VNIndex là gì? Hướng dẫn toàn diện về chỉ số chứng khoán Việt Nam

Tìm hiểu chỉ số VNIndex từ cơ bản

Chỉ số VNIndex là thước đo phản ánh sức khỏe tổng thể của thị trường chứng khoán Việt Nam. Được quản lý bởi Ủy ban chứng khoán nhà nước, đây là chỉ số quan trọng nhất tại sàn giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh (HOSE) - sàn giao dịch lâu đời và lớn nhất trong ba sàn chứng khoán của Việt Nam.

Khác với các chỉ số khác như HNX Index hay Upcom Index chỉ đo lường một bộ phận của thị trường, chỉ số VNIndex bao gồm tất cả các cổ phiếu niêm yết trên HOSE. Cách tính toán của nó dựa trên vốn hóa thị trường - tức là tổng giá trị của tất cả các công ty được giao dịch.

Ý nghĩa thực tế của chỉ số VNIndex

Một con số chỉ số VNIndex có ý nghĩa gì? Lấy ví dụ ngày 26/4/2024, VNIndex ở mức 1203,03 điểm. Con số này cho biết tổng giá trị vốn hóa của tất cả cổ phiếu trên HOSE đã tăng gấp 12.0303 lần so với ngày thị trường khởi động vào 28/7/2000.

Thông qua VNIndex, các nhà đầu tư có thể:

Đánh giá tâm lý thị trường: Khi VNIndex tăng, nó phản ánh sự lạc观và tích cực của nhà đầu tư, nguồn tiền sẵn sàng chảy vào. Ngược lại, sự sụt giảm cho thấy sự lo ngại và rút tiền khỏi thị trường.

Cảm nhận nhịp đập kinh tế: Chỉ số này gián tiếp phản ánh sức khỏe của nền kinh tế thông qua các kỳ vọng của nhà đầu tư về chính sách, tăng trưởng doanh nghiệp và lạm phát.

Theo dõi hiệu suất: So sánh VNIndex qua các năm giúp nhà đầu tư hiểu rõ thị trường đang phát triển hay suy yếu.

Cách tính toán VNIndex

VNIndex được tính theo phương pháp chỉ số giá Paasche, trong đó:

• Khối lượng cổ phiếu hiện tại nhân với giá hiện tại
• Chia cho khối lượng cổ phiếu thời kỳ gốc nhân với giá thời kỳ gốc

Điều này tạo ra một con số so sánh cho thấy thị trường đã thay đổi bao nhiêu.

Hành trình 24 năm của thị trường chứng khoán Việt Nam qua VNIndex

Giai đoạn vàng (2006-2007): Khi Việt Nam gia nhập WTO, thị trường chứng khoán bùng nổ. Năm 2007 là đỉnh cao với hàng loạt IPO của các doanh nghiệp nhà nước, VNIndex tăng gần 4 lần so với 2006.

Khủng hoảng toàn cầu (2008-2009): Suy thoái kinh tế thế giới tác động nặng, nhưng từ 2009 chính sách kích cầu của Chính phủ giúp VNIndex bắt đầu phục hồi.

Shock Covid-19 (2020): VNIndex sụt giảm 31%, các nhà đầu tư nước ngoài rút vốn mạnh. Tuy nhiên với việc cắt giảm lãi suất và kiểm soát dịch bệnh tốt, thị trường nhanh chóng phục hồi.

Bùng nổ và điều chỉnh (2021-2022): VNIndex thiết lập đỉnh cao mới ở 1536 điểm vào Q4/2021 với khối lượng giao dịch vượt 40.000 tỷ đồng. Sau đó, từ cuối 2021 đến giữa 2023, thị trường rơi vào xu hướng giảm do Fed tăng lãi suất. Năm 2023, VNIndex phục hồi với mức tăng 15,78%.

So sánh VNIndex với các chỉ số toàn cầu

Khi đặt VNIndex cạnh các chỉ số lớn như Dow Jones, S&P 500 hay Nasdaq 100, sự khác biệt rõ ràng. Nếu xét về mức độ tuyệt đối, các chỉ số Mỹ cao hơn rất nhiều. Lý do là thị trường chứng khoán Việt Nam còn trẻ, có hạn chế về cơ chế giao dịch (T+2 và kiểm soát vốn ngoại), cùng với mức độ phát triển kinh tế khác nhau.

Tuy nhiên, nếu nhìn vào tốc độ tăng trưởng, VNIndex ấn tượng hơn nhiều. Với mức tăng 550% trong 12 năm qua (từ 2009 tính từ đáy khủng hoảng), tương ứng với ~45% hàng năm, thị trường chứng khoán Việt Nam là một trong những thị trường tăng trưởng nhanh nhất khu vực. Đây chính là lý do mà nhà đầu tư trong và ngoài nước đều chú ý đến tiềm năng của VNIndex.

VNIndex so với VN30 - điểm khác biệt quan trọng

Vùng chung: Cả hai chỉ số đều tác động mạnh đến quyết định giao dịch của nhà đầu tư và phản ánh tâm lý thị trường.

Điểm khác biệt lớn nhất:

VNIndex đo toàn bộ thị trường (tất cả cổ phiếu trên HOSE), dựa trên vốn hóa thị trường mà không xét đến khối lượng cổ phiếu tự do lưu hành (free float). Điều này có nghĩa là các cổ phiếu lớn chiếm ưu thế quá mức trong chỉ số.

VN30 chỉ bao gồm 30 công ty lớn nhất, nhưng được tính toán theo cách tinh chỉnh hơn, xem xét yếu tố free float. Nhóm VN30 này chiếm hơn 80% vốn hóa toàn thị trường, vì vậy nó là thước đo chính xác hơn cho xu hướng tổng thể.

Vì lý do này, VN30 được sử dụng làm cơ sở để tạo ra các sản phẩm đầu tư và quỹ mới.

Top 10 công ty “trụ cột” của thị trường

Thị trường chứng khoán Việt Nam hiện được dẫn dắt bởi các tập đoàn tài chính và bất động sản. Vietcombank (VCB) dẫn đầu với vốn hóa 500,22 tỷ đồng, tiếp theo là BIDV (BID) với 281,57 tỷ đồng và Vietinbank (CTG) với 174,80 tỷ đồng.

Nhóm này còn bao gồm Vinhomes (VHM), PV Gas (GAS), Tập đoàn Hòa Phát (HPG), Techcombank (TCB), Vingroup (VIC), FPT (FPT) và VPBank (VPB). Sự thống trị của các công ty lớn này giải thích tại sao VNIndex thường chịu ảnh hưởng lớn từ vài cổ phiếu hàng đầu.

Cách thị trường chứng khoán Việt Nam phát triển

Từ khi khởi động năm 2000, TTCK Việt Nam trải qua 24 năm biến động. Năm 2019, dù bị tác động bởi chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, thị trường vẫn duy trì sự ổn định và thu hút nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt khi nền kinh tế Việt Nam được xếp vào top 20 nước có đóng góp lớn nhất vào tăng trưởng GDP toàn cầu.

Sự sụt giảm thê thảm vào đầu 2020 do Covid-19 là lần rơi thứ 2 lớn nhất sau khủng hoảng 2008, đưa Việt Nam vào top 10 thị trường giảm mạnh nhất thế giới lúc đó.

Nhưng phục hồi từ Q2/2020 đến Q4/2021 đã chứng minh sức sống của thị trường. Thị trường không chỉ vượt đỉnh cũ ở 1.211 điểm mà còn đạt đỉnh mới ở 1.536 điểm.

Thị trường hiện nay: Cơ hội tiềm ẩn

Năm 2022 là năm điều chỉnh dài, với VNIndex rơi từ đỉnh xuống mức 960-980 điểm, giảm liên tục 9 tháng. Tuy nhiên, các nhà phân tích nhận định rằng giai đoạn này tạo cơ hội cho nhà đầu tư mua cổ phiếu chất lượng tốt với giá hợp lý, thay vì đợi những giai đoạn tăng nóng như 2020-2021.

Tóm lược: VNIndex - Một thị trường trẻ nhưng đầy tiềm năng

VNIndex không chỉ là một con số trên màn hình. Nó là bộ phận đại diện cho sức sống của nền kinh tế Việt Nam, tâm lý của nhà đầu tư, và tốc độ phát triển của các công ty niêm yết.

Mặc dù thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn còn nhỏ, kém phát triển và có hạn chế so với các thị trường lâu đời, nhưng với tốc độ tăng trưởng 550% trong 12 năm qua, VNIndex chứng tỏ là một điểm đến hấp dẫn cho nhà đầu tư.

Sau 24 năm từ khi ra đời, nếu thế giới coi thị trường chứng khoán Mỹ là sân chơi an toàn và đáng tin cậy nhất, thì TTCK Việt Nam là thị trường với tiềm năng tăng trưởng cao nhất. Chính vì vậy, VNIndex vẫn là một chỉ số đáng để tất cả nhà đầu tư chú ý, bất kể họ ở đâu trên thế giới.