Yaşamsal Para ticaret kayıplarını yalnızca kendiniz mi üstlenmelisiniz? web3 avukatı mahkeme kararını yorumluyor

Giriş

Son günlerde, Anhui Eyaleti Tongling Şehri Orta Halk Mahkemesi'nin resmi sosyal medya hesabında "Bir mahkeme kararı size anlatıyor: Neden sanal para ticaretindeki kayıpları yalnızca kendiniz üstlenmek zorundasınız" başlıklı bir makale yayımlandı. Bu makale, sanal para alım satımından kaynaklanan haksız kazanç uyuşmazlığına ilişkin bir medeni davanın incelendiği alt mahkeme (Congyang Mahkemesi) hakkında bilgi veriyor.

2025 yılında, ulusal mahkemelerin sanal para ile ilgili bazı medeni uyuşmazlık kararlarını yayınlamaya başlamasıyla birlikte, şunu kesin olarak söyleyebiliriz: Sanal para ile ilgili medeni uyuşmazlıklar, artık ana karasal mahkemeler tarafından kabul edilmeyen zor bir durumdan kurtulmuş ve mahkemelerin kayıt büroları tarafından daha yaygın bir şekilde kabul edilmeye başlanmıştır. Ülke genelindeki farklı mahkemelerin yargılama yöntemleri farklılık gösterse de, daha önceki para ile ilgili davaların kabul edilmesinin zorluğuna kıyasla oldukça ilerleme kaydedilmiştir.

Bir. Davanın Tanıtımı

2025 Şubat ayında, davacı Ding, ticaret platformundaki satıcı Wu (davalı) aracılığıyla 1300 Tether (USDT) satın aldı, birim fiyatı 7,44 TL, toplam fiyatı 9672 TL'dir. Satıcı Wu, siparişi onayladıktan sonra 1300 Tether'ını sattı ve Ding'in ödediği 9672 TL'yi aldı.

Davacı Ding, mahkemeye başvurarak Wu'nun aldığı miktarın (9672 yuan) haksız kazanç olduğunu ve davalı Wu'nun geri ödemesini talep etmiştir. Mahkeme, "Sanal para ile ilgili işlemler genellikle yasal düzenlemenin dışındadır, bu nedenle işlem davranışları ekonomik finansal düzeni bozabilir, kumar, yasadışı toplama, dolandırıcılık, piramit satış, kara para aklama gibi kamu düzenine ve ahlaka aykırı suçların ortaya çıkmasına neden olabilir" diyerek, davacı Ding ile davalı Wu'nun sanal para alım satım işlemlerinin kamu düzenine ve ahlaka aykırı olduğu gerekçesiyle geçersiz olduğuna karar vermiştir. Ding, zarar görse bile, bunu kendisinin üstlenmesi gerektiği ve yasanın koruma sağlamayacağı sonucuna varılmıştır.

Mahkeme, davacı Ding'in davalı Wu'dan kripto para alımında ödediği paranın iade edilmesi talebini nihayet reddetti.

İkincisi, avukat analizi

Bu örnek aslında çok basit, mahkemenin hükmünün toplumsal etkisi açısından pek bir sorunu yok (hukuki etkisi açısından biraz eksik olduğunu düşünüyorum). Ancak argüman süreci oldukça kaba, hatta okuyucu arkadaşlar, eğer yerel sanal para düzenlemeleri ve yargı uygulamaları hakkında bilgi sahibi değillerse, hala kafaları karışık kalabilir. Bu yüzden, Congyang İlçe Mahkemesi'nin kararı "cevap doğru, ama sorunun çözüm süreci sanki şans eseri doğruymuş gibi" bir his veriyor.

Aslında, sanal para ticareti ile ilgili medeni ve ticari yargı yolu hakkında netlik kazanmak istiyorsak, aşağıdaki bir sorunun netleştirilmesi gerekiyor:

İlk olarak, işlemin tamamlanıp tamamlanmadığıdır. Aslında, Ding ve Wu arasındaki haksız kazanç anlaşmazlığının özü, sanal para alım satım işleminin sorunsuz bir şekilde tamamlanıp tamamlanmadığını görmekte yatmaktadır. Eğer alıcı Ding'in parayı aldığı kesinleşirse, o zaman alım satım sözleşmesinin geçersiz olduğu tespit edilse bile, bir taraf parayı geri vermek, diğer taraf ise sanal parayı geri vermek zorundadır. Bu davada mahkeme, hem davacı hem de davalı arasındaki işlem eylemlerinin geçersiz olduğunu kabul etmiş, hem de bu işlem eylemlerinin hukuki sonuçlarını (yani alıcının sanal parayı aldığı, satıcının karşılığında RMB aldığı) tanımıştır. Bu durum aslında biraz çelişkili. En titiz yaklaşım, bir tarafın RMB'yi, diğer tarafın ise sanal parayı geri vermesidir.

İkincisi, kamu düzeni ve ahlakın doğru anlamını anlamaktır. Kripto para ile ilgili medeni ve ticari davaların hükmü için geçilmesi gereken bir engel, davaya konu olan eylemin "kamu düzeni ve ahlakı" ihlal edip etmediğini kanıtlamaktır. Çünkü "9.24 Bildirisi" (Sanal Para Ticaretinin Spekülatif Risklerinin Önlenmesine ve Yönetilmesine Dair Bildiri) içindeki yerli aktörlerin sanal para ve türev ürünlerine yatırım yapma eylemleri için "kamu düzeni ve ahlakına aykırı olanlar, ilgili medeni hukuk işlemleri geçersizdir, bu nedenle doğan zararları kendileri üstlenecektir." şeklinde bir düzenleme bulunmaktadır.

Kamu düzeni ve iyi ahlak, kamu düzenini ve iyi gelenekleri içerir. Kripto para ile ilgili medeni ticari anlaşmazlıklarda, yalnızca birincisini, yani kamu düzenini, dikkate alırız; bu da "ekonomik finansal düzeni" içerir. Günümüzde medeni ticari yargı kararlarında, sanal para yatırımı ve ticaretinin, Çin toplumunun kamu düzenini (ekonomik finansal düzen) ihlal ettiği genel olarak kabul edilmektedir, bu nedenle hukuk pratiğinde sanal para ile ilgili borç verme, yatırım, alım-satım, takas gibi işlemler medeni hukuk açısından geçersiz işlemler olarak kabul edilmektedir.

Üçüncüsü, mevcut yargı dayanakları nelerdir. Bugüne kadar, ülkemizde medeni hukuk ve mevzuat, sanal para ile ilgili herhangi bir düzenleme yapmamıştır. Para ile ilgili davaların yargı dayanakları esas olarak yukarıda belirtilen "9.24 bildirimi"ne dayanmaktadır (Yüksek Halk Mahkemesi tarafından hazırlanmış, ancak niteliği itibarıyla normatif bir belgedir).

Üçüncü, sanal para birimlerinin medeni ve ticari davalardaki nitelendirilmesi

Ülkemizde ceza adaleti uygulamalarında, sanal paranın, özellikle de ana akım sanal paraların mülkiyet niteliği uzun zamandır tanınmaktadır. Medeni ve ticari yargılama uygulamalarında, mahkemelerin sanal para konusundaki anlayışı nispeten geridir. Yazarın kişisel deneyimlerine göre, 2024'te ülke genelindeki birçok mahkeme, sanal parayla ilgili herhangi bir medeni ve ticari uyuşmazlığı hala kabul etmeyecek. 2025 itibarıyla, ülkemizdeki mahkemelerin sanal paranın mali değerine dair görüşleri daha fazla kabul etmeye başladığını görüyoruz ve sanal parayla ilgili dava belgeleri artmaya başladı.

Geçen yılın Kasım ayında, Şanghay Yüksek Mahkemesi sanal paraların mal varlığı değerini tanıyan bir belge yayımlamıştı (detaylar için: "Şanghay Yüksek Mahkemesi: Sanal paralar mal varlığı değerine sahiptir, ancak token ihracı finansman sözleşmeleri geçersizdir"). Bu yılın Haziran ayında, Halk Mahkemesi Gazetesi resmi hesabındaki bir makalede de "sanal paraların ilgili mal varlığı özelliklerine sahip olduğu ve yargı pratiğinde temel bir fikir birliği oluştuğu" belirtilmiştir. Yazarın daha önceki makalesinde "Sanal paraların yargısal elden geçirilmesi, Halk Mahkemesi Gazetesi'nde yayımlanan makale: Üçüncü taraf kuruluşlara yetki verilebilir" içeriğine bakılabilir.

Ayrıca, 2023 Nisan ayında "Ulusal Mahkemeler Finansal Yargı Çalıştayı Tutanağı (Taslak)"nda sanal para ile ilgili medeni ticari uyuşmazlıklar için uygun yargı ölçütleri önerilmiştir. Bu ifadesi: "Sanal para, ağ sanal mülkiyetinin bazı özelliklerini taşımaktadır". Bu görüş, daha nazik ve temkinli bir şekilde ifade edilmiş olsa da, zamanın uzun olmasını göz önünde bulundurursak, anlaşılabilir.

Özetle, günümüzde hem ceza adaleti uygulamaları hem de medeni ve ticari yargılamalarda, sanal para birimlerinin mal varlığı niteliği/mal değeri, hukuk uygulayıcıları arasında bir ortak görüş haline gelmiştir. Eğer bir sınırlama getirmek gerekirse, bu yalnızca ana akım sanal para birimlerini (örneğin Bitcoin, Ethereum, Tether vb.) kapsamalıdır.

Dördüncü, son olarak yazılan

Sanal para, özellikle ana akım sanal paraların mülk değerinin Çin anakarasında giderek daha fazla kabul gördüğü doğru olsa da, sanal para ile ilgili herhangi bir iş faaliyetinin güvenli olduğu anlamına gelmez. Yazar olarak web3 alanında pratik bir avukatım ve son iki yılda, anakarada tüm kripto endüstrisinin düzenlemelerinin giderek daha katı hale geldiğini görüyorum. Kripto projelerinin başlatıcıları, katılımcıları ve sıradan sanal para "ticaret oyuncuları" bile, diğer sıradan sektörlere kıyasla belirgin şekilde daha yüksek hukuki risklerle karşı karşıya. Eğer daha temkinli ve güven arayan bir kişiyseniz, sanal parayla ilgili işlere girmeden önce dikkatli olmalısınız.