Trumpan, ABD vatandaşlarının kısmi gümrük vergisi ödediğini kabul etmesiyle ilgili açıklama yaptı. Yüksek Mahkeme'nin "felaket" kararları, B planının uygulanmasını zorunlu kıldı

Trump, ABD Başkanı olarak Perşembe günü Oval Ofis'te gazetecilere verdiği cevapta, uzun süredir savunduğu gümrük politikasında önemli bir dönüş yaparak ilk kez ABD tüketicilerinin ithal mallar için "bir kısmı" gümrük vergisi ödediğini kabul etti. Bu açıklama, aylar boyunca "gümrükler yabancılar tarafından ödeniyor" şeklinde tekrarladığı ifadeyi bozdu; ancak yine de bu politikanın ABD'ye "genel anlamda büyük faydalar" sağladığını iddia etmeye devam etti.
Trump, Beyaz Saray'a geri döndükten sonra, gümrükleri dış politika ve ekonomi alanında "çekirdek araç" olarak görmeye devam etti ve 1977 Uluslararası Acil Ekonomik Güçler Yasası'nı (IEEPA) kullanarak Kanada, Meksika, Çin gibi ticaret ortaklarına ek gümrükler uyguladı, hatta tüm ticaret ortaklarına "eşit gümrükler" getirdi. Daha önce, bu gümrüklerin yabancı ülkeleri ABD hazinesine fon aktarmaya zorlayacağını iddia etmişti; ancak bu görüş uzun süredir ekonomistler tarafından reddediliyor ve Baş Yargıç Roberts da açıkça "gümrükler esasen Amerikan halkının ödediği vergilerdir" demişti. Son anketler, ABD'li katılımcıların %55'inin gümrük politikalarının ailelerin mali durumunu kötüleştirdiğini düşündüğünü, yedi kişinin altısının gıda ve market alışverişi giderlerinin arttığını hissettiğini ve %60'tan fazlasının gümrüklerin iç enflasyonu artırdığını kabul ettiğini gösteriyor.
Bu "açıklama değişikliği"nin arka planında, bir gün önce ABD Federal Yüksek Mahkemesi'nin gümrük politikalarının meşruiyetiyle ilgili duruşması yer alıyor. Yüksek yargıçlar, Başkan'ın IEEPA'yı kullanarak gümrük uygulamasının Kongre'nin yetkilerini aşıp aşmadığını sorguladı. Çoğu yargıç, "ulusal acil durum bahanesiyle kapsamlı gümrükler uygulama" konusunda şüphelerini dile getirdi. Mahkemenin kararı, sadece mevcut gümrük politikalarının devam edip etmeyeceğine karar vermekle kalmayacak, aynı zamanda ABD'nin yürütme ve yasama yetkilerinin sınırlarını da netleştirecek ve kararın çıkması birkaç ay sürebilir. Trump, daha önce, bu kararların "felaket" olacağını açıkça uyardı ve Perşembe günü tekrar vurguladı: "Bu, ülkemiz için yıkıcı bir darbe olur, ama biz 'ikinci hamle' planı hazırlamalıyız."
Bilgilerimize göre, Trump yönetimi şimdiden B planını hazırlamaya başladı ve temel amaç, gümrük uygulamasını sürdürebilmek için yeni yasal yetkiler aramak. Ticaret ekibi, iki aşamalı bir stratejiyi değerlendiriyor: önce, 1974 Ticaret Yasası'nın 122. maddesine dayanarak, küresel alanlarda en fazla %15'lik kısa vadeli gümrükler (maksimum 240 gün), ardından da 301. madde kapsamında belirli ticaret ortaklarına özel gümrükler uygulamak. Ayrıca, ABD'ye karşı ayrımcı tutum sergileyen ülkelerden gelen ürünlere %50'ye varan gümrükler getirmeye veya ithalatı tamamen durdurmaya imkan tanıyan 1930 Smoot-Hawley Gümrük Yasası'nın 338. maddesi de değerlendiriliyor. Ayrıca, "ulusal güvenlik gümrükleri" kapsamında 232. madde kapsamındaki uygulamaların genişletilmesi de düşünülüyor; bu madde, daha önce çelik ve alüminyum ürünlerine %50 gümrük uygulamasında kullanılmıştı ve belirli bir süre sınırı yok.
Dikkat çekici olan ise, yüksek mahkemenin olumsuz bir karar vermesi halinde, Trump yönetiminin toplamda 1 trilyon dolar değerinde toplanmış gümrükleri iade etmek zorunda kalabileceği. Alternatif yasal yollar daha uygulanabilir olsa da, yeni davalarla karşılaşma riski devam ediyor ve yakın zamanda Senato, "ulusal acil durum" durumunun kaldırılmasını talep eden sembolik bir karar kabul etti. Bu gümrüklerin meşruiyetine ilişkin tartışma, sadece Trump'ın ekonomi gündeminin temelini değil, aynı zamanda küresel ticaret düzeni ve tedarik zinciri istikrarını da derinden etkileyecek.