chống lại xu hướng thị trường, và động lực phía sau nó là một số điểm yếu mạnh mẽ của bản chất con người và sự thiên lệch nhận thức:

1. Tâm lý "tiên tri" và sự tự tin quá mức

Hoạt động tâm lý: "Giá đã tăng lên nhiều như vậy, chắc chắn đã đạt đỉnh rồi, tôi là người phát hiện bong bóng sớm nhất và đã đâm thủng nó." Hoặc "Đã giảm sâu như vậy, đến đáy rồi, tôi là người thông minh đã mua vào đáy."

Bản chất: Đây là một biểu hiện của sự tự tin quá mức. Nhà giao dịch nghĩ rằng họ thông minh hơn thị trường, có thể dự đoán chính xác đỉnh và đáy của thị trường, từ đó nắm bắt một cơ hội giao dịch "hoàn hảo".

2. Hiệu ứng neo

Hoạt động tâm lý: Trong lúc tăng lên mạnh, suy nghĩ của họ được neo ở mức giá thấp trước đó, cảm thấy "giá hiện tại quá đắt, không hợp lý". Trong lúc bán phá giá lớn, suy nghĩ thì neo ở mức giá cao trước đó, cảm thấy "giá hiện tại quá rẻ, như giá rau".

Bản chất: Họ đang so sánh với "giá trong quá khứ" chứ không phải dựa trên động lượng và xu hướng hiện tại của thị trường.

3. Nỗi sợ bỏ lỡ & sợ bị bỏ lại

Hoạt động tâm lý: Trong lúc bán phá giá lớn, nhìn giá cả giảm xuống không ngừng, trong lòng vô cùng lo lắng: "Nếu không vào lệnh long, thì khi giá hồi phục tôi sẽ không kịp, tôi đã bỏ lỡ lợi nhuận này!"

Bản chất: Đây không phải là quyết định lý trí dựa trên phân tích, mà là do cảm giác lo âu "nếu không hành động thì sẽ muộn" thúc đẩy. Khi giá tăng nhanh, mong muốn bán khống cũng một phần là sợ bỏ lỡ "lợi nhuận từ việc giảm giá".

4. Giao dịch trả thù và tâm lý "khôi phục vốn"

Hoạt động tâm lý: Nếu trước đó đã bị dừng lỗ khi bán khống trong xu hướng tăng, hoặc vì bán khống mà bỏ lỡ cơ hội, sẽ sinh ra cảm giác không cam lòng và tức giận. "Thị trường đã sai, tôi nhất định phải chứng minh rằng tôi đúng", hoặc "Tiền mà tôi vừa mất, phải kiếm lại ngay lập tức bằng cách thực hiện động tác 'đúng' này."

Bản chất: Đây là biểu hiện điển hình của giao dịch theo cảm xúc, mục đích của giao dịch không còn là để kiếm lợi, mà là để thỏa mãn nhu cầu về cảm xúc - chứng minh bản thân, báo thù thị trường.

5. Ảo giác về việc "mua rẻ"

Hoạt động tâm lý: Vào lệnh long trong bán phá giá lớn, cảm giác như là "nhặt hàng giá rẻ". Họ xem tài sản giao dịch như những sản phẩm giảm giá trong siêu thị, cho rằng giá cuối cùng sẽ trở về "giá gốc".

Bản chất: Bỏ qua sức mạnh xu hướng "kẻ mạnh luôn mạnh, kẻ yếu luôn yếu". Trong thị trường tài chính, đặc biệt là trong giao dịch hợp đồng có đòn bẩy cao, "rẻ" có thể trở nên rẻ hơn, "đắt" có thể trở nên đắt hơn.

Hai, họ muốn có được kết quả như thế nào?
Mục tiêu của họ rất rõ ràng, nhưng thường là hoa trong gương nước trong kính:

Bắt được đỉnh và đáy tuyệt đối: thực hiện giao dịch hoàn hảo như "một trận chiến phong thần", đạt được cảm giác thành tựu lớn và lợi nhuận cao.

Chứng minh khả năng phán đoán của bản thân: Chứng minh cho bản thân (cũng có thể cho người khác) rằng bạn có khả năng nhìn nhận thị trường vượt trội hơn người thường.

Khôi phục thiệt hại nhanh chóng: Lật ngược tình thế thua lỗ trước đó trong thời gian ngắn.

Ba, thực tế thường sẽ đưa ra kết quả như thế nào?
Trong hầu hết các trường hợp, hành vi này sẽ dẫn đến:

Bị xu hướng đè bẹp: Thị trường sẽ không lập tức quay chiều chỉ vì bạn cảm thấy "đắt" hoặc "rẻ". Sau khi tăng nhanh có thể còn có đợt tăng nhanh hơn nữa (thị trường ép short), sau khi giảm mạnh có thể còn có đợt giảm sâu hơn nữa (thị trường giết long). Hành động ngược chiều giống như việc dùng tay không để bắt một con dao rơi, rất dễ bị thương.

Dừng lỗ thường xuyên: ngay cả khi phán đoán hướng cuối cùng là đúng, nhưng trước sức mạnh của động năng thị trường, vị thế của bạn rất có thể bị thanh lý do không chịu nổi lỗ tạm thời trong quá trình xu hướng tiếp diễn (bị cháy tài khoản hoặc dừng lỗ).

Áp lực tâm lý lớn: Việc nắm giữ vị thế ngược chiều sẽ phải chịu đựng sự tra tấn tâm lý lớn, mỗi phút dao động giá ngược lại đều đang tra tấn dây thần kinh của bạn, dễ dẫn đến sự sụp đổ cảm xúc, đưa ra quyết định thiếu lý trí hơn (chẳng hạn như liên tục gia tăng vị thế để trung bình hóa chi phí, cuối cùng dẫn đến thua lỗ lớn).

Bốn, các nhà giao dịch chuyên nghiệp sẽ làm gì?
Nhà giao dịch trưởng thành hiểu rằng "theo xu hướng" là quy tắc đầu tiên để sinh tồn và có lợi nhuận.

Tôn trọng xu hướng: Họ sẽ không dự đoán đỉnh đáy, mà chờ xác nhận xu hướng, tìm kiếm cơ hội giao dịch theo xu hướng. Ví dụ, sau khi tăng mạnh không vội vàng bán khống, mà chờ tín hiệu giảm giá rõ ràng xuất hiện (như hình thái đỉnh, mức kháng cự chính bị chặn, v.v.) rồi mới xem xét vào lệnh.

Bỏ qua đầu và đuôi cá: họ hiểu rằng việc ăn hết cả con cá là không thể và cũng rất nguy hiểm. Họ chỉ kiếm được phần lợi nhuận ổn định và an toàn nhất ở giữa xu hướng, sẵn sàng từ bỏ cơ hội bắt đáy và đỉnh.

Kỷ luật nghiêm ngặt và quản lý rủi ro: Họ dựa vào giao dịch hệ thống, không phải cảm xúc. Mỗi lần mở vị thế đều đi kèm với điều kiện vào lệnh rõ ràng, vị trí cắt lỗ và mục tiêu chốt lời.

Tóm lại, việc bán khống khi giá tăng mạnh và mua vào khi giá giảm lớn là một hành vi phi lý do những điểm yếu của con người (tham lam, sợ hãi, kiêu ngạo) thúc đẩy, cố gắng "đánh bại thị trường". Nó theo đuổi những kết quả hoàn hảo với xác suất thấp, nhưng phải đối mặt với rủi ro thua lỗ với xác suất cao. Trong Giao dịch hợp đồng, nơi phóng đại những điểm yếu của con người, nhận thức được sự nguy hiểm của tâm lý này và nỗ lực vượt qua nó là con đường cần thiết để đạt được sự trưởng thành và ổn định lợi nhuận.