Инфляция и дефляция: стратегии получения прибыли от изменений в экономике

นักลงทุนหลายคนมักสับสนระหว่างสองภาวะเศรษฐกิจที่สำคัญ คือ เงินเฟ้อ และ เงินฝืด บทความนี้จะคลี่คลายความเข้าใจเกี่ยวกับสภาวะทั้งสองนี้ วิธีการแยกแยะ และที่สำคัญที่สุด คือวิธีการปรับตัวและวางแผนการลงทุนเมื่อเศรษฐกิจมีการขยับเปลี่ยน

ทำความเข้าใจ เงินเฟ้อ กับการเปลี่ยนแปลงค่าเงิน

สาเหตุการเกิดขึ้นของ เงินเฟ้อ

เงินเฟ้อ เป็นสภาวะที่ระดับราคาสินค้าและบริการมีแนวโน้มปรับขึ้นอย่างต่อเนื่อง ปรากฏการณ์นี้สามารถมองได้จากมุมต่างๆ ทั้งจากด้านราคาสินค้า หรือจากมุมมองของมูลค่าเงิน เมื่อราคาเพิ่มขึ้นแปลว่ามูลค่าเงินลดน้อยลง ส่งผลให้ตัวเงินเดียวกันซื้อของได้น้อยลงกว่าเดิม

การเกิด เงินเฟ้อ มีปัจจัยหลัก 3 ประการ:

ประการแรก คือการเพิ่มขึ้นของความต้องการซื้อ (Demand Pull Inflation) ขณะที่ปริมาณสินค้าและบริการในตลาดไม่เพียงพอ ผู้ขายจึงมีโอกาสปรับราคาให้สูงขึ้น

ประการที่สอง เกิดจากต้นทุนการผลิตที่เพิ่มสูงขึ้น (Cost Push Inflation) ไม่ว่าจะเป็นวัตถุดิบที่แพง เช่น ก๊าซธรรมชาติ น้ำมันดิบ เหล็ก ทองแดง หรือปัญหาความไม่เพียงพอในห่วงโซ่อุปทาน ผู้ผลิตจำต้องเพิ่มราคาสินค้าเพื่อรักษากำไร

ประการที่สาม คือการพิมพ์เงินเพิ่มจำนวนมากโดยรัฐบาล (Printing Money Inflation) ซึ่งเพิ่มปริมาณเงินในระบบเศรษฐกิจอย่างมีนัยสำคัญ

เมื่อมองไปยังสถานการณ์เศรษฐกิจโลกปัจจุบัน เงินเฟ้อ ที่เกิดขึ้นจากการรวมตัวของหลายปัจจัย ได้แก่ การฟื้นตัวที่ไม่สมดุล ความต้องการสินค้าจำเป็นที่สูงขึ้น การชะลอการผลิตและการจำกัดการส่งออกของประเทศผู้ผลิตอาหารและพลังงาน

ตัวอย่างชีวิตจริงของ เงินเฟ้อ

ลองนึกภาพเหตุการณ์ง่ายๆ: นาย A มีเงิน 50 บาท เมื่อหลายปีก่อน เงินจำนวนนี้สามารถซื้อข้าวแกงได้หลายจาน แต่วันนี้ราคาข้าวก็เสิร์จปรับขึ้นอย่างต่อเนื่อง ดังนั้นเงิน 50 บาทจึงซื้อได้แค่จานเดียว หากเรามองไปอีกหลายปีข้างหน้า ราคาจะต้องพุ่งไปถึง 100 บาทต่อจานอย่างแน่นอน

นี่คือแกนความเป็นจริงของ เงินเฟ้อ ที่กระทบต่อพลเมืองทั่วไป

เงินเฟ้อ ส่วนต่างจาก เงินฝืด อย่างไร

ความหมายและสาเหตุของ เงินฝืด

เงินฝืด ถือเป็นภาวะตรงกันข้ามกับ เงินเฟ้อ มันเกิดขึ้นเมื่อระดับราคาสินค้าและบริการมีแนวโน้มลดต่ำลงอย่างต่อเนื่อง

สาเหตุของ เงินฝืด มักเกิดจาก:

• ความต้องการซื้อของผู้บริโภคลดน้อยลง
• ปริมาณเงินที่หมุนเวียนในระบบเศรษฐกิจไม่เพียงพอ
• ผู้ผลิตปรับลดราคาเพื่อกระตุ้นการซื้อ

ผลที่ตามมาคือผู้ผลิตลดกำลังการผลิต ลดการลงทุน และสุดท้ายเศรษฐกิจอาจหยุดนิ่งลง

เปรียบเทียบ เงินเฟ้อ กับ เงินฝืด

ผู้ได้เปรียบและผู้เสียเปรียบจากภาวะ เงินเฟ้อ

กลุ่มบุคคลที่ได้ประโยชน์

ผู้ประกอบการและพ่อค้า ได้เปรียบมากที่สุด เพราะสามารถปรับขึ้นราคาสินค้าที่ขายได้ตามความเป็นจริง ไม่เหมือนพนักงานเงินเดือนที่เงินเดือนเพิ่มขึ้นในอัตราที่น้อยกว่า เงินเฟ้อ เสมอ

ผู้ที่มีหนี้ เช่น ผู้ที่ซื้อบ้านและยังมีเงินกู้ อาจได้ประโยชน์เพราะเงินที่ต้องจ่ายคืนมีมูลค่าน้อยลง (ถ้าอัตราดอกเบี้ยเป็นแบบตายตัว)

นายธนาคาร และผู้ถือหุ้น ก็ได้เปรียบเมื่อ เงินเฟ้อ อยู่ในระดับอุณหภูมิที่ดี เพราะดอกเบี้ยเพิ่มขึ้น และกำไรสูงขึ้น

กลุ่มบุคคลที่เสียเปรียบ

ผู้มีรายได้ประจำ เสียเปรียบมากเพราะเงินเดือนไม่เพิ่มตามอัตราการปรับตัวของราคา

เจ้าหนี้ เสียหายเพราะเงินที่ได้รับคืนมีมูลค่าน้อยลง

ผู้เก็บเงิน ถ้าฝากเงินที่ดอกเบี้ยต่ำกว่า เงินเฟ้อ ก็จะเสียเปรียบอย่างหลีกไม่ได้

ผลกระทบของ เงินเฟ้อ ต่อชีวิตประจำวันและเศรษฐกิจ

ภาระค่าครองชีพเพิ่มขึ้น

สินค้าต่างๆ ที่ใช้ในทุกวัน เช่น เนื้อสัตว์ ผักสด เครื่องเทศ ก๊าซหุงต้ม ยาง แล้วราคาเหล่านี้ขยับเปลี่ยนไปอย่างมีนัยสำคัญในแต่ละปี

เมื่อครัวเรือนไทยมองไปยังตารางราคาประจำปี พวกเขาจะเห็นว่า:

• หมูเนื้อแดง จากราคา 137.5 บาท/กก. ในปี 2564 เพิ่มเป็น 205 บาท/กก. ในปี 2565
• อกไก่ จากราคา 67.5 บาท/กก. เพิ่มเป็น 105 บาท/กก.
• พริกขี้หนู จากราคา 45 บาท/กก. โดนพุ่งไปถึง 185-200 บาท/กก.

ค่าครองชีพเพิ่มขึ้นมากมายนั้นเป็นแรงกดดันต่อรายได้จริงของประชาชน

ผลกระทบต่อการประกอบธุรกิจ

เมื่อ เงินเฟ้อ สูงขึ้นอย่างรวดเร็ว ผู้บริโภคจึงลดการซื้อหลายสิ่ง ยอดขายลดลง ขณะเดียวกันต้นทุนการผลิตก็พุ่งสูงขึ้น บางธุรกิจจึงต้องชะลอการขยายตัว ลดการลงทุนใหม่ และแม้กระทั่งลดกำลังแรงงาน

สถานการณ์ Stagflation ที่อันตราย

เมื่อ เงินเฟ้อ สูง แต่การเติบโตของ GDP ต่ำ เศรษฐกิจจึงตกอยู่ในสภาวะ Stagflation ซึ่งสถานการณ์นี้เป็นอันตรายที่สุด เศรษฐกิจไม่เติบโต ราคาสินค้าแพง ผู้คนว่างงาน และทุกคนตกอยู่ในสภาวะกลืนไม่เข้าคายไม่ออก

ดัชนีราคาผู้บริโภค (CPI) บอกอะไรเรา

วิธีวัด เงินเฟ้อ ของประเทศไทย

ทุกเดือน กระทรวงพาณิชย์ของไทยเก็บรวบรวมข้อมูลราคาสินค้าและบริการถึง 430 รายการ และคำนวณออกมาเป็น ดัชนีราคาผู้บริโภค (CPI)

การเพิ่มขึ้นของ CPI เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า คืออัตราแท้ของ เงินเฟ้อ ที่ธนาคารแห่งประเทศไทยใช้เป็นเป้าหมาย

ข้อมูลล่าสุด: CPI ประจำเดือนมกราคม 2567

ตามรายงาน CPI ของเดือนมกราคม 2567 พบว่า:

• ดัชนีราคาผู้บริโภคอยู่ที่ 110.3 เพิ่มขึ้น 0.3% เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อน
• อัตราเงินเฟ้อทั่วไป (YoY) ลดลงเหลือ 1.11% เทียบกับปีก่อน ซึ่งเป็นอัตราต่ำสุดในรอบ 35 เดือน
• การลดลงนี้มาจากราคาพลังงานที่ลดลง และราคาผักสดที่มีปริมาณผลผลิตเพิ่มขึ้น

อัตราเงินเฟ้อที่ลดลงนี้ถือว่าเป็นข่าวดีต่อผู้บริโภค แต่ต้องติดตามเรื่อยๆ ว่าจะมีการกลับมาเพิ่มขึ้นหรือไม่

กลยุทธ์การลงทุนเมื่อเงินเฟ้อปรากฏตัว

วางแผนการลงทุนอย่างรอบคอบ

เมื่อ เงินเฟ้อ มาถึง ดอกเบี้ยเงินฝากจะอยู่ในระดับต่ำ ดังนั้นการทำให้เงินหมุนไปยังสินทรัพย์ที่ให้ผลตอบแทนสูงกว่าจึงมีความจำเป็น เช่น การลงทุนในหุ้น กองทุนรวม หรืออสังหาริมทรัพย์

หลีกเลี่ยงหนี้ที่ไร้ประโยชน์

การก่อหนี้เพื่อซื้อของที่ไม่จำเป็นนั้นเป็นการตัดตัวเอง ในยุค เงินเฟ้อ ควรวางแผนการใช้จ่ายให้แน่นหนา หลีกเลี่ยงการซื้อสินค้าที่ไม่ใช่ความจำเป็น

เลือกสินทรัพย์ที่มั่นคง

ทองคำ อสังหาริมทรัพย์ และหุ้นกลุ่มที่มีความมั่นคง เป็นตัวเลือกที่ดี เพราะมูลค่าของพวกเขาไม่เสื่อมเสียตามกาลเวลา แม้กระทั่งอาจเพิ่มขึ้นตามอัตรา เงินเฟ้อ

ติดตามข่าวข้อมูลอย่างสม่ำเสมอ

เงินเฟ้อ มีผลกระทบต่อฐานะการเงินของทุกคน ข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับสภาวะเศรษฐกิจจึงมีความสำคัญในการตัดสินใจลงทุน

ตัวเลือกการลงทุนที่ดีในยุค เงินเฟ้อ

ฝากเงินที่ดอกเบี้ยสูง

บัญชีฝากเงินประจำที่ให้ดอกเบี้ยสูงกว่าปกติ (High-Yield Savings) เป็นตัวเลือกสำหรับผู้ที่ไม่ชอบความเสี่ยง แต่ต้องให้ความสำคัญว่าดอกเบี้ยต้องสูงกว่า เงินเฟ้อ จึงจะได้ผลประโยชน์จริง

กองทุนอสังหาริมทรัพย์ (REIT)

ค่าเช่าเคลื่อนไหวตามสภาวะ เงินเฟ้อ ดังนั้นการลงทุน REIT จึงให้การป้องกัน (Hedge) ที่ดี นอกจากได้เงินปันผลแล้วยังมีสังหาริมทรัพย์เป็นรองเท้า

ตราสารหนี้ (Bonds)

เลือก Floating Rate Bond หรือ Inflation Linked Bond ที่ปรับอัตราดอกเบี้ยตามสภาวะ เงินเฟ้อ และ ตราสารหนี้จากผู้ออกที่น่าเชื่อถือ

ทองคำ - สินทรัพย์ทั้งหมด

ทองคำขยับเคลื่อนไหวในทิศทางเดียวกับ เงินเฟ้อ ยิ่ง เงินเฟ้อ สูงขึ้น ราคาทองคำก็สูงขึ้นตามไปด้วย การซื้อทองคำ หรือการเทรด CFD ทองคำ เป็นวิธีสร้างผลกำไรจากสถานการณ์นี้ได้

หุ้นกลุ่มที่ได้ประโยชน์จาก เงินเฟ้อ

หุ้นธนาคาร: ธนาคารหารายได้จากส่วนต่างดอกเบี้ย เมื่อดอกเบี้ยเพิ่มขึ้น กำไรธนาคารจึงเพิ่มตามไปด้วย

หุ้นประกัน: บริษัทประกันลงทุนในพันธบัตรรัฐบาลที่มีผลตอบแทนเพิ่มขึ้น ส่งผลให้กำไรสูงขึ้น

หุ้นอาหาร: อาหารเป็นความจำเป็น ผู้ผลิตอาหารมีอำนาจต่อรองในการกำหนดราคา สามารถส่งต่อต้นทุนให้ผู้บริโภค

หุ้นพลังงาน: ตัวอย่างคือบริษัท ปตท.จำกัด (มหาชน) ที่ได้ประโยชน์อย่างมหาศาลจากการปรับตัวของราคาน้ำมัน ในครึ่งปีแรก ปตท. มีกำไรสุทธิ 64,419 ล้านบาท เพิ่มขึ้น 12.7%

การมองเห็นปัญหา Stagflation ของประเทศไทย

เศรษฐกิจไทยต้องเผชิญกับสัญญาณหลายประการที่บ่งชี้ว่า Stagflation อาจมา โดยเฉพาะอัตราการเติบโต GDP ต่ำ แต่ เงินเฟ้อ ยังไม่จางหายไป ทำให้อำนาจซื้อของประชาชนลดลง

ในสถานการณ์นี้ หากนโยบายการเงินยังคงตึงตัว และการสนับสนุนทางการคลังลดลง เศรษฐกิจไทยจะต้องเผชิญกับความท้าทายหลายประการในการสร้างสมดุลระหว่างการต่อสู้กับ เงินเฟ้อ และการช่วยเหลือการเติบโตของเศรษฐกิจ

ประวัติศาสตร์ เงินเฟ้อ ของไทย: บทเรียนจากอดีต

การย้อนดูประวัติในอดีต ประเทศไทยเคยเผชิญกับอัตรา เงินเฟ้อ ที่สูงแสนสกปรกก็มีครั้ง:

• ปี 2517 ทะลุไป 24.3% เพราะสงครามอิสราเอล-อาหรับ ราคาน้ำมันพุ่งไม่เหลือเกม
• ปี 2541 หลังวิกฤติเศรษฐกิจปี 2540 ขึ้นไปถึง 7.89%
• ปี 2565 เพิ่มขึ้นเป็น 7.10% เพราะสงครามรัสเซีย-ยูเครน

จากประวัติศาสตร์เหล่านี้ เราเห็นว่า เงินเฟ้อ มักเกิดจากเหตุการณ์ภายนอก และการปรับตัวของราคาพลังงาน

สรุป: ความสมดุลระหว่าง เงินเฟ้อ กับการเจริญเติบโต

เงินเฟ้อ ในระดับที่พอเหมาะสามารถกระตุ้นเศรษฐกิจให้เติบโต แต่ถ้าเกิน แม้กระทั่ง Hyper Inflation ก็จะกลายเป็นศัตรูของเศรษฐกิจ

นักลงทุนควรเข้าใจว่า เงินเฟ้อ นั้นมีทั้งโอกาสและความเสี่ยง การวางแผนการลงทุนอย่างรอบคอบ การเลือกสินทรัพย์ที่เหมาะสม และการติดตามข้อมูลเศรษฐกิจเป็นเครื่องมือสำคัญในการอยู่รอดและเจริญเติบโตในยุค เงินเฟ้อ

ในท้ายสุด ผู้ที่เข้าใจ เงินเฟ้อ และเงินฝืด จึงมีข้อได้เปรียบในการสร้างความมั่งคั่ง ขณะที่ผู้อื่นกำลังสับสน