Meme coin: Kẻ lạ trong thế giới tài chính và gương soi quái vật

Đồng Meme chắc chắn là một trong những hiện tượng nổi bật và khó hiểu nhất trong không gian tiền điện tử. Từ một dự án vốn hóa thị trường khổng lồ được tạo ra bởi meme Shiba Inu của Nhật Bản đến Dogecoin được quảng bá bởi Giám đốc điều hành của một công ty công nghệ nổi tiếng, những token này bắt nguồn từ những trò đùa và phát triển mạnh trong cộng đồng tiếp tục tác động đến các giá trị của thế giới tài chính truyền thống với biến động giá dữ dội và hiệu ứng của cải khổng lồ.

Những mã thông báo này thực sự là bọt xốp số không có giá trị, hay đại diện cho một loại tài sản hoàn toàn mới? Đặt chúng trước gương của tài chính truyền thống, chúng ta có thể thực hiện một cuộc phân tích sâu sắc về vai trò. Chúng ta sẽ phát hiện ra rằng Meme coin không phải là một vai trò đơn nhất, mà là sự pha trộn và phóng đại của nhiều vai trò bị gạt ra ngoài lề hoặc bị đàn áp trong thế giới tài chính truyền thống, nó vừa là sự giải phóng cuối cùng của dục vọng đầu cơ, vừa là biểu tượng tài chính của văn hóa cộng đồng, đồng thời cũng có thể là một "gương soi quái vật" để xem xét bản chất của tài chính hiện đại.

Một, Khía cạnh thị trường: "Xổ số rủi ro cao" và "Cổ phiếu ma thuật hoặc trái phiếu rác"

Từ góc độ tài chính truyền thống, Meme coin rất khác biệt so với các công cụ "đầu tư giá trị" mà các nhà đầu tư thông thường tiếp xúc trong tài chính truyền thống (như cổ phiếu blue-chip, trái phiếu chính phủ), nó tương ứng chính xác nhất với xổ số và chip sòng bạc.

Cược cao hoặc "chip sòng bạc". Tinh hoa của xổ số truyền thống là người mua trả một khoản thua lỗ xác định, nhỏ (số tiền mua vé), để đánh cược vào một khả năng cực thấp nhưng lợi nhuận cực cao. Meme coin hoàn toàn tuân theo logic này. Phần lớn người mua không dựa trên phân tích về công nghệ cơ sở, tình huống ứng dụng hoặc chiết khấu dòng tiền của nó------ vì những điều này hầu như không tồn tại trong hầu hết các Meme coin. Quyết định đầu tư của họ xuất phát từ một niềm tin đơn giản: sẽ có người "ngốc hơn" tiếp theo sẵn sàng mua lại từ họ với giá cao hơn. Đây là sự thể hiện hoàn hảo của lý thuyết "bó tay" nổi tiếng trong lịch sử tài chính trong kỷ nguyên số.

Khác với xổ số truyền thống, "mở thưởng" của Meme coin không phải là một thời điểm xác định, mà là một quá trình liên tục. Quá trình này được kích hoạt bởi một điểm nóng trên mạng xã hội, một nhân vật có ảnh hưởng đưa ra tín hiệu, hoặc một cuộc vui bất ngờ trong cộng đồng. Biểu đồ giá của nó không còn phản ánh các yếu tố cơ bản của doanh nghiệp, mà là điện tâm đồ thời gian thực của sự thay đổi cảm xúc của đám đông. Câu chuyện về sự tăng vọt 500% trong một khoảnh khắc và ngay lập tức bị "cắt chân" diễn ra luân phiên, hình thành nên những hoạt động thường nhật của trò chơi cờ bạc trực tuyến lớn này.

Cổ phiếu "huyền bí" và "trái phiếu rác" có tính đầu cơ cao. Có thể một số người sẽ so sánh chúng với "cổ phiếu huyền bí" hoặc "trái phiếu rác" trong thị trường tài chính truyền thống. Thật vậy, chúng có chung đặc điểm "rủi ro cao, tiềm năng lợi nhuận cao". Tuy nhiên, rủi ro của Meme coin phức tạp và cực đoan hơn. "Cổ phiếu huyền bí" ít nhất cũng có một thực thể pháp lý phía sau, sở hữu tài sản, hoạt động kinh doanh (dù có yếu kém đến đâu) và chịu sự quản lý của các cơ quan chứng khoán. Mặc dù có sự thao túng giá, nhưng vẫn nằm trong một khung pháp lý nhất định. "Trái phiếu rác" tuy có rủi ro vỡ nợ cao, nhưng việc định giá vẫn dựa trên xếp hạng tín dụng của đơn vị phát hành, tài sản thế chấp và kỳ vọng dòng tiền trong tương lai, có một hệ thống phân tích tương đối trưởng thành.

Phần lớn các đồng Meme được tạo ra trên một mạng phi tập trung, không có người kiểm soát thực tế, không có thu nhập kinh doanh và hợp đồng thông minh của chúng có thể che giấu các lỗ hổng và nhóm sáng lập có thể ẩn danh. Điều đáng sợ hơn nữa là cuộc chạy trốn "kéo thảm", tức là nhà phát triển đột ngột rút tiền trong bể thanh khoản, để giá trị token ngay lập tức trở về không. Sự chồng chất của rủi ro hệ thống này khiến đồng Meme rủi ro hơn nhiều so với bất kỳ đồng tiền tương tự nào trong tài chính truyền thống, đẩy đầu cơ lên một tầm cao chưa từng có.

Hai, khía cạnh văn hóa: "cổ phiếu tà giáo" và "tiền tệ xã hội"

Nếu Meme coin chỉ đơn thuần là một cuộc cá cược, có lẽ nó sẽ không có sức sống mạnh mẽ như vậy. Ma lực sâu xa hơn của nó là ở chỗ, nó đã thành công trong việc chuyển đổi công cụ tài chính thành biểu tượng văn hóa và vé vào tham gia xã hội. Trong khía cạnh này, sự tương đồng tốt nhất của nó là cổ phiếu GME trong "sự kiện GameStop" năm 2021, và đã phát huy thuộc tính văn hóa của nó.

Cộng đồng hóa hành vi tài chính và nhận dạng bản thân. Điểm cốt lõi của sự kiện GameStop năm đó là các nhà đầu tư nhỏ lẻ trên một diễn đàn của một nền tảng xã hội, thông qua việc mua tập thể cổ phiếu GME bị các tổ chức bán khống ồ ạt, đã thành công trong việc "đánh bại" các quỹ đầu cơ của Phố Wall. Trong quá trình này, cổ phiếu GME không còn là một chứng nhận đầu tư cổ phần đơn giản, mà nó trở thành một "lá cờ", một "niềm tin", là "vũ khí" của những nhà đầu tư nhỏ lẻ chống lại hệ thống tinh hoa tài chính. Việc nắm giữ GME trở thành một tuyên ngôn về danh tính: "Tôi là một thành viên của cộng đồng này, tôi đứng ở phía đối lập với Phố Wall."

Meme coin đã đưa hành vi tài chính cộng đồng này lên một tầm cao mới. Việc nắm giữ một số Meme coin có nghĩa là bạn công nhận khẩu hiệu "tiền tệ của nhân dân" của nó, hiểu nguồn gốc của nó từ năm 2013, khi một loại tiền ảo chế nhạo Bitcoin đã ra đời, và tham gia vào một phong trào cộng đồng toàn cầu đầy tính hài hước. Một số Meme coin đã xây dựng một "đội quân người hâm mộ" khổng lồ, thông qua các câu chuyện hệ sinh thái phức tạp và cơ chế đốt giảm phát, tăng cường cảm giác thuộc về và sứ mệnh của các nhà đầu tư. Tại đây, việc đầu tư không còn là phân tích dữ liệu lạnh lùng, mà là một sự xác định danh tính ấm áp và sự cùng xây dựng cộng đồng.

"Tích lũy và hiện thực hóa "vốn xã hội". Trong thời đại mạng xã hội, sự chú ý là tài nguyên khan hiếm nhất. Bản chất của Meme coin chính là việc tài chính hóa sự chú ý tập thể. Một Meme coin thành công chính là một gen văn hóa có khả năng tự sinh sản và lan truyền theo hình thức virus. Hành động phát hiện và lan truyền một Meme coin ở giai đoạn đầu không chỉ có thể mang lại lợi ích tài chính mà còn có thể tích lũy được "vốn xã hội" đáng kể trong cộng đồng ------ bạn được xem như là "nhà tiên tri" có tầm nhìn hoặc "vua meme" thú vị.

sự chú ý thu hút dòng tiền vào

3. Hành vi: "Giá trị cảm xúc" và "Bong bóng đầu cơ"

Xét về lịch sử tài chính, Meme coin không phải là một quái vật chưa từng có, nó chỉ là hiện thân mới nhất của những bong bóng đầu cơ tái diễn trong lịch sử nhân loại trong kỷ nguyên số. So sánh nó với cơn sốt hoa tulip của Hà Lan, sự kiện bong bóng Nam Hải và bong bóng Internet, chúng ta có thể thấy rõ sự tương đồng đáng kinh ngạc của lịch sử.

Giá trị dựa trên câu chuyện. Tâm điểm của mọi bong bóng đầu cơ là "câu chuyện" thay thế cho "cơ bản" trở thành trung tâm định giá. Vào thế kỷ 17 ở Hà Lan, giá trị của hoa tulip đã thoát khỏi vẻ đẹp của nó như một loại hoa, bị thúc đẩy bởi câu chuyện về "sự hiếm có, độc đáo, biểu tượng địa vị", một củ "Augustus vĩnh cửu" có thể đổi được một ngôi nhà sang trọng. Vào đầu thế kỷ 21, bong bóng internet, giá trị của công ty không còn phụ thuộc vào khả năng sinh lợi và dòng tiền của nó, mà dựa trên "lượt nhấp chuột", "tăng trưởng người dùng" và câu chuyện lớn về "mô hình kinh tế mới".

Meme coin hôm nay, giá trị của nó hoàn toàn được xây dựng trên câu chuyện của "sức mạnh cộng đồng", "biểu tượng văn hóa" và "tinh thần nổi loạn". Một tin nhắn trên mạng xã hội của CEO một công ty công nghệ nổi tiếng, sức ảnh hưởng của nó vượt xa bất kỳ báo cáo tài chính nào. Điều này tiết lộ một nền tảng nhân tính không thay đổi trong thị trường tài chính: con người luôn bị thu hút bởi một câu chuyện hấp dẫn và giấc mơ làm giàu nhanh chóng.

Cảm xúc sợ bị bỏ lỡ. Trong mỗi bong bóng, "sợ bị bỏ lỡ" là nhiên liệu cốt lõi thúc đẩy giá tăng phi lý. Khi thấy những người xung quanh trở nên giàu có chỉ sau một đêm nhờ việc mua một đồng Meme nào đó, suy nghĩ lý trí thường nhường chỗ cho cảm giác lo âu mãnh liệt. Cảm xúc này được khuếch đại vô hạn trong thị trường tiền điện tử, nơi giao dịch diễn ra 24×7 và thông tin lan truyền với tốc độ ánh sáng.

Trong khi đó, mỗi thời đại đều tìm thấy lý do hợp lý cho "lần này là khác" cho chính bong bóng của mình. Thời kỳ cuồng nhiệt hoa tulip, mọi người tin rằng nhu cầu về cái đẹp là vô hạn; trong thời kỳ bong bóng Internet, mọi người tin rằng các mô hình định giá truyền thống đã hoàn toàn thất bại; và trong cơn sốt Meme coin, những tín đồ kêu gọi "cộng đồng là giá trị", "phi tập trung thay đổi mọi thứ". Tuy nhiên, lịch sử đã chứng minh nhiều lần rằng, khi âm nhạc dừng lại, câu chuyện phá sản, quy luật trọng lực cuối cùng sẽ phát huy tác dụng, giá sẽ trở lại với giá trị nội tại của nó------đối với phần lớn Meme coin, giá trị này gần như bằng không.

Bốn, vượt qua ranh giới của tài chính truyền thống

Mặc dù chúng tôi đã tìm thấy nhiều sự tương đồng, nhưng Meme coin không chỉ đơn giản là bản sao của các vai trò truyền thống. Nó thông qua công nghệ blockchain, thực hiện việc giải cấu trúc và vượt qua các mô hình tài chính truyền thống, thể hiện những đặc tính độc đáo của nó.

Ngưỡng phát hành thấp và không có tính chất ra vào. Trong thế giới truyền thống, việc phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu cần phải trải qua các quy trình pháp lý phức tạp, sự bảo lãnh của ngân hàng đầu tư và sự phê duyệt của các cơ quan quản lý, với ngưỡng rất cao. Trong thế giới tiền điện tử, bất kỳ ai cũng chỉ cần chi một khoản chi phí rất thấp và có một chút kiến thức kỹ thuật, chỉ trong vài phút có thể tạo ra và phát hành một đồng Meme của riêng mình. Ngưỡng phát hành cực kỳ thấp đã khiến thị trường bùng nổ theo cách gần như "tăng trưởng hoang dã", đồng thời cũng dẫn đến sự không đồng đều của các dự án và sự lừa đảo tràn lan.

Toàn cầu hóa và tính tức thời của tính thanh khoản. Một "cổ phiếu ma" giao dịch trên thị trường OTC Mỹ có thể có tính thanh khoản rất kém, khiến cho nhà đầu tư bình thường khó khăn trong việc mua bán. Trong khi đó, một đồng Meme hàng đầu, sau khi được niêm yết trên các sàn giao dịch phi tập trung hoặc tập trung toàn cầu, có thể thực hiện giao dịch toàn cầu ngay lập tức 24/7. Tính thanh khoản sâu và không ngừng này tạo ra môi trường thuận lợi cho các hành vi đầu cơ siêu cao, điều mà bất kỳ công cụ đầu cơ truyền thống nào cũng khó có thể so sánh.

Khoảng trống quy định và sự mơ hồ về đạo đức. ** Các hoạt động tài chính truyền thống nằm trong một hào pháp lý nghiêm ngặt được thiết kế để bảo vệ các nhà đầu tư và duy trì sự ổn định của thị trường. Và thế giới tiền điện tử, đặc biệt là không gian meme coin, phần lớn vẫn là một "nơi nằm ngoài luật pháp". Một mặt, việc thiếu quy định mang lại cho nó sự tự do và không gian lớn cho sự đổi mới, mặt khác, nó cũng làm cho thao túng thị trường, giao dịch nội gián, gian lận và các hành vi khác gần như không bị trừng phạt, đẩy nguyên tắc "rủi ro của chính người mua" đến mức cực đoan.

Meme coin, có thể theo cách cực đoan buộc chúng ta phải suy nghĩ lại một số vấn đề cơ bản: Giá trị là gì? Thị trường tài chính ngoài việc phân bổ tài nguyên còn mang lại những cảm xúc và nhu cầu xã hội nào của con người? Nó giống như một "gương soi yêu quái", soi ra những bản năng đầu cơ, cuồng nhiệt và bộ lạc vốn có trong hệ thống tài chính mà luôn bị che giấu dưới lớp vỏ lý trí. Nó biến giao dịch đầu cơ cao tần trong phòng giao dịch Phố Wall thành một trò chơi toàn dân mà mỗi người dùng điện thoại đều có thể tham gia; nó biến mạng xã hội của câu lạc bộ tinh hoa thành cộng đồng kỹ thuật số toàn cầu, dựa trên sở thích.

Do đó, đánh giá công bằng nhất về Meme coin có lẽ không chỉ đơn giản là lên án nó là "lừa đảo" hay ca ngợi nó là "cách mạng". Nó giống như một đa diện phức tạp:

Đối với những con bạc tìm kiếm sự giàu có nhanh chóng, nó là một sòng bạc kỹ thuật số.

Đối với những người trẻ tuổi đang tìm kiếm cảm giác thuộc về, nó là một cộng đồng văn hóa.

Đối với các học giả tài chính, đây là một lĩnh vực thử nghiệm tuyệt vời cho tài chính hành vi.

Đối với các nhà quản lý, đây là một khu vực nguy hiểm cần được quy định.

Đối với toàn xã hội, đó là một câu chuyện hiện đại về công nghệ, nhân tính và lòng tham.

Meme coin có thể sẽ giống như hầu hết các bong bóng đầu cơ trong lịch sử, sau sự cuồng nhiệt sẽ đến một thời gian dài im lặng, hầu hết các dự án cuối cùng sẽ trở về số không. Nhưng điều nó tiết lộ ------ về sức mạnh cộng đồng, vai trò của câu chuyện văn hóa trong việc tạo ra giá trị, và tác động sâu sắc của công nghệ đối với tài chính bao trùm ------ có thể sẽ thay đổi vĩnh viễn cách chúng ta hiểu về "tài chính". Trong tương lai, nơi tài chính truyền thống và tài chính tiền điện tử không ngừng va chạm và hòa nhập, cuộc vui dường như vô lý của Meme coin, có thể chính là một bản giao hưởng độc đáo, chói tai nhưng không thể bỏ qua.