Làm sao các doanh nghiệp khai thác có thể tận dụng cơ hội để chiếm lĩnh một phần thị trường hạ tầng AI trị giá hàng nghìn tỷ đô la?

Bài viết được đăng lại từ nguồn gốc: “Power is King: How Mining Companies Are Seizing the Trillion-Dollar AI Infrastructure Track?”

Năm nay, các doanh nghiệp khai thác như IREN, CORZ và HUT đã chuyển dịch sang trung tâm dữ liệu AI, khiến giá cổ phiếu tăng vọt nhiều lần. Bài viết này phân tích các yếu tố thúc đẩy đà tăng giá này cùng những động lực then chốt định hình triển vọng ngành.

Sau sự kiện halving Bitcoin năm 2024, cạnh tranh giữa các thợ đào gia tăng cùng với đà tăng giá BTC chậm lại, các công ty khai thác tiền mã hóa đang đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang trung tâm tính toán AI. Tận dụng hạ tầng điện sẵn có, các doanh nghiệp khai thác đang thu hẹp khoảng cách về năng lực tính toán AI. Dự kiến đến năm 2025, nhiều công ty khai thác sẽ ghi nhận tăng trưởng vượt bậc về doanh thu và định giá nhờ mở rộng sang AI/HPC (High Performance Computing), tạo nên hiệu ứng Davis Double Play—khi lợi nhuận doanh nghiệp và giá trị thị trường cùng tăng, đẩy giá cổ phiếu tăng mạnh.

1. Lợi nhuận khai thác tiền mã hóa bị siết chặt và làn sóng tính toán AI nổi lên

Tháng 4 năm 2024, Bitcoin trải qua lần halving thứ tư, phần thưởng khối giảm từ 6,25 BTC xuống 3,125 BTC. Đồng thời, tổng hash rate mạng lưới vượt 1.000 EH/s—gấp đôi so với tháng 4 năm 2024. Tuy nhiên, giá BTC chỉ tăng 60%, cho thấy lợi nhuận khai thác ngày càng bị siết lại khi cạnh tranh tăng cao. Với một số thợ đào, mức giá hòa vốn đã tiệm cận 100.000 USD.

Hình: Hash rate mạng lưới đạt kỷ lục mới
Nguồn: Coinwarz

Hình: Độ khó khai thác đạt mức cao lịch sử
Nguồn: Coinwarz

Song song đó, sự bùng nổ của các mô hình AI làm nhu cầu tính toán và tiêu thụ điện tăng vọt. Năng lượng đang trở thành “dầu mỏ mới” của thời đại kỹ thuật số. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) dự báo tiêu thụ điện của trung tâm dữ liệu toàn cầu sẽ tăng gấp đôi, từ 415 TWh năm 2024 lên 945 TWh năm 2030, chiếm 2,5–3% tổng điện năng thế giới. Bộ Năng lượng Hoa Kỳ (DOE) ghi nhận khối lượng công việc tại các trung tâm dữ liệu AI tăng gấp ba trong 10 năm qua và dự báo sẽ tăng gấp đôi vào năm 2028.

Hình: Tiêu thụ điện trung tâm dữ liệu dự kiến đạt 945 TWh vào năm 2030
Nguồn: International Energy Agency (IEA)

2. Nhu cầu điện AI tăng vọt khó đáp ứng—Các công ty đào coin sở hữu lợi thế tự nhiên để trở thành trung tâm tính toán

Nhu cầu điện do AI thúc đẩy tăng mạnh, rất khó thỏa mãn trong ngắn hạn do:

1. Lưới điện hiện hữu giới hạn công suất, khó mở rộng nhanh;
2. Trung tâm dữ liệu AI cần nguồn điện nền mật độ cao, gây khó khăn cho việc chọn địa điểm;
3. Doanh nghiệp điện lực khó dự báo biến động nhu cầu từ AI, làm chậm đầu tư phát điện;
4. Các linh kiện cốt lõi như máy biến áp, cáp có vòng đời sản xuất dài, xây dựng trung tâm dữ liệu mới mất 2–5 năm;
5. Thời gian phê duyệt kết nối điện cho trung tâm dữ liệu AI trung bình 12–18 tháng, có nơi lên tới ba năm tại Mỹ.

Những điểm nghẽn này khiến nguồn điện và hạ tầng đạt chuẩn để huấn luyện AI trở nên khan hiếm. Trong khi đó, các thợ đào coin lớn đã có giấy phép điện, hợp đồng điện giá rẻ, đặt cơ sở tại nơi điện rẻ, ổn định (Texas, Quebec, Iceland), cùng hệ thống trạm biến áp, hạ tầng điện và làm mát hoàn thiện.

Phần lớn thợ đào cũng sở hữu diện tích đất lớn, cơ sở công nghiệp và kết nối mạng mạnh, dễ dàng chuyển đổi sang trung tâm tính toán AI. Những ưu thế này giúp các doanh nghiệp nhanh chóng chuyển đổi sang vận hành trung tâm dữ liệu. Một số công ty tiêu biểu gồm:

1. IREN Ltd (Mã CK: IREN)

IREN được thành lập tại Úc năm 2018, tập trung vào năng lượng tái tạo cho đào coin. Từ 2018–2021, công ty tăng trưởng nhanh và xây dựng trung tâm dữ liệu tại Bắc Mỹ. IREN lên sàn Nasdaq năm 2021. Giai đoạn 2023–2024, công ty phát triển nền tảng GPU Cloud và ký hợp đồng tính toán AI, chuyển dần trung tâm dữ liệu từ khai thác Bitcoin sang dịch vụ AI/HPC. Năm 2024, công ty đổi tên thành IREN Limited, định vị hoàn toàn là doanh nghiệp hạ tầng số.

Khác biệt với đa số đối thủ, IREN tự chủ toàn bộ chuỗi giá trị—từ mua điện đến vận hành trung tâm dữ liệu. Nhờ hoàn thành chuyển đổi chiến lược trước kỳ halving 2024, công ty tránh được sụt giảm lợi nhuận và hiện có tiềm năng tăng trưởng nổi bật.

IREN đã đảm bảo công suất điện 2,9 GW, có sáu khu trung tâm dữ liệu đã hoàn thiện hoặc đang xây dựng, chi phí điện thấp nhất ngành khoảng 0,035 USD/kWh, hồ sơ năng lượng xanh hấp dẫn khách hàng, nhà đầu tư ESG. IREN là đối tác chiến lược của Nvidia và ký hợp đồng 9,7 tỷ USD với Microsoft ngày 3 tháng 11.

2. Core Scientific (Mã CK: CORZ)

Core Scientific thành lập năm 2017, từng là thợ đào Bitcoin lớn nhất Mỹ. Công ty lên sàn qua SPAC năm 2022, nhưng giá BTC lao dốc và khoản nợ lớn đẩy công ty vào phá sản cùng năm. Sau tái cấu trúc, công ty niêm yết trở lại tháng 1 năm 2024, tận dụng hạ tầng để chuyển sang lĩnh vực AI/HPC.

Năm 2024, Core Scientific ký hợp đồng 12 năm với CoreWeave cung cấp tối đa 200 MW hạ tầng hosting, doanh thu dự kiến hơn 3,5 tỷ USD. Năm 2025, CoreWeave đề xuất mua lại 9 tỷ USD nhưng cổ đông Core Scientific từ chối vào tháng 10, ưu tiên phát triển độc lập.

3. Hut 8 (Mã CK: HUT)

Hut 8 thành lập năm 2017, lên sàn Nasdaq năm 2021, là một trong những thợ đào coin đầu tiên tại Bắc Mỹ. Tháng 11 năm 2023, công ty sáp nhập với USBTC, mở rộng quy mô tính toán, thâu tóm mảng HPC, AI Cloud, trở thành nhà cung cấp hạ tầng số đa lĩnh vực.

Năm 2024, Hut 8 huy động 150 triệu USD trái phiếu chuyển đổi để xây dựng hạ tầng AI. Đến tháng 8 năm 2025, công ty sẽ bổ sung 1,5 GW công suất với bốn địa điểm mới. Tháng 3 năm 2025, Hut 8 hợp tác cùng gia đình Trump thành lập American Bitcoin, Eric Trump làm Giám đốc Chiến lược. Hut 8 nắm giữ 80% cổ phần nhờ cung cấp máy đào. Công ty lên sàn Nasdaq tháng 9 năm 2025 và gây chú ý với liên kết chính trị, kinh doanh cùng gia đình Trump.

Hình: IREN tăng 987% từ đầu năm, HUT tăng 249% từ đầu năm, CORZ tăng 131% từ đầu năm
Nguồn: TradingView

3. Động lực thị trường và rủi ro chính sắp tới

1. Ngắn hạn, cần theo dõi các hợp đồng lớn được ký kết và xu hướng chi tiêu vốn của các doanh nghiệp thượng nguồn. Thị trường AI/HPC tập trung vào các tên tuổi lớn như CoreWeave, Microsoft, Google… Theo dõi các điều chỉnh tăng chi tiêu vốn quý IV của các doanh nghiệp này vì đây là chỉ báo nhu cầu dịch vụ AI/HPC của các công ty khai thác tăng. Ngoài ra, nên theo sát tiến độ ký hợp đồng và thực hiện để đánh giá sức bật ngành.

2. Dài hạn, cần chú trọng khả năng mở rộng công suất điện, duy trì chi phí điện thấp của các thợ đào, cùng với tiềm năng tăng trưởng nhu cầu điện nhờ mở rộng AI—hỗ trợ định giá ngành ở mức cao. Trung tâm dữ liệu đòi hỏi vốn lớn, do đó phải đánh giá năng lực tài chính, khả năng huy động vốn của doanh nghiệp, rủi ro hao mòn tài sản do công nghệ đổi mới nhanh, và thực tế ngành còn phụ thuộc vào câu chuyện, ở giai đoạn đầu tư mạnh—tăng nguy cơ kỳ vọng vượt thực tế nếu không đạt kết quả.

Tuyên bố:

1. Bài viết này được đăng lại từ [TechFlow], tiêu đề gốc “Power is King: How Mining Companies Are Seizing the Trillion-Dollar AI Infrastructure Track?”, bản quyền thuộc [Yuuki, Deep Tide TechFlow]. Nếu có vấn đề bản quyền, vui lòng liên hệ Đội ngũ Gate Learn) để được giải quyết.
2. Miễn trừ trách nhiệm: Quan điểm trong bài viết là của tác giả và không phải tư vấn đầu tư.
3. Các phiên bản ngôn ngữ khác của bài viết này do đội ngũ Gate Learn dịch. Nghiêm cấm sao chép, phân phối hoặc đạo văn nội dung dịch khi chưa ghi rõ nguồn Gate.